ناترازی انرژی در ایران مرزهای هشدار را هم رد کرده اما همچنان از سوی دولت هیچ برنامه مشخص و کارآمدی برای جبران ناترازی از برق و گاز، تا بنزین ارائه نمی‌شود.
بابک افقهی مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری نفت، گاز و پتروشیمی روز گذشته اعلام کرد پالایشگاه ستاره خلیج فارس توانایی تولید بنزین با اکتان بالا و بنزین سوپر را دارد اما به دلیل ناترازی دولت دستور داده بنزین با اکتان ۸۷ و ارزان قیمت تولید کند.
او با بیان اینکه با تأمین خوراک و میعانات که دولت در اختیار ما قرار دهد در یک فاز توسعه‌ای می‌توانیم میزان تولید را از ۴۲ میلیون لیتر افزایش دهیم، گفته که «دولت به دلیل ناترازی بنزین شرکت سرمایه‌گذاری نفت، گاز و پتروشیمی را وادار به تولید بنزین با اکتان پایین‌تر کرد.»
بابک افقهی گفته تولید بنزین با کیفیت پایین طی مصوبه دولت از دی‌ماه ۱۴۰۲ به این پالایشگاه تحمیل شده و در نتیجه بجای بنزین سوپر بنزین با اکتان ۸۷ تولید می‌کند.
به گفته مدیرعامل تاپیکو شرکت پالایشگاه نفت ستاره خلیج فارس این پالایشگاه رقمی معادل ۶۰ هزار میلیارد تومان در ازای فروش بنزین از دولت طلبکار است که رقم بالایی به شمار می‌رود.
این در حالیست که بر اساس ادعای جمهوری اسلامی برای ساخت پالایشگاه نفت ستاره خلیج فارس ۴ میلیارد دلار هزینه شده و قرار بود نفت فوق سبک و میعانات گازی تولید شده از میدان گازی پارس جنوبی که کیفیت بالایی دارد را به بنزین و گازوئیل با استاندارد یورو ۵ تبدیل کند.
آمارهای وزارت نفت حاکی از آن است که پالایشگاه‌های کشور روزانه ظرفیت تولید ۹۷ میلیون لیتر بنزین را دارند اما با افزودن مواد غیرمرغوب حجم تولید را به ۱۱۸ میلیون لیتر می‌رساند. با اینهمه تولید بنزین در ایران پاسخگوی نیاز داخلی کشور نیست و مدت‌هاست ناترازی بنزین سبب اختلال در سوخت‌رسانی شده است.
با وجود تکذیب مقامات دولت ناترازی بنزین و بحران کمبود بنزین پابرجاست
محمدصادق محبی نظر رئیس کمیسیون انرژی مجمع مشورتی نظام مسائل کشور هفته کذشته با بیان اینکه سالانه ۱۰ درصد افزایش مصرف سوخت مایع در ایران وجود دارد گفت «شرایط تولید و توزیع بنزین و گازوییل به گونه‌ای است که مسیر این چرخه را هر لحظه ممکن است نامتوازن کند و در صورت عدم چاره‌اندیشی عاجل تبعات متعددی را در پی خواهد داشت.»
رئیس کمیسیون انرژی مجمع مشورتی نظام مسائل کشور، توضیح داد که مصرف بنزین در ابتدای سال روزانه ۱۱۰ میلیون لیتر بوده اما طی چند ماه به ۱۱۷ میلیون لیتر در روز افزایش یافته است. او گفته پیش‌بینی می‌شود مصرف تا ۱۵۰ میلیون لیتر در روز نیز افزایش یافته و تأکید کرده که «ناترازی سوخت به ویژه سوخت بنزین از آنچه تصور می‌کنیم به ما نزدیک‌تر است و اگر مدیریت نشود قطعاً به واردکننده بنزین تبدیل خواهیم شد.»
او گفت با وجود در دست بودن امکان برنامه‌ریزی‌های میان و بلندمدت برای رفع ناترازی سوخت، فرصت‌سوزی‌های زیادی رخ داده بطوری که اجرای طرح‌های پتروپالایشگاهی پیشرفت مطلوبی نداشته و هیچگونه سنخیتی با برنامه زمان‌بندی شده ندارد.
محمدصادق محبی نظر افزود که «درمان ناترازی سوخت باید در بخش‌های مختلف تولید، انتقال، تخصیص و توزیع صورت پذیرد و اعمال سیاست‌های یکجانبه، نه تنها مشکلی را حل نمی‌کند بلکه به صورت بار مضاعف سایر قسمت‌های چرخه سوخت را تحت فشار قرار می‌دهد.»
کارشناسان معتقدند به دلیل عدم سرمایه‌گذاری مناسب ناترازی بنزین با تولید بنزین امکانپذیر نیست، در نتیجه دولت راهکاری جز افزایش قیمت نخواهد داشت مگر اینکه منابع ارزی کافی در دست دولت باشد تا بتواند بنزین وارد کند.
مالک شریعتی عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی البته معتقد است که نیاز به افزایش قیمت بنزین برای رفع ناترازی نیست و فقط دولت باید به قانون بودجه امسال توجه کند. او توضیح داده که صنعت سی ان جی و خودروی برقی رها شده است علاوه بر این سالانه صدها هزار تن گاز مایع یا ال پی جی که در پالایشگاه‌های نفت و گاز تولید می‌شود، در مشعل سوزانده می‌شوند بعد همین‌ها را نمی‌گذارند در اختیار خودروها قرار گرفته و صنعت اتوگاز رونق بگیرد؛ هر یک ال پی جی در یک سال برای یک خودرو کفایت می‌کند.
به گفته عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی طبق قانون برنامه برای رفع ناترازی باید سبد سوخت متنوع شده و از ال پی جی استفاده شود از رئیس جمهور که همواره بر اجرای برنامه هفتم تاکید دارد، درخواست دارم که قانون برنامه هفتم توسعه را در این زمینه اجرایی کند چرا که اگر ال پی جی و سی ان جی و خودروی برقی اعمال شود نیاز کشور به ۲۰ تا ۳۰ درصد واردات بنزین مرتفع می‌شود.
مالک شریعتی از قانون بودجه‌ای سخن می‌گوید که در نیمه سال با کسری هزار هزار میلیارد تومانی روبروست و کارشناسان معتقدند این کسری درآمدها در نیمه دوم سال برجسته‌تر خواهد شد!
از سوی دیگر در دیگر بخش‌های انرژی از برق تا گاز و گازوئیل نیز ناترازی وجود دارد و خبرها از تداوم کمبود شدید برق و گاز در پاییز و زمستان آتی حکایت دارد.
علی نیکبخت رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی نیروگاه‌های کشور به تازگی اعلام کرده که در صورت ادامه روند فعلی و عدم چاره‌اندیشی، میزان ناترازی برق در تابستان ۱۴۰۴ حداقل ۲۶ هزار مگاوات خواهد بود.
به گفته علی نیکبخت «اگر وزارت نیرو امروز برای بهسازی و اجرای پروژه‌های جبران اُفت تولید امروز اقدام کند، می‌تواند با تخصیص ۹۰۰ میلیون دلار تا یک میلیارد دلار بودجه، ۲۷۰۰ مگاوات در نیروگاه‌های بخاری و ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ مگاوات در نیروگاه‌های گازی فعلی، به تولید عملی برق حرارتی بیفزاید و با این کار، حداقل ناترازی در حد ۲۰ هزار مگاوات سال جاری باقی بماند.»
علی نیکبخت با تأکید بر اینکه عمده هزینه‌های یک نیروگاه ارزی است و حدود ۱۸۰ میلیارد تومان هزینه برای نگهداری یک واحد نیروگاهی لازم است، گفت: «نیروگاهی که اکنون به دلیل تعمیرات متوقف شده در ایجاد ناترازی موثر است، باید برای آن تدبیر و از دو سال قبل قطعات آن سفارش داده می‌شد که این اتفاق نیفتاده است و همین موضوع به ناترازی برق دامن زده است.»
او افزوده بود که با سرمایه‌گذاری ۹۰۰ میلیون تا یک میلیارد دلار در بهسازی نیروگاه‌های فعلی، می‌توان تا ۴۲۰۰ مگاوات به ظرفیت تولید برق افزود و ناترازی را تا حدی کنترل کرد.
علی نیکبخت ناترازی امسال را ۱۹ تا ۲۰ هزار مگاوات عنوان کرده و گفته بود که اگر از همین حالا چاره‌ای اندیشیده نشود، سال آینده با کسری ۲۶ هزار مگاواتی برق روبرو خواهیم شد. این رقم دو برابر کل تولید برق سه کشور بزرگ صادرکننده برق در منطقه است.
همچنین محمدرضا عارف معاون اول مسعود پزشکیان از کسری گاز در زمستان امسال خبر داده و گفته «از الان مشخص است که زمستان با ناترازی گاز روبرو خواهیم شد. بعد از آن هم در تابستان ناترازی برق خواهیم داشت. اگر بخواهیم مشکلات و ناترازی‌های فراوان کشور را صرفا از طریق دولت حل کنیم خیلی نمی‌توانیم موفق باشیم. نخبگان و دلسوزان راهکار بدهند.»
محسن پاکنژاد وزیر نفت دولت چهاردهم نیز کسری گاز در زمستان امسال را ۲۵۰ میلیون مترمکعب عنوان کرده است.
رقم کسری گاز اعلام شده از سوی وزیر نفت ۵۰ میلیون مترمکعب از کسری سال گذشته بیشتر است و این موضوع بیانگر تشدید بحران کسری انرژی است که هر ساله میزان ناترای را نسبت به سال پیشتر افزایش می‌دهد.
