کمبود بنزین به گره کوری برای دولت پزشکیان تبدیل شده بطوری که نه توان جبران کمبود آن وجود دارد و نه دولت برای افزایش قیمت بنزین به جمعبندی رسیده است. نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی تأکید کرده «بنزین به احتمال زیاد سال آینده گران میشود» اما روابط عمومی وزارت نفت با صدور اطلاعیهای چنین چیزی را رد کرده است.
مهرداد لاهوتی نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه «نمیخواهیم دروغ بگوییم و بلوف بزنیم» گفته «بنزین به احتمال زیاد در سال آینده با افزایش قیمت روبرو میشود».
او گفته «موضوع کاملا روشن است، امسال برای واردات بنزین ۹۰ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده بود اما برای سال آینده واردات بنزین ۶۵ هزار میلیارد تومان پیشبینی شده است. معنای این تغییر اعداد، شفاف و روشن است که دولت به احتمال زیاد میخواهد نرخ بنزین را در سال آینده افزایش دهد.»
نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی تأکید کرده «میدانیم که امکان صرفهجویی بنزین وجود ندارد و خودروهای موجود در کشورمان هم تغییری نکردهاند که با کیفیت خودروها، مصرف بنزین کاهش پیدا کند. تغییری هم در مصرف بنزین و وضعیت حمل و نقل عمومی ایجاد نمیشود و انتظار صرفهجویی و کاهش مصرف نباید داشته باشیم، بنابراین راه دوم افزایش قیمت بنزین است.»
مهرداد لاهوتی همچنین گفته «در جلسه اخیر کمیسیون تلفیق آقای پاکنژاد وزیر نفت، شفاف و روشن به نمایندگان مجلس اعلام کرد که گزینههایی برای نحوه افزایش قیمت بنزین در جلسه سرا قوا مطرح کردیم.»
در واکنش به این اظهارات روابط عمومی وزارت نفت با صدور اطلاعیهای نوشته «نقل قول منتشرشده به نام وزیر نفت صحیح نیست و اساسا موضوع تعیین قیمت حاملهای انرژی از جمله بنزین در زمره سیاستگذاریهای بالادستی است و در این زمینه وزارت نفت فقط مجری تصمیمهای ابلاغی دولت و مجلس محترم خواهد بود.»
در ادامه اطلاعیه تکذیب وزارت نفت آمده «بدیهی است نقل اظهارات نادرست در مورد افزایش قیمت بنزین و یافتن راهکارهایی برای اجرای آن و انتساب این سخنان به وزیر نفت فاقد اصالت بوده و تکذیب میشود.»
در حالی که کارشناسان با توجه به ناتوانی جمهوری اسلامی در تولید کافی بنزین، افزایش قیمت را اجتنابناپذیر میدانند اما افزایش قیمت بنزین با تأیید و تکذیبهای پی در پی مقامات دولتی روبروست.
در این میان روزنامه «خراسان» در سرمقاله خود نوشته اصلاح قیمت بنزین با چالشی مواجه است که حل آن نیازمند پیوست اجتماعی است. فشارهای اقتصادی به طبقاتی از جامعه که آستانه معیشتی آن ها تاب تحمل این موضوع را ندارد موجب تلاطم های جدی خواهد شد بنابراین در کوتاه مدت تغییر قیمت اقدام اول نیست.
در ادامه این مطلب آمده که در میان مدت تغییر کیفیت خودروهای موجود در مصرف انرژی، توسعه ناوگان حمل و نقل عمومی و اصلاح الگوی زیست پیوست فنی این موضوع است اما تا بخش های مختلف جامعه نسبت به آسیب های ادامه وضعیت موجود و بهره آنان از اصلاح اقناع نشود تغییرات می تواند به بحران تبدیل شود. تورم های مستمر دهه های اخیر تاب آوری جامعه را کاهش داده است و بایدبرای برخی از اقشار و همچنین تورم های سایر اقلام متاثر از افزایش قیمت چارهاندیشی کرد. این بخش نسبت به منفعت شان از این اصلاح قیمت بنزین ابهام جدی دارند و حتی گاهی نسبت به وعده ها نیز ناامید هستند.
افزایش قیمت بنزین با آغاز به کار دولت چهاردهم جدیتر شده و مسعود پزشکیان بارها نسبت به قیمت فعلی بنزین اعتراض کرده و فروش بنزین به قیمت فعلی را غیرمنطقی خوانده است.
مسعود پزشکیان پس از آنکه به عنوان رئیس دولت چهاردهم و پیروز انتخابات ریاست جمهوری معرفی شد، در گفتگویی با وبسایت علی خامنهای به ناترازی بنزین اشاره کرده و گفته بود که «در حال حاضر برای خرید بنزین، هشت میلیارد دلار پول پرداخت میشود. یعنی بنزین را حدود ۳۰ یا ۴۰ هزار تومان میخریم، بعد ۱۵۰۰ تومان میفروشیم. خب تا کجا میتوانیم این کار را بکنیم؟»
او در مورد قیمت بنزین در جلسه دفاع از لایحه بودجه ۱۴۰۴، گفته بود:«امروز هزینه تمام شده بنزین بدون لحاظ قیمت نفت که شامل هزینه پالایش، هزینه حمل فراورده و هزینه جایگاه دارد؛ حدود ۸۰۰۰ تومان است. امسال حدود ۹۰ هزار میلیارد تومان و در صورت ادامه وضع موجود در سال آینده باید ۱۳۰ هزار میلیارد تومان واردات بنزین انجام شود و هر لیتر بنزین وارداتی بین ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان هزینه دارد.»
پزشکیان در اظهارنظر دیگری گفته بود که «هیچ منطقی وجود ندارد که ما بنزین را به قیمت دلار آزاد بخریم و به قیمت سوبسید دار بفروشیم.»
در زمان تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری نیز علی عبدالعلیزاده رئیس ستاد انتخاباتی مسعود پزشکیان در یک کنفرانس خبری در خبرگزاری «ایرنا» با اشاره به ارقام ۲۵ و ۵۰ هزار تومان برای هر لیتر بنزین، گفته بود «هر قیمتی که برای بنزین کارشناسی شود، خواهید دید که آنچنان با آرامش و همکاری مردم جا میافتد!»
علیاصغر نخعیراد نماینده مشهد و عضو کمیسیون شوراهای مجلس شورای اسلامی نیز ماه گذشته از افزایش قیمت بنزین به گونهای که مردم «تحت فشار اقتصادی قرار نگیرند و تاثیرات تورمی زیادی بر اقتصاد نداشته باشد» خبر داد.
این نماینده مجلس شورای اسلامی اعلام کرده بود رقم افزایش بین ۱۵ تا ۲۰ درصد و کمتر از نرخ تورم خواهد بود و از مردم خواست به شایعات توجه نکنند و به تصمیمات قانونی مجلس اعتماد کنند.
علیاصغر نخعیراد با تأکید بر «لزوم حفظ آرامش در جامعه» گفته هر گونه تغییر در نرخ سوخت نیازمند اخذ مجوز از مجلس شورای اسلامی است و هیچ تصمیمی بدون رعایت قوانین و مقررات اتخاذ نخواهد شد.
پیشتر نیز دولت حسن روحانی نیز در آبان ۹۸ اقدام به افزایش قیمت بنزین کرد و اعلام این خبر سرآغاز اعتراضاتی شد که برای روزهای پیاپی در سراسر ایران تداوم یافت. یکی از دلایلی که طی سالهای گذشته بنزین در ایران گرانتر نشده، هراس حکومت از برگزاری اعتراضاتی شبیه اعتراضات سراسری سال ۹۸ است؛ بدین ترتیب افرادی در پیرامون دولت تلاش دارند افکار عمومی را برای افزایش قیمت بنزین آماده کنند.
دولت ابراهیم رئیسی نیز اقداماتی برای افزایش قیمت بنزین انجام داد اما عمر آن به اقدام نهایی برای افزایش قیمت بنزین قد نداد، یا اینکه ارزیابی نهادهای امنیتی حاکی از ایجاد اعتراضاتی گسترده در صورت افزایش قیمت بنزین بود و به همین دلیل دولت سیزدهم از افزایش قیمتها خودداری کرده بود.
برای نمونه در نخستین روزهای بهمنماه ۱۴۰۲ دولت بدون اعلام قبلی و بطور ناگهانی سهمیه بنزین ۳۰۰۰ تومانی یا همان نرخ آزاد در کارتهای سوخت شخصی را از ۱۵۰ لیتر به ۱۰۰ لیتر کاهش داد. همچنین ذخیره سهمیه بنزین ۱۵۰۰ تومانی که تا پیش از این، ۹ ماه و بهمیزان حداکثر ۵۴۰ لیتر بود، از این پس به ۶ ماه و حداکثر ۳۶۰ لیتر کاهش یافت.
چند روز بعد گزارشهای غیررسمی از یک نرخ سوم برای بنزین با قیمت هر لیتر ۸۰۰۰ تومان خبر دادند. خبرگزاری «ایلنا» هم همزمان در هفته نخست بهمن گزارش داد که «دولت بعد از دو گام حفظ بنزین سهمیهای و محدودیت بنزین ۳۰۰۰ تومانی در نظر دارد تا با ایجاد یک نرخ سوم مصرف بنزین بیشتر از سهمیه (مجموع یارانهای و آزاد) را به نرخ گرانتری به پرمصرفها عرضه کند.»
با اینهمه دولت سیزدهم طی سه سال فعالیتی که با مرگ مشکوک ابراهیم رئیسی پایان یافت، اقدام به افزایش قیمت بنزین نکرد. مهمترین علت آن نگرانی از بروز اعتراضات مردمی ارزیابی میشود. افزایش قیمت بنزین بطور مستقیم و غیرمستقیم بر گرانی همه کالاها و خدمات موثر است.
جمهوری اسلامی در سال ۹۸ و پس از افزایش قیمت بنزین توسط دولت حسن روحانی با موجی از اعتراضات سراسری مردم روبرو شد و کارشناسان معتقدند افزایش قیمت بنزین در شرایط وخیم معیشت مردم میتواند بار دیگر موجی از اعتراضات را ایجاد کند.