کمبود برق و گاز امسال بیش از سال‌های گذشته نمایان شده و گاز صنایع جیره‌بندی و مازوت‌سوزی در نیروگاه‌ها آغاز شده است. همچنین مانند فصل گرما، از فردا و در پاییز و زمستان نیز قطع برق بخش خانگی در دستور کار قرار گرفته است.
نیروگاه‌های تولید برق با کمبود شدید گاز روبرو هستند و به همین دلیل برخی نیروگاه‌ها مازوت‌سوزی را آغاز کرده‌اند. با اینهمه کمبود برق به حدی برجسته است که قطع برق از فردا بطور رسمی و با ارائه برنامه از سوی وزارت نیرو در سراسر کشور انجام شود.
بر اساس اعلام وزارت نیرو از فردا یکشنبه ۲۰ آبان‌ماه قطع برق از ساعت ۹ صبح تا ۱۷ عصر به صورت منظم و برنامه‌ریزی شده انجام خواهد شد تا به مدیریت مصرف برق کمک کند.
خبرگزاری «ایسنا» با اعلام خبر آغاز خاموشی‌ها از فردا نوشته تا کنون برای اعمال محدودیت برای صنایع تصمیم‌گیری نشده است.
مسئولان دولتی مدعی هستند که این اقدام در راستای تأمین برق بهینه در کشور و جلوگیری از استفاده از مازوت به‌عنوان سوخت نیروگاه‌ها است که همزمان با تلاش‌های دولت برای کاهش آلودگی‌های زیست‌محیطی صورت می‌گیرد.
طی روزهای گذشته خبر آغاز مازوت‌سوزی در نیروگاه‌های تولید برق از جمله نیروگاه شازند اراک منتشر شده بود. فاطمه مهاجری سخنگوی دولت سه روز پیش در شبکه «ایکس» نوشت: «شرط عدالت نیست برای تولید برق، بخشی از جامعه با جان خود هزینه آن را پرداخت کند. از همین رو به دستور رئیس جمهور مازوت سوزی در سه نیروگاه اراک، کرج و اصفهان که شرایط ویژه ای دارند، متوقف می‌شود. می‌توان برای مدت محدودی، «خاموشی منظم» را جایگزین «تولید سم» برای عموم شهروندان کرد.»
این در حالیست که با وجود آغاز قطع برق از فردا، مازوت‌سوزی نیز همچنان ادامه خواهد داشت. بر اساس اعلام دولت ۱۴ نیروگاه بخاری توانایی استفاده از مازوت را دارند.
این روند سبب توضیحاتی از سوی شینا انصاری رئیس سازمان حفاظت محیط زیست شده است. او گفته موضوع اصلاً اولویت داشتن سلامت مردم برخی شهر‌ها و بی‌اهمیت بودن برخی دیگر نیست. این تصمیم براساس میزان مصرف مازوت در این نیروگاه‌ها و نقش آنها در آلودگی هوا گرفته شده است.
از سوی دیگر دولت از گران شدن قیمت برق هم خبر داده است. عباس علی آبادی وزیر نیرو گفته بر اساس قانون «مانع‌زدایی از صنعت برق»، دولت موظف است دیگر نقشی در تأمین ریالی برق نداشته باشد و مردم باید برق مورد نیاز خود را خریداری کنند؛ به‌خصوص پرمصرف‌ها که باید برق خود را از بازار آزاد و محل تجدیدپذیرها تهیه کنند.
مصطفی رجبی مشهدی مدیرعامل شرکت توانیر نیز با اعلام جزییاتی از افزایش قمیت برق گفته «مطابق ماده ۶ قانون مانع‌زدایی از توسعه صنعت برق مصوبه سال ۱۴۰۱ مجلس شورای اسلامی، مصارف مازاد بر الگو در تعرفه مشترکان خانگی بر اساس روش پلکانی- افزایشی تعیین می‌شود». وی تاکید کرد: «قیمت برق مشترکان پرمصرف پلکانی افزایش می‌یابد.»
کارشناسان پیشتر گزارش داده بودند که کمبود انرژی به دلیل سال‌ها بی‌توجهی جمهوری اسلامی به سرمایه‌گذاری در این بخش، به مرز بحران رسیده و دیگر قطع برق و گاز به صورت فصلی نخواهد بود و این مشکل تمام سال وجود دارد.
وزیر نیرو از گران شدن برق خبر داد؛ دولت پزشکیان سیاست «صعود آزاد» قیمت‌ها را پیش می‌برد!
اکنون دولت در اقدامی بی‌سابقه در فصل پاییز و زمستان قرار است مانند تابستان برق بخش خانگی را جیره‌بندی و قطع برق را در دستور کار قرار داده، و همزمان مازوت‌سوزی در نیروگاه‌ها را هم ادامه می‌دهد. مقامات دولتی برای جلوگیری از اعتراض افکار عمومی مدعی هستند در حال توسعه بخش انرژی تجدیدپذیر هم هستند!
حمید پور محمدی رئیس سازمان برنامه و بودجه افزایش ظرفیت تولید انرژی‌های تجدیدپذیر و افزایش ظرفیت تولید پساب به عنوان دو راهکار اصلی برای جبران کمبود در حوزه تولید برق و آب ارزیابی کرده و گفته با اصلاح ساختار اقتصادی صنعت آب و برق می‌توان امکان توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و ظرفیت تولید پساب را فراهم کرد.
او همچنین مدعی شده فراهم‌سازی امکان صادرات برق تجدیدپذیر در ایام غیرپیک، تخصیص زمین و تسهیلات به سرمایه‌گذاران در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر، جذب سرمایه‌گذار خارجی و استفاده از ظرفیت شبکه انتقال برق و ایجاد امکان عرضه آزاد برق سبز در بورس از جمله اقداماتی است که دولت برای توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر و جذب سرمایه‌گذار بخش خصوصی در این حوزه اجرایی کرده است.
اینهمه در حالیست که حتی اگر بر اساس ادعای رئیس سازمان و برنامه و بودجه، چنین طرح‌هایی واقعا اجرایی شوند، رسیدن به بهره‌برداری در آنها زمان‌بر خواهد بود و در شرایطی که کمبود برق در ایران دائمی شده به نظر می‌رسد یک دوره‌ی سخت برای مردم و بخش صنعت در پیش باشد. به ویژه آنکه کمبود گاز نیز همچنان بحرانی عمیق در کنار کمبود برق است.
سعید تاجیک رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران به تازگی نسبت به بحران انرژی در ایران هشدار داد و گفت این بحران امروز اقتصادی است ولی در آینده نه چندان دور تبدیل به بحران امنیتی می‌شود.
به گفته رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی تهران باید همین امروز تلاش کنیم که تکنولوژی بیاوریم و کاهش مصرف و کاهش تولید کربن را کلید بزنیم. در ضمن اگر می‌خواهیم از حمایت‌های بین‌المللی استفاده کنیم باید به کنوانسیون‌ها و معاهدات بین‌المللی بپیوندیم.
رضا سپه‌وند عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی نیز به تازگی با اشاره به انواع مشکلات ناشی از سوءمدیریت هشدار داد که ناترازی تولید و مصرف گاز طبیعی در ایران «دائم» در حال افزایش است.
عضو کمیسیون انرژی در مجلس شورای اسلامی گفته «فشار مخازن در پارس جنوبی کاهش پیدا کرده و استخراج گاز سخت‌تر شده است و یکسری از منابع مشکل پیدا کرده‌اند.»
محمدرضا مدیری مدیرعامل پتروشیمی زنجان نیز هشدار داده ایران با یک تصویر آخرالزمانی از بحران انرژی روبرو است. محمدرضا مدیری در گفتگو با وبسایت «تجارت نیوز» گفته کشور از سال ۱۴۰۶ به بعد دچار افت تولید گاز خواهد شد و تأکید کرده که ۳۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری لازم است تا برای اصلاح وضعیت انرژی فقط «زمان» بخریم!
محمدرضا مدیری گفته که ایران پس از گاز، در زمینه نفت هم با وجود منابع غنی، به واردکننده تبدیل خواهد شد. او توضیح داده که اگر چه در بخش فروش نفت کشور دچار تحریم است اما در بخش تولید خیلی تحت فشار تحریم نیست؛ «به معنی اینکه ما تقریبا حداکثر توان تولیدی کشور را تولید می‌کنیم. هر قدر هم که نفت و فرآورده مازاد داریم، می‌فروشیم. من کلمات را با هم خلط می‌کنم و به مخاطبان محترم این دقت را می‌دهم که فقط برای ساده‌سازی است. به این مفهوم که ما در حال حاضر نفتی نداریم که کسی از ما بخرد.»
این فعال صنفی گفته «فارغ از آثار قیمتی، سهولت و هزینه‌هایی که تخمین زده می‌شود نزدیک به ۲۰ درصد تاثیر دارد، آن را اگر کنار بگذاریم و فقط به حجم نگاه کنیم، همین امروز هم تحریم‌ها را برداریم ما بیش از این مقداری که اکنون نفت می‌فروشیم، نمی‌توانیم جمع نفت و فرآورده بفروشیم!»
او همچنین گفته گازوئیل هم به تدریج در سبد واردات کشور قرار می‌گیرد و با تأکید بر اینکه بخشی از فراوردهای نفتی هم به واردات افزوده شده گفته بخشی از فرآورده‌ها را هم وارد می‌کنیم؛ همان بنزینی که شما به آن اشاره کردید و واردات گازوئیل هم به تدریج روی میز آمده و همینطور رشد خواهد کرد؛ یعنی ما بنزین و گازوئیل را به تدریج در سبد واردات خود خواهیم دید.
صندوق توسعه ملی نیز چند ماه پیش در گزارشی به کمبود گاز پرداخت و پیش‌بینی کرد ایران از سال ۱۴۲۰ ایران نمی‌تواند دو‌سوم نیاز گازی خود را تأمین کند.
ایران زمستان امسال هم با کمبود برق و هم با کمبود گاز روبروست
رضا حاجی‌کریم عضو هیئت مدیره سندیکای شرکت‌های تأسیساتی و صنعتی ایران در گفتگو با خبرگزاری «میزان» در مورد ناترازی انرژی، گفته «اینکه چرا با وجود دانسته‌های فراوان برای رفع ناترازی و کمبود‌های انرژی و ارائه پیشنهاد‌ها هنوز با مشکلاتی روبرو هستیم، به تصمیماتی که باید در حاکمیت انرژی اتخاذ شود بازمی‌گردد.»
این در حالیست که عملکرد چهار دهه گذشته جمهوری اسلامی و شرایط کمبود شدید انرژی در ایران که ذخائر قابل توجهی از نفت و گاز دارد نشان از شکست مدیریت انرژی در جمهوری اسلامی است که به «حاکمیت انرژی» نیز تعبیر می‌شود.
هاشم اورعی استاد برق دانشگاه صنعتی «شریف» درباره وضعیت کمبود انرژی گفته «امسال و سال گذشته بیشتر از ۵ درصد افزایش مصرف برق داشتیم. برای امسال تا ۸ درصد هم اعلام شد. میزان تقاضا هر سال ۷ درصد افزایش پیدا می‌کند. در مقابل میزان تولید ما هم به دلیل کهنگی تجهیزات، ۵ درصد کاهش می‌یابد. وقتی هوا گرم می‌شود، تولید برق کم می‌شود. این دو عامل دست به دست هم داده‌اند و باعث شده از یک طرف تولید را ثابت نگه نداریم و تقاضا هم در حال افزایش است. البته این آمار‌ها بستگی دارد که چقدر نیروگاه جدید در مسیر بیاوریم.»
هاشم اورعی توضیح داده که موضوع کمبود برق و گاز دیگر فصلی نیست و در تمام طول سال هم کمبود گاز و هم کمبود برق وجود دارد: «مصرف برق دو مصرف دارد، اول بار پایه است که همیشه نیاز داریم. تاکنون مشکل ما بار پایه نبوده بلکه بار متغیری است که در زمان گرما افزایش می‌یابد. با این فرمان که ما حرکت می‌کنیم، به ناترازی در بار پایه هم می‌رسیم. ناترازی در بارپایه یعنی در تمامی فصل‌ها با مشکل برق مواجه می‌شویم. با توجه به کمبود گاز و اینکه سرمایه‌گذاری لازم را انجام ندادیم، کم کم وارد مرحله‌ای می‌شویم که امکان تأمین بار پایه را هم از دست می‌دهیم.»
