احمد رأفت – با بودجه نهایی تخمینی ۱۲/۸ میلیارد یورو المپیک پاریس نیز یک پروژه اقتصادی بسیار مهم به شمار میرود. در سال ۲۰۱۷ میلادی، سالی که پاریس برای برگزاری بازیهای امسال برگزیده شد، صحبت از بودجهی ۶/۸ میلیارد یوروئی بود.
این بودجه از سوی نهادهای مختلف تأمین میشود. کمیته بینالمللی المپیک، حدود ۱/۲ میلیارد یورو به کمیته برگزاری بازیهای پاریس کمک میکند. حمایتهای بخش خصوصی، مدیریت صدور مجوزهای مختلف و البته فروش بلیت قرار است بقیه این بودجه را تامین کنند. بر پایه گمانهزنیها بازیهای المپیک و پاراالمپیک حدود ۱۶/۵ میلیارد یورو ورودی خواهد داشت و این بازیها میتوانند با سودی چند میلیارد یوروئی به پایان برسند.
تنها از فروش حق پخش تلویزیونی به بیش از ۱۲۰ کشور حدود ۷۵۰ میلیون یورو به به صندوق بازیهای سال ۲۰۲۴ وارد خواهد شد. فروش بلیتهای ورودی هم رکورد بازیهای قبلی را شکسته و درآمد حاصل از آن میتواند حدود ۱/۱ میلیارد یورو باشد. ورودیهای رقابتهای مختلف نیز از صد یورو به بالا خواهد بود. ارزانترین بلیت ورودی برای مراسم آغازین و پایانی، ۱۵۰۰ یورو است. حدس زده میشود در مجموع، بیش از ۱۰ میلیون بلیت ورودی برای المپیک و یک میلیون برای پارالمپیک فروخته خواهد شد. درآمد حاصل از اعطای مجوزها و قراردادهای اسپانسری با شرکتهای تجاری نیز ۱/۴ میلیارد یورو برآورد شده است. شمار کسانی که در جریان این بازیها به پاریس سفر میکنند، بر مبنای پیشبینی نهادهای گردشگری فرانسوی بیش از ۱۱ میلیون تن خواهد بود.
بر اساس برآوردهای Insee (مرکز آمار فرانسه)، فروش بلیت و درآمد حاصل از فروش حق پخش تلویزیونی حدود نیم درصد بر تولید ناخالص داخلی فرانسه در ماههای ژوئیه تا سپتامبر تاثیر خواهد گذاشت. تا آغاز بازیها حدس زده میشد که در دوران المپیک و پاراالمپیک در مقایسه با سال ۲۰۲۳ در همین بازه زمانی، حضور در هتلها کاهش ۱۵ درصدی را ثبت کند. در بازیهای سال ۲۰۱۲ در لندن نیز هتلها کاهش ده درصدی داشتند. البته با توجه به گسترش آپارتمانها و اتاقهائی که از طریق سیستم Airbnb در سالهای اخیر توسط جهانگردان رزرو میشوند این آمار شاید با واقعیت تطبیق نداشته باشند. حدس زده میشود که سیستم Airbnb در این بازه زمانی حضور بیش از ۴۰۰ درصدی برای اسکان گردشگران نسبت به سال قبل داشته باشد.
درآمد احتمالی این بازیها، که رقم نهایی آن تا پایان سال جاری میلادی اعلام نخواهد شد، بین کمیته بینالمللی المپیک و کمیته برگزاری بازیهای پاریس تقسیم میشود. این کمیته در همکاری کمیته بینالمللی و کمیته المپیک فرانسه تشکیل شده است. یک شرکت دولتی فرانسوی نیز برای زیرساختها تشکیل شده که سهمی در این درآمد خواهد داشت. کمیته المپیک فرانسه برآورد کرده است که سهم آن میتواند نزدیک به ۳/۷ میلیارد یورو باشد، که ۱/۱ میلیارد یورو آن حاصل از درآمد فروش بلیتهای ورودی خواهد بود.
درآمد تخمین زده شده از حضور بازدیدکنندگان و روزنامهنگاران و هیاتهای همراه نیز حدود ۳/۵ میلیون یورو برآورد شده که باید به آن ۷۰۰ میلیون دریافتی از حق پخش تلویزیونی و ۴۴۰ میلیون یوروی دیگر حاصل از اسپانسرها یا حامیان عمده را نیز به آن افزود. بازیهای المپیک ۱۶ حامی مالی جهانی دارد که میتوان از جمله به شرکتهائی چون کوکاکولا، سامسونگ، آلیانز و تویوتا اشاره کرد. بخشی از این درآمدها که مستقیم به کمیته بینالمللی المپیک پرداخت میشود به کمیته محلی واریز خواهد شد.
در دورههای گذشته کم نبودند شهرهائی که بازیهای المپیک و پاراالمپیک را میزبانی کردند و نه تنها درآمدی نداشتند، بلکه بار زیادی را نیز بر دوش مالیاتدهندگان خود گذاشتند. بازیهای المپیک زمستانی ریودوژانیرو در سال ۲۰۱۶ مدال طلای ضرر را به خود اختصاص داد. بازیهای المپیک در این شهر با دو میلیارد دلار ضرر به پایان رسید که ۱/۱ میلیارد آن را شهرداری این شهر پرداخت کرد و ۹۰۰ میلیون دلار از این ضرر را دولت فدرال به عهده گرفت. رئیس کمیته برگزاری این بازیها نیز به اتهام فساد و رشوهخواری به زندان محکوم شد.
بازیهای المپیک توکیو ۲۰۲۰ نیز که با یک سال تاخیر به دلیل کووید در سال ۲۰۲۱ میلادی برگزار شد، یکی از بالاترین افزایش هزینه تاریخ را بعد از ریودوژانیرو به ثبت رساند. در ابتدا هزینه برگزاری این بازیها در پایتخت ژاپن ۳/۷ میلیارد دلار تخمین زده شده بود ولی در بیلان نهائی این مخارج ۲۸ میلیارد ارزیابی شد. برآورد هزینه بازیهای ریودوژانیرو در ابتدا ۲/۶ میلیارد دلار برآورد شده بود ولی در پایان به ۱۳/۷ میلیارد رسید که افزایش ۳۰۲ درصدی را نشان میدهد.
از بازیهای المپیک سال ۱۹۲۴ در پاریس، بازیهای بعدی که در آمستردام (۱۹۲۸)، هلسینکی (۱۹۵۲)، ملبورن (۱۹۵۶)، مونترال (۱۹۷۶)، مسکو (۱۹۸۰)، آتن (۲۰۰۵)، ریو (۲۰۱۶) و توکیو در سال ۲۰۲۱ برگزار شدند نیز با ضرر به پایان رسیدند.
بازیهای زمستانی المپیک نیز وضعیت بهتری ندارند، اگرچه کل هزینه آنها خیلی کمتر از بازیهای تابستانی است. گرانترین بازیهای المپیک زمستانی در سال ۲۰۱۴ در شهر سوچی روسیه برگزار شد. روسیه در سوچی ۳۷ میلیارد یورو هزینه کرد که قابل مقایسه با هزینه میزبانان دورههای قبلی چون تورین در ایتالیا و یا ونکوور در کانادا نیست. حتی پکن و لندن دو میزبان المپیکهای تابستانی که رویداد مهمتری در مقایسه با المپیک زمستانی هستند هم این مقدار هزینه نکرده بودند.