با اندوهی عمیق از درگذشت مرتضی لطفی فروشانی، روزنامهنگار ممتاز و مدافع خستگیناپذیر آزادی، دموکراسی و عدالت برای ایران آگاه شدیم. وی که متولد سال ۱۳۱۷ در اهواز بود، پس از یک دوره سخت بیماری شامگاه چهارشنبه ۱۴ اوت ۲۰۲۴ برابر با ۲۴ امرداد ۱۴۰۳ چشم از جهان فرو بست.
شهامت او در برابر ناملایمات و تعهد استوارش به اصول دموکراسی، الهامبخش افراد بیشماری بود و معیار جدیدی از صداقت در روزنامهنگاری به وجود آورد. جای خالی او به شدت احساس خواهد شد، اما میراث حقیقت، استقامت و عشق به وطن او در قلب میهن پرستان و کسانی که راه وى را ادامه میدهند، زنده خواهد ماند.
مرتضی لطفی از باسابقهترین روزنامهنگاران ایرانی که کار خود را از خبرگزاری پارس و سازمان رادیوتلویزیون ملی ایران در دههی چهل خورشیدی آغاز کرده بود، هفته گذشته در فرانسه درگذشت.
صدای مرتضی لطفی برای بسیاری از شنوندگان رادیو و تلویزیون ملی ایران به ویژه در سال منتهی به انقلاب ۵۷ آشنا بود. اما شهرت ماندگار او مصاحبهای است که در بیست و ششم دیماه سال ۱۳۵۷، در روز ترک محمدرضا شاه پهلوى از کشور در فرودگاه مهرآباد انجام داد.
پادشاه فقید ایران که پس از ماهها تظاهرات و اعتراضات حامیان روحالله خمینی، ادارهی دولت را به شاپور بختیار سپرده و راهی خارج کشور شده بود، در فرودگاه مهرآباد تهران منتظر مانده بود تا مجلس شورای ملی صلاحیت نخست وزیرى بختیار را تأیید کند.
شاهنشاه، پس از آگاهی از خبر تأیید دولت بختیار در مجلس شورای ملی، در گفتگو با مرتضی لطفی که به نمایندگی از سوی سازمان رادیوتلویزیون ملی ایران به فرودگاه اعزام شده بود، گفت که احساس خستگی میکند و برای مدتی به سفر میرود.
مرتضی لطفی در خاطرات خود دربارهی آن روز چنین نوشته است:
«هواپیمای ۷۲۷ شاهین در باند فرودگاه آمادهی پرواز بود. ارتشبد قرهباغی رئیس کل ستاد ارتش که در سالن انتظار بود، پوشهی آبی رنگى در دست داشت و درست زمانی که بدرقهکنندگان در حال خداحافظی بودند، قرهباغی پوشه به دست از شاه پرسید در غیاب شما گزارشهای نظامی را چگونه به آگاهیتان برسانیم و شاه در پاسخ گفت وقتی در سفر هستم، با دولت که مجلس نیز به آن رأی اعتماد داده، همکاری کنید ولی توجه داشته باشید که یک وقت دیوانگی نکنید. تأکید شاه در مورد لزوم خودداری از خشونت علیه مردم و خونریزی بود که مرتب به فرماندهان ارتش تأکید میکرد…»
شهبانو فرح پهلوی نیز در آن روز در آخرین مصاحبهاش در خاک ایران به مرتضی لطفی گفتند: «ایران در طول تاریخ بارها از بیگانگان و حامیان آنها آزار و رنج دیده اما همواره خود را بازیافته است.»
به گفته لطفی، شهبانو در آن روز با صراحت کلام بیشتری درباره ایران در آن دوران پرالتهاب اظهار نظر نموده و موضع خود را بیان کرد.
در آن زمان، لطفی سابقهی حدود دو دهه کار در خبرگزاری پارس و سازمان رادیو و تلویزیون ملی ایران را داشت و بیشتر گزارشگر امور سیاسی در برنامههای خبری شبکههای وقت این سازمان بود.
وى از اواسط دههی ۴۰ خورشیدی برای پوشش بسیاری از برنامههای کاری شاه و نخست وزیران وقت به نقاط مختلف ایران و جهان اعزام میشد و از کنفرانسهای بینالمللی نیز گزارش میداد.
مرتضی لطفی در خاطرات خود در مورد اعتصاب حدود سه هزار تن از کارکنان رادیو و تلویزیون ملی ایران در آبان ۱۳۵۷ چنین نوشته است:
«در بحبوحهی انقلاب شوم و ویرانگر اسلامی، به خاطر حساس بودن وضع کشور با توجه به اعتصاب هزاران تن از کارکنان رادیو و تلویزیون ملی ایران، ما حدود ۴۰۰ نفر باقی مانده بودیم که ناگزیر میبایست فعالیت و وظایف بقیه را بر عهده بگیریم تا سازمان بتواند به فعالیت خود ادامه بدهد و از آنجا که بخش خبر- هم در رادیو و هم در تلویزیون- مهمترین و فعالترین بخش این سازمان گستردهی پیشرفته محسوب میشد، من ناچار شدم شبها در “جامجم” بمانم و لوازم شخصی خود را نیز از خانه به محل ساختمان جام جم منتقل کنم تا بیشترین پوشش خبری را از تحولات آن روزهای حساس انجام دهیم».
وى زمانى کوتاه پس از روی کار آمدن جمهوری اسلامی ایران کشور را ترک کرد و در پاریس در فرانسه اقامت گزید.
او در دورهی ۴۵ سالهی زندگی در خارج از ایران، با روزنامهی کیهان لندن و شماری از شبکههای رادیویی و تلویزیونی فارسیزبان در کالیفرنیا و رسانههایی که در حمایت از ملیگرایان در فرانسه و همچنین مدتی در مصر برپا بود، همکاری مستمر داشت.
لطفی در سالهای اخیر نیز گزارشهای خبری را آمیخته با تفسیر سیاسی بطور مستقل در اینترنت در دسترس کاربران قرار میداد و با آنکه حدود ۱۰ سال پیش مدتی طولانی بر اثر افتادن و شکستگی استخوان در بیمارستان بستری شده بود، از کار باز نایستاد.
امیر طاهری روزنامهنگار سرشناس و مدیرمسئول پیشین کیهان تهران در روزهای تظاهرات حامیان روحالله خمینی علیه حکومت پهلوی، در مورد همکار درگذشتهی خود نوشته است: «او کار خود را به عنوان گزارشگر میدانی در دوران توسعهی اقتصادی و تغییرات اجتماعی بیسابقه آغاز کرد و به یک ستاره در اخبار تلویزیون تبدیل شد.»
خانواده و دوستان مرتضی لطفی در بیانیهی اعلام درگذشت او نوشتهاند: «او در طول زندگی خود، بدون هراس به کشورش خدمت کرد و از قدرت کلمات و حقیقت برای مبارزه با افراطگرایى جمهوری اسلامی و دفاع از ارزشهای آزادی، سکولاریسم و حقوق بشر استفاده کرد و الهامبخش بسیاری بود».
مرتضی لطفی که زادهی اهواز بود، در خاطرات خود نوشته است «از به یاد آوردن آنچه بر میهن و هموطنانم در این سالها گذشته و میگذرد، هر روز و هنوز سرشار از اندوه و تألم خاطر میشوم».
او در آخرین روز از ۸۵ سالگی خود در پاریس درگذشت و در این شهر در کنار مزار یکی از دخترانش که سال گذشته فوت شده بود، به خاک سپرده میشود. از مرتضی لطفی همسر، دو دختر و یک پسر باقی مانده است.
کیهان لندن، عمیقترین و صمیمانهترین تسلیتهای خود را به خانواده، دوستان، آشنایان، همکاران و تمامى کسانی که تحت تأثیر کار و شجاعت او قرار گرفتهاند، ابراز میدارد.