احمد رأفت – چهل و نهمین جشنواره فیلم تورنتو ۱۵ شهریور درهای خود را به روی دوستداران سینما باز کرد. این جشنواره که تا ۲۵ شهریور ادامه پیدا خواهد کرد میزبان بسیاری از فیلمهائی است که در جشنوارههای مهم دیگر ارائه شدند و توجه منتقدین و تماشاگران را به خود جلب کردند. امسال در بخش فیلمهای کلاسیک، یکی از بهترین کارهای سهراب شهیدثالث که در زمان زندگی او در آلمان تهیه شده نیز گنجانده شده است. «دوران بلوغ» سهراب شهیدثالث که به تازگی ترمیم شده ساخته ۱۹۷۶ است.
سهراب شهید ثالث از تحسینشدهترین فیلمسازان سینمای ایران است که با فیلمهایی چون «طبیعت بیجان» و یا «یک اتفاق ساده» برای سینمادوستان ایران شناخته شده است، اگرچه کارنامه سینمائی او در سالهای زندگی در آلمان در سالهای قبل از انقلاب که ربطی به ایران ندارند نیز چشمگیر است. «وقت بلوغ» را میتوان یکی از بهترین کارهای سالهای زندگی سهراب شهیدثالث در این کشور به حساب آورد. در این فیلم کارگردان توانای ایران با مهارت و قدرت تنهائی و تلخیهای زندگی یک کودک را به تصویر میکشد. فیلم با یک سکانس خارقالعاده بیست دقیقهای بدون دیالوگ در داخل یک خانه آغاز میشود. بیست دقیقهای که بدون استفاده از کلمات سهراب شهید ثالث دو شخصیت فیلم، پسربچهای ۹ ساله و مادرش را که روسپی یا کارگر جنسی است معرفی میکند.
«دانه انجیر معابد» از محمد رسولاف محصول ایران، آلمان، فرانسه، «هفت روز» از علی صمدی احدی محصول آلمان و «هر کجا، هر زمان» از میلاد تنگشیر که در ایتالیا ساخته شده، مستند «قصه یک خواهر» به کارگردانی لیلا امینی محصول مشترک ایران، آلمان، سوییس و فیلم کوتاه «چه کسی خورشید را دوست دارد» ساخته کارگردان ایرانی- کانادائی ارشیا شکیبا، دیگر فیلمهای سینماگران ایرانی هستند که در این جشنواره اکران خواهند شد.
در بخش اصلی جشنواره امسال ۴۳ فیلم از ۴۱ کشور جهان اکران میشوند که تلفیقی از آثار سینماگران صاحبنام و چهرههای جوان است. محمد رسولاف سینماگر سرشناس که چندی پیش مخفیانه از ایران خارج شد، تنها با فیلم «دانه انجیر معابد» در این رویداد هنری حاضر نخواهد بود. او علاوه بر این اثر جنجالی و بحثانگیز که حضور موفقی در جشنواره فیلم کن داشت و جایزه ویژه هیئت داوران این جشنواره را دریافت کرد، نویسنده فیلمنامه اثر دیگری با عنوان «هفت روز» است که برای نخستین بار در جشنواره فیلم تورنتو اکران میشود. این فیلم را علی صمدی احدی، سینماگر ایرانی- آلمانی، کارگردانی کرده است.
بازیگر نقش اصلی «هفت روز» ویشکا آسایش هنرمند سرشناس سینمای ایران است که او نیز به تازگی مجبور به ترک کشور شده است. ویشکا آسایش پس از اعتراضات سراسری اخیر و آغاز جنبش «زن زندگی آزادی» از ایران خارج شد و به اروپا آمد. وی ضمن کنار گذاشتن حجاب اجباری، تصاویر متنوعی از زندگی و تجربیاتش را در حساب کاربری خود در شبکههای اجتماعی نیز به اشتراک گذاشت که از جمله دلایل خروج او از ایران هستند. «هفت روز» ماجرای یک فعال حقوق بشر ایرانی را به تصویر میکشد که پس از شش سال حبس، به مدت هفت روز با مرخصی پزشکی از زندان خارج میشود. او با استفاده از این مرخصی موفق به فرار از ایران میشود. ولی این تصمیم عواقبی را هم به دنبال دارد.
علی صمدی احدی، سینماگر ایرانی- آلمانی، متولد شهر تبریز است که در ۱۳ سالگی به همراه خانواده به آلمان مهاجرت کرد. او دانشآموخته رشته ارتباطات تصویری است. از جمله کارهای قبلی این کارگردان که به مسائل سیاسی و اجتماعی پرداختهاند میتوان به مستند «بچههای گمشده» درباره زندگی سخت کودک-سربازان شمال اوگاندا اشاره کرد. فیلم مستند تلخی که جایزههای بسیاری از جمله جایزه فیلم سال آلمان را دریافت کرد. فیلم کمدی «سالامی علیکم» نیز از علی صمدی احدی و درباره مهاجران ایرانی در آلمان است. به گفته کارگردان، این فیلم برگرفته از تجربیات و زندگی شخصی خود او در آلمان است. از دیگر فیلمهای او میتوان به دو مستند «ایران انتخابات ۲۰۰۹» و «موج سبز» اشاره کرد.
همزمان با اکران «هفت روز» در جشنواره تورنتو، میزگردی نیز روز ۱۸ شهریور در این شهر با حضور کارگردان، ویشکا آسایش و برخی دیگر از عوامل فیلم و همچنین آتنا دائمی (زندانی سیاسی سابق)، حامد اسماعیلیون (از خانوادههای جانباختگان پرواز پیاس ۷۵۲)، سعید دهقان (وکیل دادگستری) و پیام اخوان (حقوقدان بینالمللی) با عنوان «پیوند جنبش دادخواهی و دمکراسیخواهی در ایران» برگزار خواهد شد.
«هرکجا هرزمان» میلاد تنگشیر داستان عیسی، یک مهاجر غیرقانونی جوان آفریقائی در شهر صنعتی تورین، در شمال ایتالیا را روایت میکند که تلاش دارد برای خود یک زندگی حداقلی بسازد. عیسی که توسط کارفرمائی که او را غیرقانونی و با دستمزدی ناچیز به کار گرفته اخراج میشود بالاخره به عنوان پیک کار جدیدی پیدا میکند، ولی با سرقت دوچرخهاش که به زحمت خریده دوباره بیکار میشود و سفری ناامیدکننده را برای یافتن دوچرخه دیگری آغاز میکند. این فیلم از یکی از شاهکارهای سینمای نئورئالیسم ایتالیا پس از جنگ جهانی دوم، «دزد دوچرخه» ویتوریو دسیکا که برای اولین بار دز سال ۱۹۴۸ میلادی اکران شد، الهام گرفته است.
«قصه یک خواهر» مستندی از لیلا امینی است که ساختن آن ۷ سال طول کشید. در این مستند لیلا امینی داستان خواهرش نسرین را روایت میکند که رویای خوانندگی را در کشوری دنبال میکند که صدای زنان ممنوع اعلام شده است. در فیلم کوتاه «چه کسی خورشید را دوست دارد» آرشیا شکیبا با دوربین خود به سوریه سفر میکند تا پیامدهای ماندگار جنگ داخلی این کشور را که بسیاری از تأسیسات تولید انرژی آن را نابود کرده است به تصویر بکشد. روایت کسانی که از سر ناچاری به تجارت خطرناک پالایش نفت در شرایط بهداشتی خطرناک دست میزنند ولی با این حال نمیتوانند نور و انرژی کافی برای محیط اطراف خود تولید کنند.
امسال فیلمهای جدید و مهمی از کارگردانانی چون مایک لی و آنجلینا جولی و بازیگرانی مانند جنیفر لوپز، هیو گرانت و پاملا اندرسون در جشنواره فیلم تورنتو اکران خواهند شد. آنجلینا جولی، بازیگر برنده اسکار، فیلم جدید خود را در مقام کارگردان با نام «بدون خون» با بازی سلما هایک و دمیان بیچیر به نمایش خواهد گذاشت. این درام جنگی براساس رمان کوتاه نویسنده ایتالیایی الساندرو باریکو ساخته شده و بر بیرحمی جنگ تمرکز دارد. جنیفر لوپز نیز با درام ورزشی «توقفناپذیر»به تهیهکنندگی همسرش بنافلک و همکار برنده اسکارش مت دیمون به تورنتو خواهد رفت. در این فیلم جارل جروم بازیگر برنده جایزه اِمی در نقش آنتونی روبلز، کشتیگیری که تنها یک پا دارد، بازی میکند.