در حالی که طی روزهای گذشته خبری درباره احتمال زمینگیر شدن ۶۰ هزار کامیون حمل و نقل ایران به دلیل عدم صدور بیمه سبز و ویزا منتشر شده بود، اکنون مشخص شده کامیونهای ایرانی به مقصد عراق هم باید ۱۵ هزار دینار عوارض هنگام ورود به این کشور پرداخت کنند.
جهانبخش سنجابی شیرازی دبیرکل اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق روز چهارشنبه نهم خردادماه اعلام کرد که از چند سال پیش وزارت حمل و نقل عراق شرکتی را که اتفاقا هویت ایرانی داشت و از شرکتهای حمل و نقل بینالمللی ایرانی بود به عنوان طرف قرارداد برای صدور بارنامه در مرزهای مشترک با بخش مرکزی و جنوبی عراق معین کرد و این شرکت تمام کامیونهایی را که برای ورود به عراق از مرزهای شلمچه، چزابه، مهران، خسروی، سومار و بازارچههای مرزی عبور میکنند، ملزم به پرداخت ۱۵۰۰۰ هزار دینار میکند.
به گفته جهانبخش سنجابی، وزارت حمل و نقل آن کشور در مرزهای مشترک تحت کنترل حکومت اقلیم کردستان عراق با ایران به واسطه این شرکت باجهای ایجاد کرد تا از کامیونها عوارض صدور بارنامه را بگیرد در حالی که شرکت یادشده را نه طرف ایرانی به رسمیت میشناسد و نه اقلیم کردستان عراق قراردادی با این شرکت دارد.
دبیرکل اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق افزوده که بخشی از کامیونهایی که از مرز پرویزخان عبور میکنند به قسمت کردنشین عراق و بخشی دیگری به قسمت مرکزی میروند با این حال رانندگان ایرانی پیش از این در عبور از مرزهای مشترک ایران و کردستان عراق عوارض ۱۵۰۰۰ دیناری را پرداخت نمیکردند اما از روز دوشنبه ۷ خرداد ملزم به پرداخت عوارض شدند.
او گفته از روز دوشنبه کامیونداران ایرانی بطور هماهنگ در مرز عراق اعتصاب کردند و بر اساس مذاکرات انجام شده قرار است از فردا پرداخت این عوارض لغو شود و کامیونداران نیز به اعتصاب خود پایان دهند.
این نخستین بار نیست که بیتفاوتی و عدم دیپلماسی موثر جمهوری اسلامی برای کامیونداران و همچنین صادرات کشور مشکلاتی ایجاد میکند.
درست در روزهایی که کامیوندارانی که در مسیر ایران و عراق تردد داشتند به دلیل اجبار به پرداخت عوارض سنگین ۱۵ هزار دیناری اعتصاب کردند، هشدارهایی درباره زمینگیر شدن ۶۰ هزار کامیون ترانزیتی ایران منتشر شد.
رضا رستمی رئیس کمیسیون حمل و نقل، ترانزیت و لجستیک اتاق ایران گفته مشکلاتی که در صدور بیمه سبز و صدور ویزا برای رانندگان ایرانی مسیرهای ترانزیتی وجود دارد سبب شده تاجران برای حمل بار رانندگان خارجی را ترجیح دهند و این اتفاق به زمینگیر شدن ۶۰ هزار کامیون ایرانی میانجامد.
به گفته رضا رستمی عدم صدور بیمه سبز برای رانندگان از شش ماه پیش و ابتدای سال جدید میلادی آغاز شده و رانندگان ایرانی در حال حاضر مجبور هستند بیمه سبز خود را از کشورهای خارجی بخرند.
خرید بیمه سبز در حالی از کشور ثالث هم امکانپذیر است که این اقدام برای رانندگان هزینه بسیار بالایی دارد و بسیاری از رانندگان توان پرداخت هزینه بیمههای صادر شده در کشورهای خارجی را ندارند.
بیمه مرکزی ایران مسئول صدور بیمه سبز برای رانندگان ترانزیتی است اما با وجود شش ماه از توقف روند صدور این بیمه، برای حل مشکل رانندگان اقدامی نکرده است.
رئیس کمیسیون حمل و نقل، ترانزیت و لجستیک اتاق ایران گفته که روند صدور ویزا برای رانندگان از سوی کشورهای اروپایی هم تقریبا متوقف شده و تنها ایتالیا، آنهم به شکل محدود، برای رانندگان ویزا صادر میکند.
در چنین شرایطی به گفته رضا رستمی «صاحبان بار ترجیح میدهند از کامیونهای خارجی از قبیل کامیونهای ترکیهای، گرجستانی و از این قبیل برای حمل بار استفاده کنند، زیرا حمل بار توسط راننده خارجی که تحت پوشش بیمه سبز به ایران میآید و حمل را بر عهده میگیرد هزینه کمتری از راننده ایرانی که مجبور به خرید بیمه سبز از شرکت بیمه خارجی است به صاحب بار تحمیل میکند.»
او پیامد چنین روندی را بیکاری رانندگان کامیون ایرانی و جایگزین شدن آنها با رانندگان خارجی» عنوان کرده است.
این عضو اتاق ایران افزوده که «ایران از سال ۱۳۵۴ عضو کنوانسیون جهانی بیمه است و باید به الزامات آن پایبند باشد تا این تعلیق برطرف شود، اما تاکنون نشانهای که دلالت بر اجرای الزامات کنوانسیون یادشده باشد از سوی بیمه مرکزی دیده نشده است.»
کامیونداران ایرانی فعال در مسیرهای داخلی نیز با مشکلات دیگری از جمله بحران تأمین سوخت روبرو هستند. ماه گذشته نیز کاهش سهمیه سوخت سبب شد کامیونداران برای چند روز اعتصاب کنند اما با وعده مسئولان برای حل این مشکل به کار بازگشتند.
همزمان با اعتصاب کامیونداران، مصطفی نخعی عضو کمیسیون انرژی مجلس یازدهم اعلام کرده بود که در طی دو ماه گذشته، سهمیه سوخت کامیونداران شهری بطور کامل شارژ نشده است.
کامیونداران در طول شش سال گذشته به ۹ اعتصاب کردهاند. اعتصابهای سالهای ۹۷، ۹۸ و ۱۴۰۱ به شکل اعتصابهای گسترده و سراسری انجام شد و هزاران کامیوندار در شهرهای مختلف کامیونهای خود را در مسیرهای کمربندی یا اتوبانها متوقف کرده و اعتصاب کردند. عمده علت اعتصاب کامیونداران در سالهای گذشته مسائل صنفی مانند افزایش قیمت لاستیک یا عدم تأمین سوخت بوده است.
در آذرماه ۱۴۰۱ اما کامیونداران و تانکرداران در حمایت از خیزش سراسری دست به اعتصاب زدند و در چند پایانه مرکزی در نسیمشهر تهران و اسدآباد همدان دست از بارگیری کشیدند. اعتصاب رانندگان سبب شده تا بارگیری در مجتمع پتروشیمی ماهشهر، ایرانول آبادان، فولاد اهواز، پالایشگاه بندرعباس و پالایشگاه شیراز کُند شود.