با گذشت چند روز از ابلاغ شیوهنامه جدید انضباطی دانشجویان، روزنامه «کیهان» چاپ تهران این شیوهنامه را «هنجارشکنی» و «سلیقهای» خوانده و معاون نهاد رهبر در دانشگاهها آن را مغایر با آییننامه شورای عالی انقلاب فرهنگی اعلام کرده است.
شیوهنامه انضباطی جدید دانشجویان در آخرین روزهای شهریور پس از امضای وزرای علوم و بهداشت دولت چهاردهم برای اجرا به رؤسای دانشگاهها و مراکز آموزش عالی ابلاغ شد. این شیوهنامه شامل تغییراتی جزیی نسبت به شیوهنامه پیشین بوده و نگاه «مجرمانه» به دانشجویان را کمی کاهش داده است.
روزنامه «کیهان» چاپ تهران در شماره امروز پنجشنبه ۱۹ مهرماه ۱۴۰۳ در مطلبی به این شیوهنامه انتقاد کرده و آن را «سلیقهای» و سببساز «هنجارشکنی» عنوان کرده است.
در مطلب روزنامه «کیهان» آمده که طبق این شیوهنامه، اگر دانشجویی عضو یکی از گروههای ضدانقلاب باشد و این مسئله نیز ثابت شود، جرم بسیار ناچیزی برای جامعه دانشگاهی دارد و دانشگاه تنها او را توبیخ شفاهی یا کتبی میکند.
این مطلب افزوده شیوهنامه انضباطی باید به گونهای باشد که دانشجویان را محدود نکند، اما نه اینطور که فرد در یکی از گروههای محارب و دشمن عضو باشد و بتواند به راحتی در یکی از دانشگاههای کشور مشغول به تحصیل شود.
«کیهان» تهران در ادامه اعتراض کرده که در شیوهنامه انضباطی جدید دیگر اخراج معنایی ندارد و نهایتا دانشجو تا ۵ سال آینده محروم میشود.
همچنین تأکید شده «اگر دانشجویی به اموال دانشگاه لطمه بزند و هنجار شکنی کند و خود را عضوی از شهروند ایرانی نداند و در یکی از گروههای محارب عضو باشد، این دانشجو هرگز اخراج نمیشود و جرم ناچیزی برای او در این شیوهنامه در نظر گرفته شده است که تنبیهات دانشجویی در بالا قابل مشاهده است.»
این روزنامه همچنین نوشته در شیوهنامه انضباطی جدید در دولت چهاردهم کمرنگ شدن مسئله حجاب در دانشگاهها را مشاهده میکنیم که مجازات تکرار عدم رعایت پوشش اسلامی که برای دانشجو کم حجاب است که فرد نهایتا تا ۶ ماه بدون احتساب در سنوات است نمیتواند در دانشگاه حضور داشته باشد بعد از گذشت ۶ ماه دانشجو میتواند وارد دانشگاه شود و به تحصیل خود ادامه دهد.
همچنین حجتالاسلام مهدی فاطمی پور معاون فرهنگی و سیاسی نهاد نمایندگی رهبر جمهوری اسلامی در دانشگاههای کشور نیز شیوهنامه جدید را با آییننامه شورای عالی انقلاب فرهنگی مغایر دانسته است.
معاون نهاد رهبری در دانشگاهها گفته «وزارت علوم و وزارت بهداشت به تازگی شیوهنامه ای را منتشر کرده اند که برخی موارد آن با آئیننامه تطابق ندارد، برهمین اساس ریاست نهاد نمایندگی رهبری در دانشگاهها و دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی مکاتبهای کردهاند و موارد مغیر با آئیننامه انضباطی را متذکر شدند. از همین رو باید در وزارت علوم و بهداشت اصلاحاتی انجام شود. پیگیریهایی نیز در این زمینه در حال انجام است و با افرادی که متولی امر هستند صحبت شدهاست تا اصلاحات صورت گیرد.»
او با دفاع از «برخورد» با دانشجویان در دوره دانشجویی گفته «در خصوص برخورد و مواجهه با برخی اقدامات و فعالیتهای دانشجویان ممکن است نگاهها متفاوت باشد ولی به هر جهت، نگاه ما این است که تا جایی که میشود در صورتی که فردی در دوران دانشجویی خطایی مرتکب شد نحوه برخورد طوری باشد که اثر تربیتی روی آن داشته باشد و دانشجو متوجه اشتباه خود بشود، این نحوه مواجهه بهتر از این است که با فردی که تازه وارد اجتماع میشود در همان ابتدا اگر خطایی از وی سر زد، برخورد قضائی یا امنیتی شود.»
در مجلس شورای اسلامی نیز برخی نمایندگان به شیوهنامه جدید و تغییراتی که در آن صورت گرفته اعتراض دارند. روز گذشته علی خضریان نماینده تهران در نامهای به حجتالاسلام نصرالله پژمانفر رئیس کمیسیون اصل ۹۰ خواستار ورود این کمیسیون به موضوع بازنگری در آئیننامه انضباطی دانشجویان شد.
علی خضریان در این نامه نوشته «جدای از اینکه تغییر شیوه نامه انضباطی مستلزم کار دقیق کارشناسی است و طبیعتاً امری زمان بر است؛ لذا تعجیل در تغییر شیوه نامه آن هم بدون آسیب شناسی شائبه اینکه این اقدام صرفاً با اهداف سیاسی صورت گرفته است که حتی در مواردی دارای غلط املائی است! بررسی شیوه نامه فوق نشان میدهد در مواردی این شیوه نامه با آئین نامه انضباطی دانشجویان که به تصویب شورای عالی انقلاب فرهنگی مصوب ۱۳۷۴/۶/۱۴ رسیده است، انطباق ندارد.»
پیشتر خبرگزاری «مهر» در گزارشی از تغییرات صورت گرفته در شیوهنامه جدید دانشجویان نوشته که در این شیوهنامه تلاش شده از «تحقیر و توهین» به دانشجو و «هرگونه تجسس و تفتیش» در زندگی دانشجویان اجتناب شود.
در تغییرات جدید ایجاد شده رد شیوهنامه انضباطی دانشجویان در بخشی با عنوان «اصل عدم تجسس» آمده «رعایت حریم خصوصی دانشجو الزامی است و شوراها در هیچ موردی مجاز به تجسس در حریم خصوصی دانشجو یا ادله و اطلاعات و طرح سوالات غیرمرتبط با موضوع تخلف جاری برای تحصیل شواهد نیستند و تحقیق تنها در مورد تخلف انتسابی به دانشجو مجاز است؛ براین اساس ادله و شواهدی که با نقض حریم خصوصی دانشجویان یا سایر طرق غیرقانونی تحصیل شوند (مانند تهیه مخفیانه هرگونه فیلم، صوت و تصویر نظیر تجسس در وسایل و صفحات مجازی شخصی متعلق به دانشجو و …) نمیتواند مستند تصمیم شورا قرار بگیرد و آراء و احکام صادره مبتنی بر این موارد فاقد وجاهت قانونی هستند.»
همچنین در بخش دیگری با عنوان «اصل برائت» آمده که اصل بر برائت دانشجوست و شورا در مقام رسیدگی به موارد ذیل توجه میکند:
الف. هرگونه شک در احراز تخلف بودن رفتار ارتکابی، باید به نفع دانشجو تفسیر شود.
ب. هرگونه شک در احراز انتساب تخلف ارتکابی، باید به نفع دانشجو تفسیر شود.
پ. در صورت عدم وجود هرگونه دلیل مبنی بر احراز و انتساب تخلف، دانشجو برای اثبات برائت خود نیاز به ارائه دلیل ندارد.
ت. دانشجو تا زمان اثبات تخلف و قطعیت حکم انضباطی، از کلیه امتیازات دانشجویی برخوردار است مگر در مواردی که در این شیوه نامه پیش بینی شده است.
اینهمه در حالیست که برخی از فعالان دانشجویی این شیوهنامه را نیز شامل ساختاری سرکوبگرانه علیه دانشجویان ارزیابی میکنند.
همراهی گسترده جنبش دانشجویی با اعتراضات جنبش ملّی ۱۴۰۱ و در شرایطی که از سالها پیشتر جنبش دانشجویی از اصلاحطلبان و پروژههای عوامفریبانه آنها فاصله معناداری گرفته بود، سبب سرکوب گسترده در دانشگاههای ایران شد.
صدها دانشجو در دانشگاههای مختلف کشور با احکام کمیتههای انضباطی مبنی بر تعلیق روبرو شده و شماری مجبور به دادن تعهد برای امکان ادامه تحصیل شدند. شماری از دانشجویان نیز اخراج و شماری دیگر با پروندههای قضایی و حتی احکام زندان روبرو شدند.
سرکوب دانشجویان طی ماههای گذشته با تشدید فضای امنیتی در دانشگاهها و حتی نصب دستگاههای چهرهنگار در ورودی دانشگاهها به بهانه «حجاب» ادامه داشته است.
اصلاحطلبان در انتخابات اخیر ریاست جمهوری تلاش کردن باز شدن فضای بسته و امنیتی دانشگاهها را به عنوان یکی از وعدههای مسعود پزشکیان جا بزنند. این در حالیست که حتی تغییرتی جزیی در بخشنامه انضباطی دانشجویان نیز با واکنش روبرو شده و به نظر نمیرسد رئیس جمهور محبوب اصلاحطلبان هم اراده و توانی برای ایجاد تغییراتی جزیی در فضای دانشگاهها داشته باشد.