دادگاه رسیدگی به اتهامات ۴۴ متهم در پرونده آتش‌سوزی زندان اوین و در حالی که متهمان و وکلای آنان وقت دفاع نیافتند برگزار شد. خانواده‌های کشته‌شدگان آتش‌سوزی در این دادگاه مسئولان زندان اوین و نهادهای امنیتی را قاتلان فرزندان خویش اعلام و تأکید کردند هیچ شکایتی از زندانیانی که به عنوان «متهم» از سوی دستگاه قضائی معرفی شده‌اند ندارند.
خبرگزاری هرانا، ارگان خبری مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران، گزارش داده جلسه دادگاه رسیدگی به اتهامات چهل تن از متهمان پرونده آتش سوزی زندان اوین دیروز، سه‌شنبه ۲۹ خرداد ۱۴۰۳، برگزار شد.
جلسه در شعبه ۱۱۴۸ دادگاه کیفری دو تهران با حضور نماینده دادستان و نماینده سازمان زندان‌ها به عنوان شاکیان این پرونده و ۴۴ «متهم» برگزار شده است. اتهامات وارد شده به متهمان این پرونده «اخلال در نظم زندان، سرپیچی و تمرد از دستور مامورین و افساد فی الارض» اعلام شده است.
خبرگزاری «هرانا» به نقل از منابع آگاه گفته «در جریان این جلسه پس از قرائت کیفرخواست توسط نماینده دادستان و شرح واقعه آتش‌سوزی در زندان اوین، این افراد توسط نماینده دادستان و نماینده سازمان زندان‌ها به عنوان متهمان اصلی وقوع آتش‌سوزی در بندهای ۷ و ۸ زندان به «اخلال در نظم زندان، سرپیچی و تمرد از دستور مامورین و افساد فی الارض» متهم شدند.»
این گزارش افزوده «در جریان این آتش سوزی ۹ نفر از زندانیان جان باختند. در این دادگاه این متهمان به نقش داشتن در مرگ این افراد نیز متهم شدند. در دادگاه، قاضی فقط به ۴ نفر از متهمین اجازه دفاع از خود در برابر اتهامات وارده را داد که همه متهمین به اتفاق، تمامی اتهامات را بی‌اساس و اعترافات اجباری خود را ناشی از فشار و ارعاب بازجویان در سلولهای انفرادی بند ۲۴۱ حفاظت قوه قضاییه و بند ۲۴۰ وزارت اطلاعات دانسته و آنها را فاقد اعتبار قلمداد کردند.»
یک منبع مطلع نزدیک به خانواده یکی از این زندانیان نیز به خبرگزاری «هرانا» گفته «خانواده‌های کشته‌شدگان آتش‌سوزی در زندان اوین نیز با رد ادعاهای دادستان و نماینده سازمان زندان‌ها مبنی بر نقش داشتن زندانیان و متهمان در مرگ فرزندانشان، مسئولین زندان اوین و نهادهای امنیتی را قاتلان فرزندان خویش شمارده و اعلام کردند که هیچ شکایتی از متهمین نداشته و آنها را نیز قربانی این واقعه دانستند.»
خبرگزاری «هرانا» افزوده «پدر یکی از جانباختگان خطاب به قاضی اعلام کرد که فرزندش با اصابت ۳ گلوله کشته شده است و دلیل مرگ فرزندش را که خفگی ناشی از استنشاق دود توسط مسئولین اعلام شده بود را کذب محض برشمرده و دخالت متهمین در مرگ فرزند خود را قاطعانه رد کرد. سایر خانواده های جانباختگان نیز اشاره کردند که مسئولین امنیتی و زندان اوین اجازه رویت جنازه فرزندانشان را به آنها نداده‌اند. این خانواده‌ها اعلام کردند که متهمین این پرونده بیگناه هستند و از آنها هیچگونه شکایتی ندارند.»
همچنین قاضی دادگاه در جریان این جلسه از پذیرفتن وکلای متهمین نیز خودداری کرده است. رامین صفرنیا وکیل مدافع میثم دهبان‌زاده، لقمان امین‌پور، مجید روشن‌نژاد و رضا سلمانزاده از متهمین این پرونده توسط قاضی از دادگاه اخراج شد. «هرانا» نوشته «این اقدام غیرقانونی قاضی با اعتراض این زندانیان همراه بود. ولی قاضی دادگاه بر اخراج وکیل متهمین از جلسه دادگاه اصرار ورزید و تنها به اخذ مکتوب دفاعیات از متهمین پرونده مبادرت کرد.»
مجید روشن‌نژاد، لقمان امین‌پور، میثم دهبان‌زاده، محمد حسین مرادی، سینا میرزایی، مسعود حسین‌زاده، رضا حاجی، محمد سبحان موذن‌زاده، ایوب امامی‌زاده، نیما محمدی، علیرضا اسلمی، حمیدرضا ناظر، امیرحسین یوسفوند، میثم مرادیان، احمدرضا کونانی، سبحان حیات‌پور، ساسان زمانی، رضا سلمانزاده، حسین بهزادی، محمد گراوند، سید محمدحسین موسوی، قاسم محمدی، عرفان ظریف، جلال نصرالهی، غلامحسن هاشمی سیاوشانی، مسعود پرچمی، حسن ملکشاهی، محمدعلی دلخواسته، سعید خداپور، سید میلاد ابوالوفایی، اشکان کافی، علیرضا والی، محمد خان میرزایی، کامران نادعلی، امید آستانه، علیرضا ناظری، رحمان علیپور، سید علی موسوی، مجید کریمی و علی صادقی شیرسوار از زندانیانی هستند که در این دادگاه به اتهام نقش داشتن در آتش‌سوزی زندان اوین محاکمه شدند.
پیام سلمانزاده برادر رضا سلمانزاده از جانباختگان اعتراضات آبان ۹۸ که پدرش رضا سلمانزاده فعال مشروطه‌خواه زندانی از جمله متهمان این پرونده است با انتشار یک ویدئو اعلام کرد که دادگاه روز گذشته برای محاکمه ۴۴ متهم پرونده ناعادلانه بوده است.
دادگاه آتش‌سوزی زندان اوین با ۴۴ متهم فقط یک ساعت و نیم طول کشید!
پیام سلمانزاده برادر #مهدی_سلمانزاده از جانباختگان آبان ۹۸ و پسر #رضا_سلمانزاده که به جرم دادخواهی زندانی شده، در این ویدئو درباره دادگاه زندانیانی توضیح می‌دهد که توسط دستگاه قضائی به عنوان متهمان آتش‌سوزی زندان… pic.twitter.com/LRNdoRFT4I
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) June 19, 2024
پیام سلمانزاده نیز توضیح داده که به وکلا اجازه دفاع از متهمان داده نشد و به متهمان نیز حتی یک دقیقه فرصت نرسید که از خودشان دفاع کنند. وی از ملت ایران خواسته تا صدای این زندانیان باشند.
سازمان حقوق بشر ایران پیشتر اعلام کرده بود که قرار است جلسه دوم دادگاه این پرونده چهارشنبه ۳۰ خرداد ۱۴۰۳ برگزار شود. پیام سلمانزاده اما تأکید کرده که در نهایت در جلسه روز گذشته اعلام شده جلسه دیگری برای رسیدگی به این پرونده برگزار نخواهد شد.
سازمان حقوق بشر ایران به نقل از یک منبع آگاه گزارش داده، نماینده دادستان قصد داشت که زندانیان را در جریان آتش سوزی مقصر جلوه بدهد و خانواده های جانباختگان را به جان زندانیان بیندازد. ۴متهم ردیف اول اتهامات را رد کرده و اعلام کردند که با شکنجه از آنها اعترافات اجباری گرفته شده است.
بر اساس این گزارش اعضای خانواده یکی از کشته‌شدگان در این آتش‌سوزی گفته «فرزند من با ۳ گلوله کشته شد. مگر زندانیان سلاح داشتند که فرزند مرا بکشند؟»
یکی دیگر از اعضای خانواده کشته‌شدگان نیز گفته «به ما گفتند که بچه‌تان خفه شده ولی هیچوقت به ما اجازه ندادند که پیکر پسرمان را ببینیم و بدون حضور ما او را دفن کردند.»
شامگاه شنبه ۲۳ مهر ۱۴۰۱ و در اوج اعتراضات جنبش ملی که یک ماه پیشتر در پی قتل حکومتی مهسا امینی آغاز شده بود، زندان اوین دچار آتش‌سوزی شد.
همزمان با شعله‌های زبانه کشیده از زندان، صدای تیراندازی و انفجارهای پی در پی به گوش رسید و برخلاف ادعای مسئولان مبنی بر کنترل آتش‌سوزی و درگیری، صدای تیراندازی تا ساعت‌ها ادامه داشت. در پی آتش‌سوزی زندان اوین شماری از زندانیان مجروح و کشته شدند.
گزارش‌ها حاکی از آن است که گارد ویژه زندان اوین به قصد تحریک زندانیان سیاسی و ایجاد درگیری با آنها به بند ۴ هجوم برده و «حیدر حیدر»گویان آنها را تهدید کرده بود. زندانیان سیاسی هم در پاسخ شعارهایی مثل «می‌کشم می‌کشم، هر آنکه خواهرم کشت» و «اوین شده دانشگاه، تهران شده بازداشتگاه» سر دادند و سرود خواندند.
ساعاتی پس از این آتش‌سوزی «اتحادیه آزاد کارگران ایران» گزارش داده بود که حدود ساعت ۹ امشب شنبه ۲۳ مهرماه ۱۴۰۱، زندانیان محبوس در بند ۷ زندان اوین دست به اعتراض و شورش زدند. متعاقب این اتفاق صدای تیراندازی شدید کل فضا را در برگرفت و تلفن‌های زندان بطور کامل قطع شد.
همزمان خبرگزاری «هرانا» به نقل از یک منبع مطلع نوشته که «فضای زندان اوین امنیتی شده و امروز نیز گارد ویژه به زندان اوین اعزام شده که برای تحریک مقابل زندانی‌ها حیدر حیدر می‌خوانده‌اند. همچنین جوّ زندان رجایی شهر کرج نیز امنیتی‌تر از قبل شده است.»
کانون نویسندگان ایران نیز با انتشار متنی در کانال تلگرامی این کانون، از انتقال ناگهانی چهار زندانی سیاسی از زندان اوین به زندان «رجایی شهر» کرج خبر داده بود.
