آتش‌سوزی جنگل‌ها به‌خصوص جنگلهای زاگرس و هزاران بلوط، تراژدی هرساله‌ای است که با مرگ تلخ مساحت زیادی از جنگلهای کشور و در کنار آن جانداران ساکن در این مناطق پیوند خورده است. طی سال‌های گذشته، مهار این آتش‌سوزی‌های وسیع، در سایه بی‌توجهی، کمبود اعتبار و امکانات، به دلیل تأخیر در ارسال وسایل اطفای حریق، نه تنها به کندی انجام می‌شود بلکه جنگلبان‌ها و مردم محلی و گروه‌های داوطلب، جان‌شان را به خطر می‌اندازند و با دستان خالی به جنگ این آتش‌سوزی‌ها می‌روند و در پایان، هم بخش زیادی از این جنگل‌ها می‌سوزد و هم جان عده‌ای گرفته می‌شود.
به روایت مسئولان، طی روزهای گذشته در پی آتش‌سوزی در جنگلهای «سید سهل‌الدین پلدختر» نیروهای مستقر در منطقه با کمترین امکانات در تلاش برای مهار آتشی هستند که همچنان زبانه می‌کشد و به اطراف گسترش می‌یابد و به علت حجم بالای آتش‌سوزی و قرار گرفتن زیستگاه جاندارانی از قبیل روباه، شغال، کبک و گنجشک‌سانان در این منطقه، تعدادی از این جانداران و درختان زنده‌زنده سوختند.
پلدختر همچنان می‌سوزد و «ایلیوشین» هنوز نیامده
آتش‌سوزی‌ها در جنگلهای زاگرس از ۲۰ خردادماه آغاز شده و تا کنون با تلاش‌های نیروهای امدادی و مردمی در برخی مناطق خاموش شده ولی هر روز منطقه تازه‌ای گرفتار آتش‌سوزی می‌شود. در حال حاضر مراتع شهرستان‌های چگنی، کوهدشت و پلدختر از ۲ تیرماه در آتش می‌سوزد.
در همین ارتباط مدیرکل مدیریت بحران لرستان، روز تیر به وبسایت رکنا گفت: «از دیروز آتش‌سوزی‌ها در پلدختر شروع شده و اطفای هوایی حریق با ۲ دستگاه هلی‌کوپتر در حدود ۳۰ سورت پرواز و ۲۵۰ نفر نیروی عملیاتی در منطقه آغاز شده است.»
به گفته مهدی پازوکی، صعب‌العبور بودن منطقه، گرمای شدید و وزش باد، با وجود تلاش برای اطفای حریق، باعث گسترده شدن آتش می‌شود.
وی با اشاره به صعب‌العبور بودن منطقه تاکید کرد: «حضور نیروهای مردمی خیلی نمی‌تواند در اطفای حریق موثر باشد.»
مدیرکل مدیریت بحران لرستان اضافه کرد: «از دیروز درخواست دادیم هواپیمای ایلیوشین به منطقه ارسال شود و منتظر تاییدیه سازمان هوا و فضا هستیم. هواپیمای ایلوشین ۴۰ هزار لیتر مخزنش ظرفیت آبگیری دارد.»
به گفته پازوکی، امداد هوایی در راستای اطفای حریق با هلی‌کوپترهای معمولی طول می‌کشد، هلی‌کوپترهای فعلی می‌توانند بین ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ لیتر آب در مخزن‌شان ذخیره کنند.
اغلب آتش‌سوزی‌ها در زاگرس «عمدی» است
فرمانده یگان حفاظت ازمنابع طبیعی چهارم تیرماه ۱۴۰۳ در یک مصاحبه افشا کرد، آتش‌سوزی‌های یک ماه گذشته استان لرستان «عمدی» است و تا کنون ۱۷ نفر شناسایی شدند.
علی ملکی آهنگران می‌گوید، «بر اساس بررسی‌های انجام شده ۹۵ درصد حریق‌های صورت گرفته عامل… pic.twitter.com/YWLfOTyi2A— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) June 24, 2024
مدیرکل مدیریت بحران استانداری لرستان نیز ۲ تیرماه در همین ارتباط به خبرگزاری ایرنا گفت: «تلاش برای مهار آتش در مراتع مناطق تیلکش پلدختر و سرکن کوهدشت ادامه دارد و ۲ بالگرد با هدف اطفای حریق به منطقه اعزام شده است.»
به گفته وی، وسعت آتش‌سوزی و حجم خسارات، تا اطفای کامل حریق قابل پیش‌بینی نیست. به دلیل گرمای بسیار زیاد هوا، حجم گسترده آتش و صعب‌العبور بودن مسیر در مرز شهرستان‌های رومشکان و پلدختر، عملیات اطفای حریق با مشکل مواجه شده است.
با وجود ادعای مسئولان مبنی بر ارسال هلی‌کوپتر برای اطفای حریق جنگل‌ها کیان یزدان‌پور کنشگر محیط زیست و عضو انجمن میراث زاگرس که مشغول خاموش‌کردن آتش در چند جنگل در استان فارس است در استوری اینستاگرام خود نوشت: «تو اوج آتش‌سوزی با مدیرکل منابع طبیعی فارس تماس گرفتم گفت «بالگرد دویست و بیست میلیون پول میگیره شما وضو بگیرید صلوات بفرستید برید تو آتش‌سوزی انشاالله مهار میشه».
با گذشت بیش یک هفته از سوختن جنگلهای لرستان در شعله‌های آتش، استاندار لرستان از افزایش حجم آتش‌سوزی در اراضی این استان به علت گرمای شدید خبر داد.
انتشار ویدیوهای دلخراش از حریق در جنگلهای لرستان با ناله‌های دردناک حیوانات در شبکه‌های اجتماعی، واکنش‌های منفی گسترده به عملکرد مسئولان در حفاظت از محیط زیست را به همراه داشته است. در مقابل، مسئولان تنها به تکرار و شرح حوادث و ارائه آمار بسنده کرده‌اند، در حالی که فقدان امکانات و نبود نیروهای آموزش‌دیده کافی نشان می‌دهد که شرایط چه اندازه نگران‌کننده است.
گسترده‌ترین آتش‌سوزی امسال در استان کرمانشاه مربوط به منطقه بلبزان پاوه است که طبق برآوردهای صورت گرفته حدود ۵۰۰ هکتار از مراتع و جنگلهای آن طعمه حریق شد. این آتش‌سوزی از ۲۰ خردادماه آغاز شد و عامل اصلی وقوع این حریق تا کنون مشخص نشده است.
از روز آغاز آتش‌سوزی‌ها نیروهای مردمی با دست خالی برای اطفای حریق آن وارد منطقه شدند و با وجود صعب‌العبور بودن منطقه و گرمای هوا توانستند بخش زیادی از مناطق مورد حریق را خاموش کنند.
در همین مدت به گفته فرماندار پاوه، یک فروند بالگرد هوا فضای سپاه با انجام عملیات هلی‌برن و آبپاش و یک هواپیمای آبپاش ایلوشین نیز در فعالیت اطفای حریق مشارکت داشتند اما تا روز ۲ تیر که وبسایت رکنا با یکی از فعالان محیط زیست غرب کشور گفتگو کرد این آتش‌سوزی در حال توسعه بود و حریق همچنان جنگلهای ارزشمند دامنه کوه‌های زاگرس را می‌بلعد.
در همین ارتباط، روز ۲ تیرماه کبری رستم‌زاده فعال محیط زیست به وبسایت رکنا گفت: «در همین لحظه که با شما گفتگو می‌کنم آتش در جنگل‌هایی که روبروی من است دارد درختان بلوط و مراتع را می‌سوزاند. مردم محلی برای خاموش کردن آتش به جنگل رفته‌اند و هر روز با دست و پای سوخته برمی‌گردند.»
به گفته وی، تا کنون اقدام چشمگیری از سوی دستگاه‌های مسئول برای اطفای حریق صورت نگرفته و بیشترین حضور از سوی مردم محلی است.
این فعال محیط زیست از مسئولان درخواست کرد که نیروهای مردمی را که در جریان خاموش کردن حریق آسیب می‌بینند مورد حمایت قرار دهند و جوانان این منطقه را به عنوان جنگلبان به کار بگیرند.
اینهمه در حالیست که به گفته مدیرکل هواشناسی خوزستان در بیشتر شهرها بجز مناطق مرتفع شرقی و شمالی، حداکثر دما به حدود ۵۰ درجه سانتیگراد نیز خواهد رسید بنابراین خطر گرمازدگی و احتمال آتش‌سوزی در مراتع و مزارع نیز وجود دارد.
تکرار آتش‌سوزی در پارک ملی کرخه
در ابتدای تیرماه جاری بخشی از جنگلهای پارک ملی کرخه در نزدیکی روستای دوار شهرستان شوش طعمه حریق شد.
به دلیل صعب العبور بودن منطقه درگیر آتش‌سوزی و دمای بالا هوای این روزهای خوزستان و همچنین امکانات کم مهار آتش‌سوزی، محیط‌بانان پارک ملی کرخه به سختی توانستند آتش‌سوزی را مهار کنند.
«روز جهانی محیط زیست» با آتش‌سوزی جنگل‌ها و خشکی دریاچه‌ها و تالاب‌ها در ایران
جنگل‌ها و مراتع منطقه کبیرکوه روستای آب انار در شهرستان آبدانان در ۱۶خرداد دچار حریق شد. همچنین علیرضا حیدری فرماندار پاوه گزارش داد که ۲۰ هکتار از مراتع و جنگلهای شهرستان منطقه بلبزان پاوه در آتش‌سوزی روز ۱۶ خرداد که به مدت ۱۰ ساعت طول کشید طعمه حریق شد.
از مجموع مساحت کشور در خوش‌بینانه‌ترین حالت، اگر استپ‌ها و علفزارها را هم جزئی از پوشش جنگلی به حساب آوریم تنها ۷ درصد مساحت آن پوشیده از جنگل است. منطقه جنگلی زاگرس بین ۱۱ استان ایران پراکنده‌شده است و نزدیک به ۴۰ درصد کل پوشش جنگلی کشور را شامل می‌شود.در این میان آتش‌سوزی یکی از عوارض بی‌توجهی مقامات جمهوری اسلامی به محیط زیست ایران است و امسال خشکسالی نیز بیش از پیش محیط زیست کشور را مورد تهدید قرار داده است.
