انسیه خزعلی: آمار خشونت خانگی در ایران نگران‌کننده نیست!

وبسایت «شفقنا‌» به نقل از معاون امور زنان و خانواده رییس جمهوری اسلامی سابق، ابراهیم رئیسی، نوشت: «آمار زنان و دخترانی که مورد خشونت خانگی قرار می‌گیرند علاوه بر اینکه نگران‌کننده نیست بلکه قابل قیاس با کشورهای دیگر هم نیست.»

انسیه خزعلی که خودش از قربانیان کودک‌همسری است درباره آمار زنان و دخترانی که مورد خشونت خانگی قرار می‌گیرند، ادعا کرد: «آمار نگران‌کننده نیست یعنی اصلاً قابل قیاس با کشورهای دیگر نیست و آمار دقیق را باید از بهزیستی دریافت کنید.»

وی درباره اقدامات انجام شده برای زنان و دخترانی که مورد خشونت خانگی قرار می‌گیرند، گفت: «برنامه‌های مختلفی در راستای حمایت از زنان و دخترانی که مورد خشونت خانگی قرار می‌گیرند تدارک دیده شده که بخشی از این برنامه‌ها توسط بهزیستی و بخشی از سوی اورژانس اجتماعی اجرایی می‌شود.»

از ابتدای سال ۱۴۰۲ تا ۱۵ اردیبهشت ۱۷۵ زن توسط مردان خانواده کشته شدند

انسیه خزعلی در حالی ادعا کرده آمار خشونت خانگی علیه زنان و‌دختران ایرانی نگران‌کننده نیست که از ابتدای سال ۱۴۰۲ تا ۱۵ اردیبهشت ۱۷۵ زن در ایران توسط مردان خانواده خود کشته شدند.

در همین بازه زمانی دست‌کم ۲ مرد مورد خشونت خانگی قرار گرفتند که یکی از آنها توسط همسرش به قتل رسیده است. این آمار مشخص می‌کند زنان و دختران نسبت به مردان بیشتر در معرض خشونت‌های خانگی قرار دارند.

همچنین  تا پایان دی‌ماه ۱۴۰۲ استان‌های تهران (۲۵ مورد)، آذربایجان غربی (۱۳ مورد) و فارس (۹ مورد) بیشترین آمار این نوع قتل‌های زنان را داشته‌اند. بیشترین قتل‌ها نیز در مهرماه ۱۴۰۲ رخ داده که «۱۶ زن و دختر» توسط مردان خانواده به قتل رسیدند.

در همین ارتباط سازمان حقوق‌بشری «هه‌نگاو» مهرماه گذشته در گزارشی آماری، اعلام کرده بود که در شش ماه نخست سال ۱۴۰۲ دست‌کم ۵۲ مورد «زن‌کشی» را در شهرهای مختلف ایران به ثبت رسانده است. از مجموع ۵۲ زنی که در این دوره زمانی به قتل رسیده‌اند ۱۱ مورد معادل ۲۱ درصد دختران زیر ۱۸ سال بوده‌اند از جمله سنین ۱۰، ۱۲ و ۱۳ سال!

برخی از موارد زن‌کُشی نیز در آمارها و مراکزی مانند پزشکی قانونی به عنوان «خودکشی» ثبت می‌شود.

در همین ارتباط روزنامه «اعتماد» چندی پیش  گزارش داد که در پنج سال گذشته، یعنی از ابتدای فروردین سال ۱۳۹۸ تا نیمه اسفند ماه ۱۴۰۲، خبر خودکشی حداقل ۱۹۶ کودک (زیر ۱۸ سال) در رسانه‌های رسمی کشور منعکس شده است.

پیشتر در این ارتباط  یک فعال حقوق زنان به کیهان لندن گفته بود: «نکته‌ای که شاید در مورد قتل‌های ناموسی کمتر مورد توجه قرار گرفته این است که همه این قاتلان موسوم به قتل‌های ناموسی در مدارس جمهوری اسلامی درس‌ خوانده و آموزش‌دیده‌اند.»

به گفته این وکیل ساکن تهران «بجز موارد استثنایی، علت عمده‌ی این نوع قتل‌ها را بیشتر فرهنگی و قانونی می‌دانم تا قضایی. با این توضیح که بیشتر قتل‌هایی که «قتل‌های ناموسی» خوانده می‌شوند و قربانی زن است، توسط پدر یا خویشاوندان صورت می‌پذیرد و بیشتر در قسمت‌هایی از کشور روی می‌دهد که تعصب و وابستگی‌های قومی‌ و عشیره ای و دینی در آن پُر‌رنگ است و بررسی علل آن موضوع جرم‌شناسی و جامعه‌شناسی است.»

در شرایط امروز ایران، «قتل‌های ناموسی» از زنان و مسائل جنسی و فرهنگی مربوط به آنها فراتر رفته و دامان پسرانی را که رفتاری خلاف سنت‌های رایج  و یا تمایلات جنسی دیگری دارند می‌گیرند. از جمله پسری که چندی پیش توسط پدرش به خاطر رفتار و آرایش زنانه که گویا «آبروی خانواده» را برده بود کشته شد.

از سوی دیگر کودک‌همسری در حالی به دلیل تبلیغات گسترده حکومت بر روی ازدواج کودکان و نوجوانان در حال افزایش است که این پدیده یکی از دلایل افزایش آمار خودکشی کودکان و کودک‌مادران و همچنین افزایش خشونت خانگی است.

بر اساس گزارش مرکز آمار ایران، آمار ازدواج دختران ۱۰ تا ۱۴‌ ساله در سال ۱۳۹۹ در مقایسه با سال پیش از آن ۱۰/۵ درصد افزایش یافته است.

روزنامه «شرق» در گزارشی با اشاره به آمار رو به افزایش کودک‌همسری نوشته فعالان حوزه کودک، یکی از اصلی‌ترین آسیب‌های مقوله ازدواج کودک، افزایش خشونت خانگی است.

کودک‌همسری؛ همچنان یکی از عوامل خشونت خانگی و خودکشی کودکان

همچنین داده‌های مرکز آمار ایران نشان می‌دهد در برنامه ششم توسعه یعنی سال‌های ۹۶ تا ۱۴۰۰، ۳۲‌هزار‌و ۵۲۴ دختر کمتر از ۱۵ سال ازدواج کرده‌اند. ازدواج‌هایی که به گزارش «شرق» به دلیل نابالغی طرفین و نبود آگاهی کافی مسائل زناشویی گاه با ابعاد مختلفی از خشونت روبرو می‌شود.

پیشتر اردشیر بهرامی جامعه‌شناس و پژوهشگر «کودک‌همسری» و ازدواج‌های اجباری را از عوامل خودکشی نوجوانان دانسته بود.

با اینهمه انسیه خزعلی معاون امور زنان و خانواده ریاست جمهوری که خودش از قربانیان کودک‌همسری بوده چند ماه پس از آغاز به کار در این معاونت گفته بود: «اگر بخواهم ازدواج زیر ۱۸ سال را محکوم کنم باید خودم را محکوم کنم، چون زیر ۱۸ سال ازدواج کرده‌ام اما الان معتقد نیستم که زمانی که ازدواج کردم بالغ نبودم و قدرت مدیریت زندگی را نداشتم.»

از سوی دیگر شرایط برای شکایت زنانی که تحت خشونت خانگی قرار می‌گیرند، فقط  بر روی کاغذ فراهم است.

در همین ارتباط روزنامه «اعتماد‌» ۸ اردیبهشت به نقل از شیما قوشه وکیل دادگستری نوشت: «خیلی از زنان که تحت خشونت قرار گرفته‌اند، می‌دانند که شرایط شکایت‌ کردن برای آنها روی کاغذ فراهم است، اما با چند بررسی ساده متوجه می‌شوند که اثبات این خشونت، کار دشواری است و بطور ویژه حمایتی از آنها به عنوان زن نمی‌شود و قرار است در روندی فرسایشی‌ قرار بگیرند.»

این حقوقدان بزرگترین مسئله سکوت زنان در خشونت خانگی را ناتوانی از اثبات خشونت دانسته و گفته است: «وقتی زنان نتوانند اثبات کنند، ممکن است با بحران‌های بیشتری مواجه شوند یا حتی خشونت از طرف مرد آزارگر چند برابر شود. این موضوع هم ناشی از نبود قانون حمایتی خاص درمورد خشونت خانگی است، درواقع مکانیزم‌های حمایتی ویژه از زنان در این موارد وجود ندارد.»

جمهوری اسلامی ترویج کودک‌همسری را با توجه به تأکید علی خامنه‌ای برای افزایش جمعیت کشور در دستور کار قرار داده و با آغاز به کار دولت ابراهیم رئیسی در تابستان ۱۴۰۰ تشویق به کودک‌همسری بطور سازمانیافته ادامه پیدا کرده است. به نظر نمی‌رسد با کشته شدن ابراهیم رئیسی در سقوط هلی‌کوپتر که ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ روی داد، در دولت جدیدی که قرار است انتخابات ریاست جمهوری‌اش در تیرماه برگزار شود، این سیاست تفاوتی پیدا کند.

طبق آخرین آمار اعلام شده، در زمستان ۱۴۰۱ دو مورد ازدواج پسران کمتر از ۱۵ سال در کشور وجود داشته‌است. همچنین ازدواج پسران در سن ۱۵ تا ۱۹ ساله ۵۵۰۸ مورد بوده است. این آمار برای دختران زیر ۱۵ سال بسیار بیشتر گزارش شده. ثبت۶۲۲۷ مورد ازدواج دختران زیر ۱۵ سال آنهم فقط برای یک فصل از سال به نظر نیاز به بررسی‌های بیشتری دارد. همچنین آمار ازدواج دختران بین سنین ۱۵ تا ۱۹ سال نیز ۳۲هزار و‌ ۹۸۰ مورد گزارش شده است.