روشنک آسترکی – با معرفی کابینه مسعود پزشکیان و در حالی که او پیشتر بارها به در رکاب علی خامنه‌ای بودن اعتراف کرده بود، موجی از خشم و انتقاد از سوی بخشی از اصلاح‌طلبان به راه افتاده است. محمدجواد ظریف که به نظر می‌رسد این مأموریتش نیز برای جمهوری اسلامی پایان یافته، خداحافظی کرده و فعلا بجای او شماری از اصلاح‌طلبان ماله‌کش که مردم را برای شرکت در انتخابات و رأی به پزشکیان تبلیغ و تشویق می‌کردند در حال توجیه شکست و البته رسوایی مهره‌چینی در کابینه هستند!
مسعود پزشکیان نام ۱۹ وزرای کابینه دولت چهاردهم را صبح یکشنبه ۲۱ امرداد به مجلس شورای اسلامی ارائه کرد؛ کابینه‌ای که اگرچه برخی چهره‌های نزدیک به اصلاح‌طلبان در آن حضور دارند اما نام سه وزیر از دولت ابراهیم رئیسی و شماری از چهره‌های اصولگرای تندرو نیز در آن به چشم می‌خورد. نکته قابل توجه اما اینست که هیچیک از چهره‌های نزدیک به محمد خاتمی و هسته اصلی اصلاح‌طلبان در فهرست کابینه حضور ندارند.
مسعود پزشکیان از ابتدا گفته بود که به دنبال تشکیل یک دولت به اصطلاح «وفاق ملی» است و مطلوب او تشکیل کابینه‌ای متشکل از همه طیف‌ها است؛ به نظر می‌رسد چیدن مهره‌های کابینه زیر پوشش چنین شعاری، در اصل مطلوب علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی برای حفظ حکومت‌اش در مواجهه با ملت معترضی است که این رژیم را نمی‌خواهند. ضمن اینکه خود پزشکیان نیز چه از سال‌ها پیش و چه در دوره تبلیغات انتخابات نمایشی بارها بر سرسپردگی خود به علی خامنه‌ای تأکید کرده بود.
ساعاتی پس از معرفی کابینه سه هشتگ «#کابینه»، «#پزشکیان» و «#ظریف» در توئیتر فارسی ترند شدند که بیانگر واکنش‌های گسترده به کابینه پیشنهادی مسعود پزشکیان است آنهم در حالی که به نظر می‌رسید محمدجواد ظریف صحنه‌گردان چیدن مهره‌های کابینه است؛ اما نمایش نوظهور «رئیس شورای راهبردی انتقال دولت» نیز به پایان رسید و نوبت به واکنش‌های سهم‌خواهی اصلاح‌طلبان رسیده که با خشم و اعتراض همراه است.
برخی چهره‌های اصلاح‌طلب خشم و انتقاد خود را از پزشکیان به فضای عمومی کشانده‌اند. از جمله پروانه سلحشوری نماینده پیشین مجلس شورای اسلامی و از فعالان شناخته شده اصلاح‌طلب در «ایکس» نوشته «پزشکیان در اولین امتحان بجز در مواردی معدود، نمره مردودی گرفت. کابینه‌ای که نه بر اساس شایستگی و تخصص و مشورت کارگروه‌ها و شورای راهبری [راهبردی]، بلکه با سهم‌خواهی و دخالت آشکار این و آن شکل گرفت. تجربه جهانی نشان داده عمر چنین دولت‌هایی کوتاه است و به سرانجام نمی‌رسد.»
حسین مرعشی دبیرکل حزب «کارگزاران سازندگی» نیز با انتقاد از فهرست کابینه گفته «آنچه ما هدف گرفته بودیم یک کابینه مطلوب بود، آنچه امروز می‌بینیم کابینه مقدور بود. فرق است بین یک کابینه مطلوب با یک کابینه مقدور.»
رحمت‌الله بیگدلی فعال اصلاح‌طلب و عضو شورای راهبردی دولت چهاردهم که با ریاست محمدجواد ظریف قرار بود فهرست نهایی اعضای پیشنهادی کابینه را تهیه کنند نیز اکنون به جمع معترضان پیوسته است. رحمت‌الله بیگدلی گفته «در لیست پیشنهادی وزرای آقای پزشکیان مهم‌ترین وزرا اصولگرا هستند به نظر من بالاتر از از وفاق ملی و حتی ائتلاف است؛ زیرا حدود نصف اعضای کابینه و به عبارتی مهم‌ترین وزرا متعلق به جریان سیاسی شکست‌خورده در انتخابات است. در این دولت مهم‌ترین وزارتخانه‌ها به جریان اصولگرا داده شده است.»
پدرام سلطانی عضو اتاق بازرگانی و فعال بخش خصوصی که در انتخابات اخیر از جمله نیروهای سازمانیافته برای تبلیغ به سود پزشکیان بود نیز در «ایکس» نوشته «پزشکیان اگر این کابینه را زمان انتخابات رو‌می‌کرد، جلیلی به نفعش انصراف می‌داد!»
این افراد البته توضیح نمی‌دهند که آیا آنقدر در دنیای سیاست خام هستند و نظامی را که به آن همواره رأی داده‌اند نمی‌شناسند که بدون اطمینان از عملکرد و چشم‌اندازی که مسعود پزشکیان تحت رهبری خامنه‌ای برای دولت خود در پیش دارد، تمام‌قد پشت او ایستادند و برای او تبلیغات سازمانیافته انجام دادند؟! یا اینکه علی خامنه‌ای با استفاده از مهره‌های مطیع و مخلص چون محمدجواد ظریف، محمدجواد آذری جهرمی و شخص مسعود پزشکیان همه آنها را در انتخابات اخیر سر کار گذاشته است؟
در این میان موج انتقادهای عمومی از محمدجواد ظریف حتی بیش از پزشکیان در جریان است. برای نمونه یک کاربر در شبکه «ایکس» نوشته «ظریف اول گفت وزرا از لیست کارگروه‌ها بیرون میاد ، که نیومدن؛ بعد هم قرار بود در راستای جوان‌سازی دولت ، ۶۰ درصد وزرا برای اولین بار و زیر سن ۵۰ سال باشن ولی این دولت از دولت قبل فسیل‌تره؛ خسته نشدی اینقدر سر ملت شیره مالیدی؟»
ظریف باز هم کارش را کرد و رفت!
غروب روز شنبه و حدود ۱۲ ساعت پس از ارائه فهرست اعضای کابینه، محمدجواد ظریف که پیشتر به عنوان معاون راهبردی رئیس جمهوری اسلامی معرفی شده بود با دولت پزشکیان خداحافظی کرد.
وی که وظیفه اصلی‌اش داغ کردن تنور سرد انتخابات نمایشی بود که البته در آنهم موفق نشد، در متنی که در شبکه «ایکس» منتشر کرده نوشته «از نتیجه کار خود رضایت ندارم و از اینکه نتوانستم به شکل شایسته‌ای نظر کارشناسی کمیته‌ها و حضور بانوان، جوانان و اقوام را آنگونه که وعده داده‌بودم به نتیجه برسانم، شرمنده‌ام. البته هنوز برخی معاونت‌های رئیس جمهور باقی مانده که امید است این کاستی کمی جبران شود.»
او ضمن اعلام خداحافظی از دولت پزشکیان تأکید کرده که تنها نیمی از اعضای کابینه پیشنهادی نام‌شان در میان کسانی قرار داشت که در شورای راهبردی بررسی شده بودند. به بیان دیگر «نمایش» شورای راهبردی تعیین اعضای کابینه تنها یک «بازی با افکار عمومی» بوده است!
در آنسو اما برخی دیگر علت «خداحافظی» ظریف را محدودیتی می‌دانند که حضور وی در کابینه پزشکیان برای خانواده او ایجاد می‌کند. علی قلهکی فعال رسانه‌ای به «قوانینِ مشمول مسئولین عالی کشور و خانواده های آنها (تابعیت و اقامت فرزندان)»اشاره کرده است. این در حالیست که محمدجواد ظریف هشت سال وزیر خارجه دو دولت یازدهم و دوازدهم به ریاست حسن روحانی و همزمان مذاکره‌کننده ارشد رژیم در مهم‌ترین برنامه‌ی آن یعنی توافق هسته‌ای بوده است!
بطور کلی اما ورود ناگهانی محمدجواد ظریف در کنار مسعود پزشکیان پس از اعلام تأیید صلاحیت پزشکیان و نهایی شدن نامزدی او، و شیوه تبلیغاتی که او با جنجال و حتی عربده‌کشی و حرکات نامتعارف پشت میکروفن‌های همایش‌های تبلیغاتی انتخابات نمایشی پیش می‌برد و سپس تشکیل یک گروه نوظهور با عنوان «شورای راهبردی انتقال دولت» برای تعیین کابینه که خودش هم رئیس آن شد، همگی نشان می‌داد که او با مجوز و چراغ سبز علی خامنه‌ای برای نقش‌آفرینی در «سیرک انتخابات» وارد صحنه شده است. چه بسا او که در میان برخی «خودی»ها به «گربه ملوس رهبر» معروف است در عمل از سوی علی خامنه‌ای مأموریت یافته بخشی از نمایش انتخابات و تشکیل دولت چهاردهم را کارگردانی کند و حالا مأموریت او پایان یافته تا شاید وقتی دیگر، دوباره «این مهره» از سوی «میدان» وارد صحنه «دیپلماسی» شود!
اینهمه در حالیست که شماری از اصلاح‌طلبانی که بطور سازمانیافته تنور انتخابات را داغ کرده و مردم را با ایجاد هراس از جلیلی و آوردن کابینه‌ای اصولگرا یا متشکل از چهره‌های امنیتی و پاسدار می‌ترساندند تا به پزشکیان رأی دهند، اکنون با مشخص شدن اعضای کابینه پیشنهادی که هم اصولگرای تندرو و هم پاسدار در آن است، به توجیه این رسوایی بزرگ مشغول هستند.
از جمله احمد زیدآبادی روزنامه‌نگار اصلاح‌طلب در یادداشتی با عنوان «کابینه پزشکیان و «باگ»هایش!» نوشته «در ایران بدبختانه دست رئیس جمهور برای گزینش همکاران خود باز نیست و گروه‌ها و محافل سیاسی هم به طرزی خارج از قاعده خود را درگیر جزئیات این موضوع می‌کنند.»
زیدآبادی پس از این مقدمه افزوده «به هر حال، اگر این چند نفری که اصطلاحاً «باگ» کابینه به نظر می‌رسند، خود را متعهد به همراهی با سیاست‌های اعلام شدۀ رئیس جمهور کرده باشند که چه بهتر. اگر او واقعاً فکر می‌کند که با برخی از این افراد می‌تواند کار کند، دلیلی ندارد که ما کاسه داغ‌تر از آش شویم!»
انگار زیدآبادی که پس از ظریف به یکی از ماله‌کشان ارشد رژیم تبدیل شده واقعا باور دارد که پزشکیان که بارها سرسپردگی خود را به رهبرش اعلام کرده و با صراحت گفته آمده است تا سیاست‌های وی را پیش ببرد، به تنهایی مهره‌های کابینه را چیده است!
ترکیب کابینه پزشکیان بطور مشخص نسبتی با یک دولت اصلاح‌طلب ندارد. اسماعیل خطیب به عنوان وزیر اطلاعات و امین حسین رحیمی به عنوان وزیر دادگستری پیشنهاد شده‌اند که در دولت رئیسی نیز در همین سِمت‌ها فعال بودند. عباس علی آبادی نیز که در دولت رئیسی وزیر صمت بود از سوی مسعود پزشکیان به عنوان وزیر نیرو معرفی شده است.
عباس عراقچی به عنوان وزیر امور خارجه و عبدالناصر همتی به عنوان وزیر امور اقتصادی و دارایی معرفی شده‌اند. عراقچی در دولت حسن روحانی به عنوان معاون سیاسی محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه وقت فعال و از اعضای تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای ایران با گروه ۱+۵ بود. او از سال ۱۴۰۰ نیز دبیر شورای راهبردی روابط خارجی بود. شورای راهبردی روابط خارجی از سال ۱۳۸۵ به دستور سید علی خامنه‌ای تشکیل شد و «تهیه راهبردها و سیاست‌ها و راهکارهایی که جمهوری اسلامی را در سیاست خارجی به نتایج مطلوب برساند» و «ایجاد هماهنگی بیشتر در کلیه فعالیت‌ها در عرصه روابط خارجی» جزو اهداف آن اعلام شده است.
برای وزارت کشور اسکندر مؤمنی و برای وزارت دفاع امیرعزیز نصیرزاده معرفی شدند. سرتیپ پاسدار اسکندر مؤمنی از فرماندهان سپاه پاسداران در دوران جنگ ایران و عراق بود و در حال حاضر دبیر ستاد مبارزه با مخدر است. او همچنین از بنیانگذاران و رؤسای پلیس ۱۱۰ بوده و پیشتر نیز جانشین و معاون فرماندهی نیروی انتظامی و رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی بوده است.
وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز برای سیدعباس صالحی در نظر گرفته شده که در دو دولت حسن روحانی مدتی معاون وزیر و سپس وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی بود.
برای دو وزارتخانه جهاد کشاورزی و صنعت، معدن و تجارت نیز به ترتیب غلامرضا نوری قزلجه و محمد اتابک پیشنهاد شدند.
در فهرست وزرای پیشنهادی همچنین علیرضا کاظمی برای وزارت آموزش و پرورش، ستار هاشمی برای وزرات ارتباطات و فناوری اطلاعات، محمدرضا ظفرقندی برای وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، احمد میدری برای وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، حسین سیمایی صراف برای وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، محمدرضا صالحی امیری برای وزارت میراث فرهنگی و گردشگری، محسن پاک نژاد برای وزارت نفت، احمد دنیامالی برای وزارت ورزش و جوانان پیشنهاد شده‌اند.
ستار هاشمی نیز از تیم دولت حسن روحانی است که دانش‌آموخته هوش مصنوعی و عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز است. او معاون محمدجواد آذری جهرمی وزیر ارتباطات دولت حسن روحانی بود. آذری جهرمی از کارمندان سابق وزارت اطلاعات و از چهره‌های امنیتی جمهوری اسلامی است که در ستاد مسعود پزشکیان در انتخابات اخیر فعالیت محوری داشت.
حسین سیمایی وزیر پیشنهادی وزارت علوم نیز در دولت حسن روحانی دبیر هیئت دولت و همچنین معاون حقوقی و امور مجلس وزیر علوم بود. محسن پاکنژاد وزیر پیشنهادی نفت نیز در دولت حسن روحانی معاون بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت بود.
همچنین در حالی که بلافاصله پس از اعلام پیروزی مسعود پزشکیان، محمدجواد ظریف با تشکیل «شورای راهبردی انتقال دولت» مدعی شده بود کابینه‌ای متفاوت معرفی می‌کند که جوان است و سهم قابل توجهی از زنان و اقلیت‌های مذهبی در آن وجود دارد اما اکنون کابینه‌ای معرفی شده که جوانان سهمی در آن ندارند و میانگین سنی کابینه نیز ۶۵ سال است.
محمدجواد ظریف پیشتر مدعی شده بود که در ساز و کار انتخاب وزرای کابینه «اگر بالای ۵۰ سال باشی هیچ امتیازی نمی‌گیری، زیر ۵۰ هرچقدر جوان‌تر باشی امتیاز بالاتری می‌گیری. مرد باشی هیچ امتیازی نمی‌گیری، زن باشی۱۰ امتیاز و اقلیت مذهبی باشی امتیاز می‌گیری، شیعه باشی امتیاز نمی‌گیری!» که البته همین سخنان بی‌پایه‌ی وی نیز به شدت مورد انتقاد افکار عمومی قرار گرفت.
