شهبانو فرح پهلوی روز سهشنبه اول خردادماه برابر با ۲۱ مه ۲۰۲۴ از نمایشگاهی که به کوشش وانشا رودبارکی از آثار هنری متعلق به مجموعه شخصی شهبانو در پاریس به نمایش درآمده بود بازدید کرد. شهبانو فرح پهلوی در این بازدید در جمع خبرنگاران تأکید کرد که هنر از عوامل مهم یکپارچه ماندن ایران است و هنرمندانی که حتی عقاید سیاسی متفاوت دارند میبایست هنرشان را در راه زنده ماندن و یکپارچه ماندن ایران به کار بگیرند.
نمایشگاه آثار هنری متعلق به مجموعه شخصی شهبانو فرح پهلوی در «فیاپ ژان مونه» در منطقه پاریس ۱۴ برگزار شد و در آن آثار ۸۲ هنرمند نقاش و عکاس ایرانی و غیرایرانی به نمایش درآمد. همچنین ۷۰ اثر مجسمه به صورت دیجیتال و از طریق ۱۰ نمایشگر در معرض دید عموم قرار گرفت.
آثار به نمایش درآمده در این نمایشگاه بخش بسیار کوچکی است از آنچه طی بیش از چهار دهه شهبانو فرح پهلوی در خارج از ایران و در حمایت از هنرمندان جمعآوری کرده یا از سوی هنرمندان به وی هدیه شده است.
این آثار در سه طبقه به نمایش درآمده که در طبقه بالا قطعات کوچکتر و آثاری در قاب شیشهای دیده میشوند و در دو طبقه زیرین نقاشیهای بزرگتر برای بازدید عموم قرار گرفتند. همچنین در بخشی از این نمایشگاه بر روی ۱۰ نمایشگر، ۷۰ تصویر از مجسمههایی از مجموعه شخصی شهبانو پهلوی به نمایش درآمد.
در این نمایشگاه آثاری از نقاشان معروف و معاصر ایران مانند سیهراب سپهری، بهمن محصص، ایران درودی، حسین زندهرودی و پروزیر کلانتری در کنار آثاری از هنرمندان جوان ایرانی به نمایش درآمده است. بخشی از آثار در این نمایشگاه توسط هنرمندان در داخل ایران آفریده شده و طی سالهای گذشته به شهبانو فرح پهلوی هدیه داده شدهاند.
دهها اثر از هنرمندان معروف جهان که به شهبانو فرح پهلوی تقدیم شده یا توسط وی خریداری شده نیز در این نمایشگاه در معرض دید عموم قرار گرفت.
یکی از آثار به نمایش درآمده در این نمایشگاه نقاشی از قله دماوند اثر وانشا رودبارکی بود. شهبانو فرح پهلوی ضمن بازددید از نمایشگاه در کنار این تابلو به حضار گفتند که «سالهاست هر وقت قرار است به لنز یک دوربین برای تصویربرداری نگاه کنم، به دماوند فکر میکنم. تصور دماوند ناخودآگاه لبحند بر صورتم میآورد و صورتم را شاداب میکند.»
شهبانو فرح پهلوی در پاسخ به پرسش «کیهان لندن» مبنی بر اینکه «جمهوری اسلامی نیم قرن است تلاش کرده همواره ذهن جوانان نسبت به دوران پادشاهان فقید پهلوی را با تحریف تاریخ تغییر دهد اما همچنان میبینیم جوانان هنرمند ایران، ارتباط با شما را حفظ کرده و آثار خود را به شما تقدیم میکنند و بر نقش کلیدی شما در توسعه فرهنگ و هنر ایران در دوران معاصر تأکید دارند، شما چه احساسی از این رابطه دارید؟» گفت: «من خیلی خوشحالم که این را میبینم و میشنوم چون معمولا مردم را بعد از مرگشان قضاوت میکنند و من شکرگزارم که تا زنده هستم و با توجه به همه دروغهایی که درباره ما گفتهاند اینها را میبینم. ما ایراد هم داشتیم اما نه این حد که این بلا به سرمان بیاید. من خیلی وقتها با اسم مبدل با مردم در ایران صحبت میکنم و خیلی به دلم مینشیند که مثلا در ایمیل به آنها میگویم که با اسم مبدل با شما تماس میگیرم و همینکه تماس میگیرم و میگویم «الو» میگویند «سلام شهبانو». اینکه اینقدر جوانان با وجود همه دروغهایی که گفته شده ما را میشناسند برای من ارزشمند است و شکرگزارم.»
شهبانو فرح پهلوی در بخش دیگری از سخنانشان درباره اینکه چرا پس از خروج از ایران، برخی فعالیتهای فرهنگی و هنری را که در ایران بنیان گذاشته یا در توسعه آن نقش داشتند ادامه ندادند، مثلا ایجاد نهادی مانند کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، توضیح داد که «نباید فراموش کرد ما در چه شرایطی از ایران آمدیم. از این مملکت به آن مملکت، هیچ کجا راهمان نمیدادند. چه مخالفتها و چه دشمنیهایی که بود. ولی من چون همیشه علاقمند به هنر بودهام، خیلی برای من تابلو و کتاب میفرستادند. مثلا هزاران کتاب در اینجا و آمریکا الان هست و من فکر کردم فرزندانم نمیتوانند اینها را نگه دارند و یک بنیاد درست کردیم که این آثار در آن بنیاد باشند.»
شهبانو فرح پهلوی همچنین با اشاره به شجاعت مردم در مبارزه با جمهوری اسلامی و تلاش زنان ایران برای مبارزه با حجاب اجباری، بر نقش هنرمندان در مسیر این مبارزه برای حفظ فرهنگ و یکپارچگی ایران تأکید کرد و گفت: «فرهنگ و هنر ایران خیلی مهم است و باید افرادی که حتی عقاید سیاسی مختلف دارند، بدانند هنر برای ماندن ایران و ایرانی، و یکپارچه ماندن ایران مهم است و چه شاعر، چه نویسنده، چه نقاش، چه مجسمهساز در ایران راه کار و تلاش کنند تا ایران یکپارچه به آزادی برسد.»
وانشا رودبارکی مدیر این نمایشگاه که خود نیز از نقاشان شناخته شده در سطح بینالملل است، درباره استقبال از این نمایشگاه به «کیهان لندن» گفت: «ما با برگزاری این نمایشگاه توانستیم به اهدافمان خیلی نزدیک شویم. ما بیش از ۳۶۰۰ بازدید در حدود یک ماه و نیم داشتیم که رقم بسیار بالایی است. نیمی از بازدیدکنندگان هم غیرایرانی بودند و این موضوع حائز اهمیت بود. نیاز بود غیرایرانیها بیایند و ببینند که شهبانو در مجموعه شخصی خودشان چه آثاری دارند، اصلا چطور زندگی میکنند و این حلقهای بود که باید به وجود میآمد تا آنها بتوانند ارتباط خودشان را با شهبانو برقرار کنند. ما بازدیدهای زیادی از دیگر کشورهای اروپایی داشتیم که برای دیدن آثار مجموعه شخصی شهبانو به پاریس سفر کردند و این موضوع واقعا ما را شگفتزده کرد.»
مجموعه شخصی شهبانو فرح پهلوی شامل صدها اثر نقاشی، عکاسی، مجسمه، به همراه هزاران کتاب اکنون از طریق «بنیاد شهبانو فرح پهلوی» مدیریت میشود. یکی از اهداف «بنیاد شهبانو پهلوی» فراهم کردن مکانی برای نمایش دائمی آثار هنری و کتابهای جمعآوری شده طی چهار دهه گذشته است تا روزی امکان انتقال و نمایش این آثار در ایران فراهم شود.