مسعود پزشکیان در حالی که هنوز دولت خود را تشکیل نداده و محمدجواد ظریف رشته امور را در دست دارد، علیه مردم جبهه گرفته و «مشت» خود را بر دهان تحریم‌کنندگان انتخابات که شامل اکثریت قاطع مردم ایران است حواله کرد. موج انزجار و خشم عمومی از رئیس دولت اصلاح‌طلبان با ماستمالی آنها هم فروکش نکرده است.
مسعود پزشکیان رئیس دولت چهاردهم جمهوری اسلامی در سخنانی در صحن علنی مجلس شورای اسلامی گفت «این مردم عزیزی که آمدند علیرغم تبلیغاتی که می‌کردند که نیایند پای صندوق‌های رأی، آمدند و مشت محکمی به دهان آدم‌هایی که از خارج و داخل نشسته بودند و تبلیغ می‌کردند، زدند.»
این جمله مسعود پزشکیان با واکنش شدیدی از سوی افکار عمومی و همچنین لایه‌هایی از خود رژیم همراه شد. بهرام پارسایی نماینده سابق شیراز در مجلس شورای اسلامی در شبکه «ایکس» نوشت: «جناب پزشکیان! اگر بر این باورید آنها که آمدند، مشت محکمی به دهان طرفداران نیامده‌ها زدند، اکثریتی که نیامدند مشت محکم به دهان کی زدند؟!»
فرهاد بدرقه وکیل پایه یک دادگستری در «ایکس» نوشت: «مخالف را باید با او به «گفتگو» نشست، حرفش شنید، استدلالش را گوش داد، نه اینکه «مشت بر دهانش» بکوبید! شما بهتر است عذرخواهی کنید! بابت این زندگی ای که برای مردم ساختید باید عذرخواه باشید و شرمنده!»
احسان کرمی بازیگر پیشین سینما و مجری پیشین صداوسیمای حکومت نوشته «سرعت پزشکیان قابل تقدیره! قبلا اینجوری بود که اونی که رییس جمهور می‌شد ،می‌رفت تحلیف و تنفیذ بعد هم از فرداش به مرور همه امیدوارها رو ناامید می‌کرد و سر آخر هم همونایی که بهش رای داده بودن فحش بارونش میکردن! این دوستمون هنوز سر کار نرفته، رسیده به مرحله آخر!»
در این میان برخی از حامیان و مبلغان پزشکیان که در نمایش انتخابات اخیر ریاست جمهوری نیز به او رأی دادند ناچار به واکنش شدند.
علی مجتهدزاده وکیل پایه یک دادگستری نزدیک به اصلاح‌طلبان که در انتخابات اخیر هم شرکت کرده بود در «ایکس» نوشت: «جناب آقای پزشکیان، رای بنده به جنابعالی فقط از باب کوبیدن بر دهان طالبان بود و بس.»
احسان بداغی روزنامه‌نگار اصلاح‌طلب که برای جلب رأی به سود پزشکیان نیز تلاش زیادی در شبکه‌های اجتماعی کرده بود در «ایکس» نوشت: «من نه تنها با رای دادن دنبال مشت زدن به دهان کسانی که رای ندادند نبودم، بلکه اتفاقا بخش زیادی از استدلال‌های آنها را منطقی و صحیح می‌دانستم. مهمترین وظیفه این را دولت هم به رسمیت شناختن حقوق و مطالبات و شنیدن صدای این بخش جامعه می‌دانم. آقای پزشکیان، اصلاح و عذرخواهی کنید.»
برخی از «خودی»ها نیز به ماستمالی کردن موضع خشن و سرکوبگرانه پزشکیان پرداختند. برای نمونه روزبه علمداری روزنامه‌نگار اصلاح‌طلب و سردبیر وبسایت «جماران» در «ایکس» مدعی شد از «مشت محکم» پزشکیان «برداشت غلط» شده! وی چنین توجیه کرده که منظور پزشکیان «پروژه سیاسی «براندازی» و «تحریم» بود که مظهر آن مشخصا «اینترنشنال» است»! این ادعا در حالیست که رسانه‌ی مورد نظر او نیز با انتقادهای جدی از سوی مخاطبان و افکار عمومی روبروست.
اگر جای پزشکیان بودم «مشت محکم» را نمی گفتم؛ صرفا به خاطر برداشت غلط. اما انتخابات دور دوم مشت محکمی بر دهان پروژه سیاسی «براندازی» و «تحریم» بود که مظهر آن مشخصا «اینترنشنال» است. انگاره «تمام شدن ماجرا» با این انتخابات خط قرمز خورد. اگر منظور پزشکیان اینهاست، درست می گوید./۱
— Roozbeh Alamdari (@RoozbehAlamdar1) July 22, 2024
سردبیر وبسایت «جماران» در توئیت دیگری که ساعاتی بعد منتشر کرد سخنانی منصوب به پزشکیان را نوشت و مدعی شد پزشکیان در دیدار با اعضای مجمع عمومی جبهه اصلاحات گفته «جریاناتی در خارج از کشور نمی‌خواستند که مردم در انتخابات حضور پیدا کنند، اما مردم با حضور خود مشتی بر دهان این افراد زدند» و منظور او تحریمی‌ها نبوده و آنهایی که پای صندوق نیامدند هم «مردم ما» هستند.
پدرام سلطانی عضو اتاق بازرگانی و از فعالان بخش خصوصی نزدیک به اصلاح‌طلبان که در دوره انتخابات از حامیان سرسخت پزشکیان بود و اکنون در کارگروه تعیین اعضای پیشنهادی کابینه با محمدجواد ظریف همکاری دارد نیز نوشته «شهروندان ایران، ساکن یا غیر ساکن در ایران، حق دارند هر کنش مدنی و هر موضع موافق یا مخالفی در زمینه انتخابات یا هر رویداد سیاسی دیگری داشته‌باشند و بدین سبب نباید از آنان به عنوان «دشمنان مردم ایران» یاد کرد. انتخابات فرزند آزادی بیان است. رأی دادن فضیلت نیست، نظر دادن فضیلت است.»
توجیه و حمایت از مسعود پزشکیان که هنوز رئیس دولت نشده، مواضع سرکوبگرانه خود علیه شهروندان را مطرح کرده در حالیست که او به راستی و در عمل کارنامه سیاهی در حوزه سرکوب دارد؛ از تفکیک جنسیتی در میان دانشجویان پزشکی و ممنوعیت فعال دانشجویان پسر پزشکی در بخش زنان و زایمان تا دفاع سرسخت از طرح‌های تحمیلی حجاب اجباری.
حاشیه‌های مسعود پزشکیان اما تنها به «مشت محکمی» مرتبط نیست که او به اکثریت مردم واجد شرایط در انتخابات که این نمایش حکومتی را تحریم کردند حواله داده است.
سعید معیدفر رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران معتقد است: «امیدوار نیستم آقای پزشکیان بتواند عملکرد مطلوبی به دست آورد، متاسفانه شرایط کشور خراب است، آنقدر بحران و ابربحران‌ها تولید شده که من فکر نمی‌کنم ایشان توفیق خیلی برجسته‌ای بتواند پیدا کند.»
هشدار یک اقتصاددان به مسعود پزشکیان؛ شرایط تک‌نرخی کردن ارز فراهم نیست
برنامه‌های اقتصادی مسعود پزشکیان نیز آغاز نشده با واکنش اقتصاددانان همراه شده است. هرچند پزشکیان به معنی واقعی هیچ طرح و برنامه اقتصادی ارائه نداده اما بطور پراکنده به مواردی اشاره کرده که یکی از بارزترین آنها تک‌نرخی کردن ارز است. موضوعی که از سوی علی طیب‌نیا که سکاندار تیم اقتصادی دولت چهاردهم معرفی شده نیز مورد تأکید قرار گرفته است.
مرتضی افقه اقتصاددان و استاد اقتصاد دانشگاه جندی‌شاپور اهواز با تأکید بر اینکه شرایط برای تک‌نرخی کردن ارز فراهم نیست به پزشکیان هشدار داده که «شرایط امروز کشور به گونه‌ای نیست که یک شوک اقتصادی را هم تجربه کند و قیمت ارز باز هم تغییر کند آنهم در آستانه ورود دولت جدید. هشدار جدی ما به دولت آقای پزشکیان این است که فعلا وارد این مقوله نشوند، در غیر اینصورت مختصر سرمایه اجتماعی هم که باعث پیروزی ایشان شده هم از دست می‌رود. ضمن آنکه گروه‌های رقیب هم در انتظار تصمیمات این دولت هستند.»
این اقتصاددان گفته «ما زمانی می‌توانیم نرخ ارز را تغییر دهیم و آن را به سمت تک‌نرخی شدن ببریم که دولت در یک شرایط عادی در داخل و خارج از کشور قرار داشته باشد.»
محمود جامساز اقتصاددان نیز با اشاره به ۶۱ درصدی که بر پایه آمارهای حکومتی رأی ندادند گفته مردم به این دلیل که معتقدند هر دولتی روی کار آید، ناتوان از انجام تعهدات خود است، رای ندادند.
به عقیده محمود جامساز «به دلیل همین ساختار معیوب اقتصاد سیاسی و رانتی، نه آقای طیب نیا و نه حتی یک نوبلیست اقتصاد نمی‌تواند در این ساختار معیوب اقتصاد سیاسی رانتی دستوری نفتی ایدئولوژیک و واپسگرا کار کند.»
گمانه‌زنی‌ها و هشدارها درباره کابینه چهاردهم؛ ظریف در حال چیدن هیئت دولت، پزشکیان در هیئت عزاداری!
از سوی دیگر در درون ساختار حکومت نیز دولت پزشکیان را می‌توان یکی از پرحاشیه‌ترین دولت‌هایی دانست که هنوز تشکیل نشده، اختلافات و شکاف میان جناحین و جریانات حکومتی را برجسته کرده است.
محمدجواد ظریف که در اصل بر کرسی ریاست دولت نشسته و در قامت رئیس در سایه‌ی دولت وارد عمل شده، در حال مهره‌چینی کابینه با حذف قطعی اصولگرایان و حتی بخش قابل توجهی از اصلاح‌طلبان است؛ اقدامی که با هشدار گسترده اصلاح‌طلبان نیز همراه شده است.
در همین رابطه محمود صادقی از فعالان اصلاح‌طلب در شبکه «ایکس» نوشت خبرهایی که از لابی‌های سودجو و ذینفعان فعال در بعضی از کمیته‌های پیشنهاد وزرا می‌رسد بسیار نگران کننده است.
این فعال اصلاح‌طلب خطاب به مسعود پزشکیان گفت «مراقب باشید اگر عناصر سودجو و فرصت‌طلب خروجی کمیته‌ها باشند، امید و سرمایه اجتماعی در حال ترمیم دوباره آسیب می‌بیند.»
غلامعلی رجایی گفته «من فکر می‌کنم یکی از بحث‌های جدی آقای پزشکیان، مسئله اطرافیان ایشان است و از همان اول تشکیل ستاد ایشان دیده شد ولی گفتند تجربه نداشتند و از شهرستان آمدند برای همین جدی گرفته نشد. اما زمانی که آقای پزشکیان در انتخابات برنده شدند، من شنیدم که باعث رنجش افرادی که در پیروزی‌شان نقش داشتند شد و فاصله گرفتند.»
رجایی افزوده «رویکرد ایشان باید جذب آرایی باشد که به ایشان رأی ندادند چه برسد که حلقه‌های اولیه بخواهند فاصله بگیرد. من مسئله سهم‌خواهی را چالش جدی می‌دانم و ایشان باید در این قضیه دخالت کند. بحث سهم‌خواهی می‌تواند برای ایشان یک پاشنه آشیل باشد که نتیجه خوبی هم نخواهد داشت. افرادی که چند دور وزیر شدند به دلیل تجربه و سابقه اگر بخواهند در کابینه باشند، موج برگشت منفی علیه ایشان ایجاد خواهد شد.»
بهزاد نبوی از افراد جریان اصلاح‌طلب نیز در مطلبی نوشته «به نظر می‌رسد شعار «برای ایران» قبل از انتخابات، به شعار «برای وزارت» تبدیل شده. از همه اعضای کمیته‌ها عاجزانه استدعا دارم، به خاطر ایران و به خاطر دکتر پزشکیان بینوا، دست از سهم‌خواهی از این گوشت قربانی بردارند.»
علی سرزعیم اقتصاددان در مطلبی در شماره امروز روزنامه «دنیای اقتصاد» درباره تشکیل دولت مسعود پزشکیان نوشته «این فرض که آقای پزشکیان راهبرد منسجم و مشخصی در حکمرانی دارد نیز محل تردید است.»
او در بخش دیگری از این مطلب از ضرورت «تقسیم کیک» نوشته است: « تقوای سیاسی آن است که وقتی کسی در یک رقابت انتخاباتی پیروز شد، بتواند خویشتن‌دار باشد و اگرچه می‌تواند صددرصد کیک جایزه را از آن خود کند؛ اما بخشی از کیک را با نفر دوم تقسیم کرده و همکاری او و هوادارانش را با چنین سعه‌صدری جلب کند.»
علی سرزعیم نوشته پزشکیان بر برنامه‌ریزی بر اساس نظر کارشناسان تأکید کرده اما «وقتی بخشی از نظام کارشناسی کشور گرایش‌های اصولگرایی دارند، چرا باید کابینه خود را از امتیاز حضور آنها محروم کند؟»
و افزوده که «باید باور کرد که شرایط کشور خطیر و حساس است و باید باور کرد که حاکمیت دوگانه و چندگانه دیگر کارکردی ندارد و فقط وقت و انرژی موجود در دولت و حاکمیت را می‌گیرد.»
