انتخاباتی که مشابه رویدادهایی چون مسابقات المپیک و جام جهانی فوتبال، چشم جهانیان را به خود دوخته بود، پنجم نوامبر ۲۰۲۴ انجام شد و با اعلام نتایج در روز بعد به پایان رسید: چهل و پنجمین رئیس جمهور آمریکا چهل و هفتمین نیز خواهد بود.
تفاوت واقعیت با نظر
بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، خط بطلان بر نتایج نظرسنجی‌هایی کشید که واقعی یا دستکاری شده، رقیب وی، کامالا هریس را پیروز انتخابات معرفی می‌کردند. کم نبودند اندیشکده‌ها، شبکه‌های تلویزیونی، روزنامه‌ها و همچنین تحلیلگران و کارشناسان خارجی و ایرانی از جمله در میان اپوزیسیون جمهوری اسلامی که به دلایلی که برای خودشان قانع‌کننده بود یا آرزویشان بود، پیش‌بینی کرده بودند که ترامپ شکست خواهد خورد. اما نه تنها این اتفاق نیفتاد بلکه او بیش از حد نصاب، هم آرای سراسری و هم آرای الکترال به دست آورد و با فاصله‌ای غیرقابل مناقشه حکم تخلیه کاخ سفید را برای هریس و دموکرات‌ها صادر کرد.
مشکلات اقتصادی طبقات متوسط در آمریکا و این نگرانی که با کامالا هریس، به عنوان سیاستمداری ضعیف و ناکارآمد که تا کنون به عنوان معاون اول رئیس جمهور نیز نقشی به سود زندگی واقعی رأی‌دهندگان نداشته، دوره‌ی چهارساله‌ی بایدن ادامه پیدا کند، و همچنین تکیه بر شعارهایی که فقط ممکن بود توجه گروه‌های محدودی از جامعه عظیم آمریکا را جلب کند (مثل موضوع سقط جنین) در کنار شعارهایی که هراس اکثریت جامعه را بر می‌انگیخت (مثل موضوع مهاجران غیرقانونی و گسترش اسلامگرایی) و تا اندازه‌ای نیز سیاست خارجی دولت کنونی در ارتباط با خروج از افغانستان، جنگ اوکراین و همچنین برخورد با اسرائیل در جنگ علیه تروریسم در غزه و لبنان و مماشات با جمهوری اسلامی در ایران، که می‌توانست در رأی مهاجران از آن نقاط تأثیر بگذارد، همه و همه دست بهم دادند تا نامزدی را راهی کاخ سفید کنند که بدون تعارف و مستقیم از سیاست‌ها و اقداماتی صحبت می‌کند که آنها را به اجرا نیز در می‌آورد.
وقتی نظرسنجی‌ها و تحلیل‌ها فقط بر اذهان و باورهای شخصی و گروهی تکیه می‌کنند، از دیدن این واقعیت باز می‌مانند که برای مثال ممکن است زنان و رنگین‌پوستان و طبقات پایین به «مرد سفید ثروتمند» رأی بدهند! به این ترتیب کامالا هریس، «زن رنگین‌پوست ثروتمند» روز بعد در ششم نوامبر با پذیرش نتیجه‌ی انتخابات، پیروزی ترامپ را در تماس تلفنی به وی تبریک گفت و در سخنانی به هواداران حزب دموکرات تأکید کرد که هرگز نباید دست از تلاش و مبارزه بکشند.
واکنش‌های بین‌المللی
بلافاصله پس از آنکه پیروزی ترامپ در انتخابات پنجم نوامبر قطعی شد، بسیاری از رهبران جهان به وی پیام تبریک فرستادند. بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل اولین شخصیتی بود که ریاست جمهوری ترامپ را به وی تبریک گفت و قدرت گرفتن دوباره او در کاخ سفید را «بازگشت تاریخی» و «آغاز جدید» خواند. ولودیمیر زلینسکی رئیس‌جمهور اوکراین نیز در سخنانی گفت، «ما در انتظار عصر آمریکای قدرتمند با رهبری سرنوشت‌ساز رئیس جمهور ترامپ هستیم.» وی تأکید کرد تعهد و مواضع ترامپ درباره صلح، دقیقاً چیزیست که صلح در اوکراین را «نزدیک‌تر» می‌کند.
قابل توجه اینکه هم نتانیاهو و هم زلینسکی یکسوی تداوم جنگ و درگیری علیه امنیت کشورشان را در جمهوری اسلامی می‌بینند: اسرائیلی‌ها با موشک‌پرانی و حملات شبه نظامیان مورد حمایت رژیم ایران و ترور شهروندان خود با تهران درگیر است و اوکراین با موشک‌ها و پهپادهایی که از ایران برای روسیه ارسال می‌شود.
از جهان عرب نیز پادشاه و ولیعهد عربستان سعودی و پادشاه اردن و رئیس جمهور عراق لحظاتی پس از مشخص شدن اینکه ترامپ ساکن کاخ سفید خواهد شد، پیروزی او را تبریک گفته و برای برقراری صلح و ثبات در خاورمیانه ابراز امیدواری کردند.
در اروپا، امانوئل ماکرون رئیس جمهور فرانسه، اولاف شولتز صدراعظم آلمان، کی‌یر استارمر نخست‌وزیر بریتانیا، جورجا ملونی نخست‌وزیر ایتالیا با جملاتی گرم به ترامپ تبریک گفته و وی را شریک استراتژیک و پیروزی او را تاریخی خوانده و ابراز امیدواری کردند که همکاری ایالات متحده با کشورهای آنها تعمیق یابد.
آنسوتر در آسیای شرقی، وزارت خارجه چین، رقیب بزرگ اقتصادی آمریکا، بر روابط مسالمت‌آمیز بین دو کشور تأکید کرد. سخنگوی وزارت خارجه روسیه نیز در پیام خود، با توجه به حمایت پیشین ترامپ از اوکراین، نظر وی را به حل مشکلات داخلی آمریکا جلب کرد.
گذشته از پیام‌های رسمی که بطور معمول برای پیروزمندان انتخابات در کشورهای مختلف از سوی کشورها فرستاده می‌شود، به نظر می‌رسد جامعه جهانی و به ویژه اتحادیه اروپا و بریتانیا ، مایل نیستند روابط سرد اولین دوره ریاست جمهوری ترامپ از ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ تکرار شود به‌خصوص آنکه در دوره چهار ساله‌ی جو بایدن و دموکرات‌ها اوضاع جهان با دو جنگ و پیامدهای آن، یکی بغل گوش اروپا در اوکراین و دیگری در خاورمیانه، بدتر شده است. برخی تحلیلگران معقتدند دونالد ترامپ نیز تجربه‌ی دوره‌ی اول خود را در مناسبات با اروپا به کار خواهد گرفت و آن دوران سرد احتمالا تکرار نخواهد شد.
جمهوری اسلامی نگران «بازگشت»!
انتخاب مجدد دونالد ترامپ، در شرایطی اتفاق افتاده که ترجیح مقامات جمهوری اسلامی، پیروزی کامالا هریس نامزد دموکرات‌ها بود؛ چرا که به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران، قدرت گرفتن کامالا هریس در کاخ سفید، درواقع «دولت سوم باراک اوباما» می‌بود که ملاها در تهران آرزوی آن را داشتند. اما حالا بازگشت آمر «قتل سلیمانی» بیش از پیش بر نگرانی‌های حکومت افزوده است.
بدیهی است حکومت که تجربه‌‌های قابل توصیفی از زد و بند و معامله‌های چند میلیارد دلاری پشت پرده با دولت اوباما دارد، ترجیح می‌داد کسانی در آمریکا قدرت داشته باشند که با باج‌گیری اینها و مماشات آنها بتوانند روزنه‌های تأمین مالی خود را هرچند باریک و خفیف باز نگهدارند تا زیر فشارهای سیاسی از جمله تحریم‌های اقتصادی شدید یا حمایت از اعتراضات ضدحکومتی مردم، موجودیت نظام به خطر نیفتد.
اما حالا ترامپ نه تنها با پشتوانه‌ی قوی ۳۱۲ رأی الکترال در مقابل ۲۲۶ رأی الکترال هریس به پیروزی رسیده بلکه اکثریت سنا و مجلس نمایندگان نیز در دست جمهوریخواهان است. این رویداد بازارهای مالی بحران‌زده ایران را به شدت تکان داد و افزایش نرخ دلار و سکه و ریزش بازار بورس را به دنبال داشت که پیشتر تحت تأثیر درگیری با اسرائیل فروریخته بود و اکنون بیش از پیش متلاطم شده است.
در صحنه منطقه‌ای و بین‌المللی، رهبران و شهروندان بسیاری از کشورها که امنیت آنها از سوی حکومت ایران و شرکا و نیابتی‌های آن تهدید می‌شود، آمدن ترامپ را زمینه‌ای برای پاسخگو کردن جمهوری اسلامی ارزیابی می‌کنند.
برآوردها نشان می‌دهد اغلب ایرانیان آزادیخواه مخالف حکومت در داخل و خارج کشور، بر اساس تجربه‌‌های گذشته و مقایسه فشارهای شدید تحریمی علیه جمهوری اسلامی در دور اول ریاست جمهوری دونالد ترامپ با مماشات دوران جو بایدن، بازگشت ترامپ به کاخ سفید را عاملی برای حمایت و تقویت مبارزات مردم علیه حکومت می‌دانند. از همین رو نیز شاهزاده رضا پهلوی در پیام شادباش خود که ۶ نوامبر منتشر شد بر همین نکته تأکید کرد و نوشت: «شما در اولین دوره ریاست جمهوری خود، قاطعانه در کنار مردم ایران و علیه جمهوری اسلامی ایستادید؛ رژیمی که نه فقط خاورمیانه، بلکه مردم آمریکا را هم با ترور، بی‌ثباتی و آشوب تهدید می‌کند. اکنون شما این فرصت را دارید که تاریخ‌ساز شوید و با کمک به پایان دادن به این تهدید، یکبار برای همیشه، میراثی از صلح پایدار بجا بگذارید. در این مأموریت، مردم ایران بهترین شریک صلح شما هستند.»
علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی اما ترجیح داد این رویداد مهم را ظاهرا نادیده بگیرد در حالی که به نظر می‌رسد این «بازگشت» وی را به فکر آخرت انداخته و افکارش را به شدت مغشوش کرده است!
خامنه‌ای در اولین سخنرانی بعد از پیروزی ترامپ، نتوانست نگرانی خود را نسبت به آینده نظام پنهان کند. وی ضمن اشاره به «ضرورت تعیین جانشین رهبری»، درباره احتمال بازگشت پهلوی هشدار داد.
رهبر جمهوری اسلامی در دیدار با هیأت رئیسه و شماری از نمایندگان مجلس خبرگان روز پنجشنبه ۱۷ آبان ۱۴۰۳ صحبت‌هایی کرد که با بازگشت ترامپ بی‌ارتباط نبود. او در این دیدار مجلس خبرگان را یکی از «انقلابی‌ترینِ نهادها» دانست و گفت: «علت استفاده از این تعبیر، نقش خبرگان در گزینش رهبری است.» سپس گفت که هدف اصلی انقلاب «محقق کردن توحید» به معنای وسیع «اجرای دین اسلام در کشور و در زندگی مردم» است و تأکید کرد «رهبری مأمور است جهت‌گیری حرکت کشور و نظام به سمت این هدف اساسی را حفظ کند.» آنگاه هراس اصلی خود را بیان کرد و گفت: «می‌خواهند حرکت انقلاب و نظام را در این مسیر متوقف کنند و اگر توانستند با بازگشت به عقب، وضع ارتجاعی گذشته را ولو در ظاهر و لباس نو، تکرار کنند».
وی برای اینکه اعضای مجلس خبرگان منظور وی را خوب بفهمند، ضمن مقایسه خود با پیامبر مسلمانان، به موضوع مرگ و یا کشته شدن خود اشاره کرد و افزود: «خداوند در سال سوم هجرت که هنوز نظام اسلامی قوام نیافته، مسلمانان را ملامت می‌کند که اگر پیامبر اعظم– یعنی اصلی‌ترین شخص نظام هستی- فوت کند یا کشته شود، شما به عقب بازمی‌گردید؟!» پرسشی که خود خامنه‌ای هم می‌داند پاسخ آن نه دست او و نه دست خبرگانش بلکه در دست ملت ایران است.
اکنون به نظر می‌رسد «بازگشت» ترامپ به کاخ سفید که در اولین دولت خود توانست «پیمان ابراهیم» را در ارتباط با عادی ساختن روابط اسرائیل با کشورهای عربی تحقق ببخشد، با هراس از یک «بازگشت» دیگر در ذهن رهبر جمهوری اسلامی گره خورده و او می‌ترسد که مبادا این «بازگشت» با مرگ یا کشته شدن او تحقق یابد و دفتر انقلاب اسلامی بسته شود.
