تازه‌ترین گزارش‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد در تیرماه امسال قیمت هر مترمربع خانه در تهران به ۸۷/۵ میلیون تومان رسیده است. کارشناسان معتقدند بازار مسکن ایران به دلیل ناکارآمدی و نگاه سطحی مقامات دولتی و قوانین و دستورالعمل‌های دست و پاگیر با بحران‌هایی عمیق روبروست.
بانک مرکزی در گزارشی جدید به وضعیت بازار مسکن در تیرماه امسال که آخرین ماه فعالیت دولت ابراهیم رئیسی بوده پرداخته و نوشته قیمت هر متر خانه در تهران به ۸۷/۵ میلیون تومان رسیده است.
در تیرماه، تعداد آپارتمان‌های معامله شده در تهران به سه هزار و ۶۰۰ واحد مسکونی رسید. این رقم از کاهش ۸/۱ درصدی معاملات در مقایسه با خردادماه ۱۴۰۳ و البته افزایش ۲۷/۱ درصدی نسبت به تیرماه ۱۴۰۲ خبر می‌دهد.
میانگین قیمت هر متر مربع واحد مسکونی شهر تهران با رسیدن به ۸۷ میلیون و ۴۶۰ هزار تومان، در مقایسه با خردادماه گذشته ۱/۸ درصد و نسبت به مدت زمان مشابه در سال ۱۴۰۲ افزایش ۱۴/۳ درصدی داشته است.
آمارها همچنین نشان می‌دهد طی ۳۴ ماه فعالیت دولت ابراهیم رئیسی، قیمت هر متر مربع واحد مسکونی در پایتخت با افزایش ۲۵۵ درصدی، بیش از دو و نیم برابر شده است.
از سوی دیگر رکود عمیقی بر بازار مسکن ایران حاکم است. در ۴ ماهه نخست امسال تعداد معاملات مسکن شهر تهران به ۱۳ هزار و ۸۱۴ تعداد رسیده است. این در حالیست که در ۴ ماهه نخست سال‌های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷ بطور میانگین نزدیک به ۵۲ هزار معامله مسکن انجام شده است. این ارقام نشان می‌دهد در شش سال اخیر معاملات مسکن شهر تهران سقوط ۷۳ درصدی داشته است.
همچنین تعداد ۱۳ هزار و ۸۱۴ فقره معامله مسکن در حالی انجام شده که تعداد مشاوران املاک پایتخت چیزی در حدود ۱۲ هزار واحد عنوان شده است که نشان می‌دهد طول ۴ ماه نخست امسال به ازای هر مشاور املاک تنها حدود یک معامله انجام شده است.
در آنسو، تورم در بازار اجارهبها نیز با فراز تندی ادامه دارد. میانگین نرخ اجاره‌بهای مسکن در تیرماه امسال نسبت به خردادماه ۵/۲ درصد افزایش یافته است. این رشد، هم برای شهر تهران و هم برای کل مناطق شهری است. این شاخص نسبت به تیرماه سال گذشته نیز برای تهران ۴۵/۹ درصد و برای کل مناطق شهری ۵۰/۴ درصد افزایش یافته است.
هادی سرخوش تحلیلگر بازار مسکن معتقد است «هیچ‌گاه مدیران و متولیان بخش مسکن نتوانسته‌اند راه رفته مدیر و وزیر گذشته را به اتمام برسانند و همواره با جدال بر سر اینکه مدیران قبلی علم و تخصص کافی نداشته اند، دستورالعمل‌ها و مصوبات دست و پا گیر جدید را ارائه می‌دهند و خود را مدیر لایق می‌دانند؛ در حالیکه نگاه سطحی مدیران به معضل مسکن، یک چالش بزرگ است.»
هادی سرخوش در گفتگو با وبسایت «اقتصاد ۲۴» با اشاره به تغییر دولت و در پی آن تغییر وزیر راه و شهرسازی، و اثر احتمالی آن بر وضعیت بازار مسکن گفته «شاید در وهله نخست تغییر مدیران در یک وزارتخانه عزم جدیدی را به تصویر بکشد، اما واقعیت‌ها طی ۴۰ سال گذشته نشان داده که هر یک از وزرا و مدیران بخش‌های مهم اقتصادی کشور همواره فقط با طرح صورت مسئله جدید درصدد پنهان نگه داشتن عدم مدیریت راهبردی، علمی و تخصصی در آن رسته فعالیت هستند.»
این تحلیلگر بازار مسکن با اشاره به وضعیت وخیم صنعت ساخت و ساز در کشور، گفته «در دهه‌های اخیر هر دولتی که سکان اداره کشور را به دست گرفت با مطرح کردن نقطه ضعف مردم که همان تأمین مسکن است، وضعیت این کالای ضروری را در بین سایر بازار‌ها و متقاضایان واقعی، نامناسب‌تر و خطرناک‌تر کرده است.»
هادی سرخوش معتقد است که افزایش تورم و گرانی دلار دو مولفه اصلی بالارفتن نوسان در بازار مسکن است که تاکنون هیچ یک از وزرا در دولت‌ها نتوانسته اند آن را کنترل و به سال‌های قبل از این وضعیت بازگردانند.
این کارشناس بازار مسکن افزوده ساخت ۲ میلیون و ۶۰۰ هزار واحد مسکونی نهضت ملی مسکن در دولت سیزدهم مطرح شد، اما عملاً اتفاق خاصی در این بخش نیفتاد و بر اساس واقعیت اگر تا زمانی که تولید مسکن بیشتر نشده، وضعیت اجارهبها برای مستأجران به همین صورت نوسانی و افزایشی خواهد بود.
همانطور که هادی سرخوش نیز اشاره کرده بحران مسکن در ایران بحرانی مزمن است که از دو دهه پیش در حال عمیق شدن بوده است. دولت‌های مختلف نیز طرح‌هایی برای حل بحران در این بازار ارائه می‌دهند که همگی کپی‌شده از یکدیگر و بر پایه ارائه زمین رایگان دولتی و انبوه‌سازی با قیمت ارزان است. این پروژه‌ها اما هیچ یک نتوانسته به سرانجام برسد و در خانه‌دار کردن اقشار کم‌درآمد و حقوق‌بگیر موثر باشد.
در پایتخت به دلیل انباشت جمعیت، مشکل مسکن جدی‌تر است. در حالیکه نرخ متوسط جمعیت مستأجر در شهرهای مختلف کشور حدود ۴۰ درصد است اما در پایختخت بیش از ۵۲ درصد از خانوارها مستأجر هستند.
حل بحران مسکن به بستری برای «وعده‌فروشی» پوپولیستی مقامات جمهوری اسلامی نیز تبدیل شده است. علیرضا زاکانی شهردار تهران وعده ساخت ۲۰۰ هزار واحد مسکونی شده بود. موضوعی که اکنون از سوی اعضای شورای شهر مورد پرسش قرار گرفته است.
سوده نجفی عضو شورای اسلامی شهر تهران خواستار توضیح علیرضا زاکانی درباره سرانجام ساخت ۲۰۰ هزار واحد مسکونی شد.
سوده نجفی در نشست امروز شورای شهر با اشاره ویدئوی منتشر شده از سوی صداوسیما که در آن علیرضا زاکانی مدعی آغاز عملیات اجرایی ۲۰۰ هزار واحد مسکونی شهر تهران که در تاریخ ۹ خرداد ۱۴۰۳ با حضور مخبر سرپرست وقت ریاست جمهوری، رئیس شورای اسلامی شهر تهران و شهردار تهران و سایر مدیران شهرداری در منطقه ۲۱ شده شده، گفته شهردار باید در اینباره توضیح دهد.
سوده نجفی توضیح داده که به گفته شهردار تهران ۲۶ شهرک الگو قرار است ساخته شود که ساخت ۶ شهرک به صورت همزمان در منطقه ۲۱ شروع به کار کرد، ادامه داد: متأسفانه امروز با گذشت بیش از سه ماه هنوز هیچ اقدامی در سطح شهر تهران نسبت به ساخت این شهرک‌ها دیده نمی‌شود و اصلا محلی که قرار است این شهرک‌ها ساخته شود مشخص نیست.
عضو شورای اسلامی شهر تهران گفته «مشکل مسکن یکی از مشکلات مهم شهر تهران است که در سال‌های اخیر به دلیل افزایش اجاره بها این مسئله تشدید شده و به نظر می‌رسد شهردار تهران که در انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری نیز ثبت نام و حضور داشت، ۳ روز قبل از ثبت نام در انتخابات ریاست جمهوری اقدام به آغاز عملیات ساخت ۲۰۰ هزار واحد مسکونی کرد اما بعد از انتخابات، این موضوع به فراموشی سپرده شد. این امر مصداق بارز وعده خلاف واقع به شهروندان بوده و سبب بی‌اعتمادی مردم به مدیریت شهری خواهد شد.»
سوده نجفی تأکید کرده که علیرضا زاکانی تا کنون درباره ادعایش پاسخ روشنی نداده «لذا بنده برای شفاف‌سازی این مورد و موارد دیگر به عنوان عضو شورای اسلامی شهر تهران در راستای ماده ۸۳ قانون تشکیلات، وظایف و انتخاب شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران، سوال خود را از شهردار تهران در خصوص ساخت ۲۰۰ واحد مسکونی در ۲۶ شهرک الگو به ریاست شورای شهر تهران تقدیم می‌کنم که بر اساس قانون حداکثر بعد از ۱۰ روز از ابلاغ این سوال، شهردار موظف به حضور در جلسه شورا و پاسخ به سوالات می‌باشد.»
