در روزهای گذشته جنگل‌های منطقه حفاظت‌شده خائیز در استان کهگلویه و بویراحمد دچار آتش‌سوزی شد و طی پنج روز آنقدر سوخت که به گفته فعالان محیط زیست دیگر چیزی برای سوختن نمانده بود. تنها از ابتدای امسال تا کنون ۱۲ هزار و ۶۰۰ هکتار از جنگل‌های زاگرس در آتش سوخته‌اند. خسارت آتش‌سوزی جنگل‌ها و مراتع ایران در یک دهه گذشته ۱۶۹ هزار میلیارد تومان برآورد شده است.
آتش‌سوزی جنگل‌های منطقه حفاظت شده خائیز دوشنبه ۱۸ تیر آغاز شد و تا روز جمعه ادامه یافت. این آتش‌سوزی گسترده زمانی پس از پنج روز پایان یافت که فعالان محیط زیست معتقدند دیگر چیزی برای سوختن باقی نمانده بود.
حریق در پی آتش زدن یک زمین کشاورزی توسط مالک در روستای «ده خلیفه» پس از برداشت محصول و با باور اینکه سال بعد محصول بهتری به بار می‌نشیند به جنگل‌های خائیز کشیده شد و آنها را خاکستر کرد.
تیم «خط آتش» که شامل کوهنوردان بهبهانی می‌شود، از همان ساعات اولیه در حال کمک‌رسانی به فعالان محیط زیست و نیروهای سازمان محیط زیست برای مهار حریق بودند.
مدیرکل مدیریت بحران استانداری کهگیلویه و بویراحمد عامل اصلی در وقوع و گسترش این آتش سوزی مهیب را وزش باد شدید و سخت گذر بودن منطقه حفاظت شده خائیزاعلام کرد و گفت که این آتش سوزی هشت مصدوم هم داشته است.
فرماندار شهرستان گیلانغرب نیز گفته است بر اثر این آتش‌سوزی بیش از ۱۰ هکتار از جنگل‌ها و مراتع این شهرستان طعمه حریق شده است. جواد هادی اصل فعال محیط زیست نیز از نابود شدن ۴۰ تا ۵۰ درصد جنگل‌های خائیز در این آتش‌سوزی خبر داده است.
منطقه حفاظت شده خائیز با مساحت بیش از ۳۳ هزار هکتار یکی از هفت منطقه حفاظت شده در استان کهگیلویه و بویراحمد است.
آتش‌سوزی جنگل‌های حفاظت‌شده خائیز تنها یکی از صدها آتش‌سوزی بزرگ و کوچکی است که سالانه مراتع و جنگل‌های ایران را به نابودی می‌کشاند.
به گفته فعالان محیط زیست نبود پایگاه اطفای حریق مجهز به بالگرد و نیروهای متخصص سبب گستردگی آتش‌سوزی‌های زاگرس می‌شود. آمارهای سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور نشان می‌دهد از ابتدای سال تا امروز، ۱۲ هزار و ۶۰۰ هکتار از جنگل‌های زاگرس در ۵۸۳ فقره حریق سوخته‌اند.
دامنه آتش‌سوزی‌ها در جنگل‌های کوهستانی «خائیز» رو به گسترش است
حمزه محقق‌زاده فرماندار شهرستان کهگیلویه پنجشنبه شب ۲۱ تیرماه به خبرگزاری ایسنا گفت: «دامنه آتش جنگل‌های خائیز به شدت در حال گسترش است و تا الان مهار نشده است.»
بر اساس گزارش این مقام محلی در استان کهگیلویه و… pic.twitter.com/aY4u8qApOW
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) July 12, 2024
بر اساس آخرین گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس درباره وضعیت جنگل‌های ایران که پیش از سال ۱۴۰۰ منتشر شده است در طول یک دهه گذشته، ۱۶۹ هزار میلیارد تومان خسارت بر اثر آتش‌سوزی در ۱۴۰ هزار هکتار به عرصه‌های منابع طبیعی کشور تحمیل شده است.
سرهنگ قاسم سبزعلی فرمانده یگان حفاظت سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری در سال ۱۳۹۷ خبر داده بود که «خسارت به اراضی مرتعی در صورت آتش‌سوزی در هر هکتار حدود ۱۷ میلیون تومان و در هر هکتار از مناطق جنگلی ۵۶ میلیون تومان است.»
سرهنگ قاسم سبزعلی همزمان گفته بود که «سالانه به‌طور میانگین حدود ۱۰هزار هکتار از عرصه‌های منابع طبیعی طعمه حریق می‌شوند که از این مقدار ۱۵ تا ۲۰ درصد در جنگل‌ها و مابقی در اراضی مرتعی اتفاق می‌افتد.»
به گفته او تنها در ۵ ماه نخست سال ۱۳۹۷ بیش از ۵۰۰ فقره آتش‌سوزی در عرصه‌های منابع طبیعی کشور رخ داده است، و وسعت این آتش‌سوزی‌ها ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ هکتار بوده است.
این ارقام به این معناست که تنها در طول ۵ ماه از سال ۱۳۹۷ حدود ۲۵ تا ۳۵ هزار میلیارد تومان خسارت در پی آتش‌سوز‌ها به ایران وارد شده است.
وبسایت «اقتصاد ۲۴» در گزارشی درباره آتش‌سوزی‌های جنگل‌ها و مراتع نوشته در سال‌های اخیر تقریبا از اواسط اردیبهشت، هر روز آتش قسمتی از جنگل‌ها و مراتع را سوزانده است. برخی از این آتش سوزی‌ها نیز روز‌ها به طول انجامیده و به نظر می‌رسد اصلی‌ترین دلیل یک چیز بوده است: «عامل انسانی».
از سوی دیگر نبود امکانات اطفای حریق، هر روز این آتش‌ها را شعله‌ور‌تر کرده است و ما شاهد نابودی بیشتر پوشش‌های گیاهی و گونه‌های حیوانی بوده‌ایم.
این گزارش افزوده تا چندی قبل اکثر کارشناسان خشکسالی را دلیل رخداد آتش‌سوزی در جنگل‌ها می‌دانستند و حالا تنها دلیل قرص و محکم آتش‌سوزی‌ها ترسالی اعلام می‌شود.
آتش در پارک ملی کرخه دوباره شعله‌ور شد!
آتش‌سوزی گسترده‌ای که از ظهر یکشنبه ۱۷ تیرماه ۱۴۰۳ در پارک ملی کرخه آغاز شده بود، بامداد دوشنبه ۱۸ تیر با تلاش مأموران محیط زیست و نیروهای مردمی مهار شد. اما این مهار موقتی بود، چرا که بخش‌هایی از این پارک ملی دوباره طعمه حریق شده است.… pic.twitter.com/FgMpAzhsKA
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) July 8, 2024
در ادامه آمده که مشخص است که نمی‌توان نقش عوامل طبیعی را در کنار عامل انسانی نادیده گرفت؛ حال چه این نقش از طریق آتش افروزان سهل‌انگار ایفا شده باشد و چه از طرف مدیران سهل‌انگار حفاظت از جنگل‌ها. چرا می‌گوییم سهل‌انگاری مدیران؟ چون از خیلی پیش بسیاری از کارشناسان نسبت به بروز آتش‌سوزی در زاگرس هشدار‌های مکرری داده بودند.
به نوشته «اقتصاد ۲۴» آتش‌سوزی جنگل‌های زاگرس همواره مراتع و مناطق حفاظت شده در جنوب و غرب زاگرس را شامل شده است. سه استان به صورت معمول کانون اصلی این آتش‌سوزی بوده اند و اصلی‌ترین کانون آتش سوزی زاگرس معمولا استان‌های کهگیلویه و بویراحمد و خوزستان و ایلام بوده است، اما در دو سال گذشته استان‌های بوشهر، کردستان، ایلام و کردستان نیز درگیر آتش سوزی‌های پراکنده و گاه وسیع شده اند.
مدیرکل منابع طبیعی لرستان در سال ۹۸ در اینباره گفته بود: «بخش اعظمی از جنگل‌های زاگرس در جریان ممنوعیت برداشت چوب از جنگل‌های شمال قربانی شده است و این مهم به بحرانی در کشور تبدیل خواهد شد. روزانه دو هزار کامیون چوب به انحای مختلف از درختان بلوط به شمال کشور حمل می‌شود.»
این گزارش تأکید کرده آتش سوزی‌های پی در پی در نقاط مختلف استان‌های غربی کشور را سال هاست رنگ سرسبزی را از یاد ساکنین شهر برده است. طبق گفته کارشناسان بیش از ۹۰ درصد آتش سوزی‌ها دراین استان‌ها به صورت عمدی رخ داده است و نبود یک قانون و مجازات مشخص برای خاطیان این کار، جسارت بیشتری به آنها داده است تا به راحتی زیستن را از محیط زیست بگیرند.
آخرین گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس درباره مساله آتش سوزی‌ها در جنگل‌های ایران مربوط به پاییز سال ۱۳۹۹ است. این گزارش که زمستان سال ۱۳۹۹ با عنوان «علل، آثار، چالش‌ها و راهکار‌های مقابله با آتش‌سوزی‌های جنگل‌ها و مراتع کشور» منتشر شد، نشان می‌دهد، روند آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی ایران طی ۲۰ سال گذشته افزایش یافته است.
بر اساس این گزارش، بیش از ۱۰۰۰ فقره از آتش‌سوزی‌هایی که هر سال به‌ویژه با فرارسیدن ماه‌های گرم در عرصه‌های طبیعی جهان رخ داده تنها در جنگل‌های ایران روشن شده است که در نتیجه آن ۳۵۰۰ هکتار از عرصه‌های جنگلی را تخریب یا به‌طور کامل به خاکستر تبدیل و نابود کرده است.
آمارها نشان می‌دهد ۱۰ درصد آتش‌سوزی‌ها در جنگل‌ها و مراتع کشور توسط عوامل طبیعی مانند برخورد صاعقه و آذرخش و خودسوزی جنگل‌ها بر اثر وزش باد‌های گرم به وقوع پیوسته است، اما بیش از ۹۰ درصد آتش‌سوزی‌ها توسط عامل انسانی در رویشگاه‌های طبیعی افروخته شده است. اختلافات یا تبدیل جنگل به مرتع به‌منظور تأمین علوفه بیشتر برای چرای دام و تهیه و فروش زغال به‌ویژه در جنگل‌های مناطق مرزی و همچنین برافروختن آتش با انگیزه گسترش اراضی کشاورزی عامل ۹۰ درصد آتش‌سوزی‌های جنگلی اعلام شده است.
سازمان جهانی فائو نیز با ارائه گزارشی اعلام کرده سالانه بین ۴۰۰ میلیون هکتار از جنگل‌ها و مراتع دنیا بر اثر آتش‌سوزی از بین می‌روند و ایران نیز تا سال ۲۰۰۷، سالانه ۶۵۰۰ هکتار از جنگل‌های خود را در آتش از دست داده است.
