هیئت وزیران دولت چهاردهم در مصوبه‌ای واردات بنزین سوپر را آزاد اعلام کرد. آزاد شدن واردات بنزین سوپر پیش‌درآمدی برای افزایش قیمت بنزین به شمار می‌رود.
بر اساس مصوبه هیئت وزیران دولت پزشکیان، واردات و توزیع بنزین سوپر توسط اشخاص حقوقی دارای مجوز از وزارت نفت با قیمت غیریارانه‌ای آزاد شد. همچنین اعلام شده این مصوبه بر اساس ماده ۹ آیین‌نامه اجرایی تبصره ۸ قانون بودجه ۱۴۰۳ بوده است.
خبرگزاری «تسنیم» با انتشار این مصوبه نوشته پیش‌بینی می‌شود بنزین سوپر وارداتی توسط بخش خصوصی با قیمت نزدیک به قیمت‌های جهانی عرضه شود.
قیمت بنزین سوپر فوب خلیج فارس حدود ۱/۲ دلار است. در صورتیکه هدف دولت محاسبه قیمت بنزین وارداتی با قیمت فوب خلیج فارس باشد و این قیمت با دلار آزاد محاسبه شود، قیمت هر لیتر بنزین سوپر حدود ۸۰ هزار تومان خواهد بود. همچنین در صورت محاسبه با قیمت دلار مبادله‌ای یا همان ارز نیمایی، نرخ هر لیتر بنزین سوپر تقریبا ۶۱ هزار تومان برای هر لیتر خواهد شد.
وبسایت «روزگار خودرو» با محاسبه قیمت ریالی بنزین سوپر وارداتی توسط بخش خصوصی نوشته «اما آیا بنزین سوپر با چنین قیمت‌هایی خریدار دارد؟ باید منتظر ماند و دید!»
مقامات دولتی همچنین نرخ‌های متفاوتی برای بنزین تولید داخل از ۸۰۰۰ تا ۳۰ هزار تومان را مطرح می‌کنند. سعید مداح مروج، عضو هیئت‌مدیره و مدیر هماهنگی و نظارت بر عملیات شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در گفت‌وگویی که در اردیبهشت ۱۴۰۲ با روزنامه ایران داشت، متذکر شد که در شرایط فعلی، تولید هر لیتر بنزین ۱۸ هزار تومان هزینه دربردارد.
او اضافه کرد که برخی شرکت‌های دانش‌بنیان مدعی هستند که با قیمت‌های پایین‌تر امکان تولید بنزین وجود دارد. اگر چنین باشد، میزان یارانه بنا بر هر پالایشگاه متفاوت بوده و منطقا یارانه اعمال‌شده با توجه به تکنولوژی متفاوت خواهد بود.
وبسایت «تجارت نیوز» در گزارشی هزینه تمام شده‌ی تولید بنزین در پالایشگاه‌های داخلی را برآورد کرده است. بر اساس صورت مالی منتشرشده پالایشگاه نفت ستاره خلیج فارس در اسفند ۱۴۰۰ جمع میزان بنزین تولیدشده شامل صادرات و مصرف داخلی در کشور، حدودا ۱۲ میلیارد لیتر بوده است. بهای تمام‌شده میزان فروش خالص بنزین در این سال، یک میلیارد و ۳۲۱ میلیون محاسبه شده است. این بدان معناست که بهای تمام‌شده هر لیتر بنزین در این پالایشگاه در محدوده ۱۰ هزار و ۸۸۶ تومان قرار دارد.
مطابق صورت مالی منتشر شده پالایشگاه شیراز منتهی به سال مالی ۱۴۰۱، مقدار ۳۶۵ هزار مترمکعب بنزین با مبلغ ۶.۴ همت به فروش رسیده است. این بدان معناست که بهای تمام‌شده هر لیتر بنزین در این پالایشگاه، ۱۷ هزار و ۷۹۱ تومان بوده است.
همچنین بهای تمام‌شده تولید هر لیتر بنزین تولیدی در پالایشگاه تهران بر اساس صورت مالی منتشرشده منتهی به سال مالی ۱۴۰۱، ۱۴ هزار و ۶۲۱ تومان و بر اساس صورت مالی منتهی به سال مالی ۱۴۰۲، هزینه هر لیتر تولید بنزین در پالایشگاه اصفهان ۱۸ هزار تومان است.
این ارقام نشان از یارانه بالایی است که دولت برای بنزین مصرفی در نظر گرفته است. قیمت هر لیتر بنزین بین ۱۵۰۰ تا ۳۰۰۰ تومان برای مصرف‌کننده در نظر گرفته شده است. حذف یارانه بنزین از جمله اقداماتی است که در سالهای گذشته در دستور کار دولت‌های جمهوری اسلامی قرار داشته اما به علت وابستگی شدید قیمت تمامی کالاها و خدمات در کشور به قیمت بنزین، با افزایش قیمت این محصول موجی از گرانی در بین همه کالاها و خدمات ایجاد می‌شود. در چنین شرایطی بخش زیادی از جمعیت کشور که درآمدهایی کمتر از هزینه سبد معیشت داشته و زیر خط فقر قرار دارند، تحمل این افزایش قیمت‌ها را ندارند.
جمهوری اسلامی تلاش می‌کند تجربه اعتراضات سراسری ۹۸ که در پی افزایش قیمت ناگهانی و شبانه بنزین رخ داد را تکرار نکند اما به نظر می‌رسد افزایش قیمت بنزین نیز راهکاری جدی در دستور کار دولت است.
زمزمه افزایش قیمت بنزین از زمان انتخابات ریاست جمهوری مطرح شد و در ماه‌های گذشته با اظهارنظرهای مقامات دولتی تقویت شده است. افزایش قطعی قیمت بنزین اما همچنان با تأیید و تکذیب‌هایی از سوی مقامات دولت و نمایندگان مجلس شورای اسلامی روبرو است.
مسعود پزشکیان پس از آنکه به عنوان رئیس دولت چهاردهم و پیروز انتخابات ریاست جمهوری معرفی شد، در گفتگویی با وبسایت علی خامنه‌ای به ناترازی بنزین اشاره کرده و گفته بود که «در حال حاضر برای خرید بنزین، هشت میلیارد دلار پول پرداخت می‌شود. یعنی بنزین را حدود ۳۰ یا ۴۰ هزار تومان می‌خریم، بعد ۱۵۰۰ تومان می‌فروشیم. خب تا کجا می‌توانیم این کار را بکنیم؟»
او در مورد قیمت بنزین در جلسه دفاع از لایحه بودجه ۱۴۰۴، گفته بود:«امروز هزینه تمام شده بنزین بدون لحاظ قیمت نفت که شامل هزینه پالایش، هزینه حمل فراورده و هزینه جایگاه دارد؛ حدود ۸۰۰۰ تومان است. امسال حدود ۹۰ هزار میلیارد تومان و در صورت ادامه وضع موجود در سال آینده باید ۱۳۰ هزار میلیارد تومان واردات بنزین انجام شود و هر لیتر بنزین وارداتی بین ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان هزینه دارد.»
پزشکیان در اظهارنظر دیگری گفته بود که «هیچ منطقی وجود ندارد که ما بنزین را به قیمت دلار آزاد بخریم و به قیمت سوبسید دار بفروشیم.»
در زمان تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری نیز علی عبدالعلی‌زاده رئیس ستاد انتخاباتی مسعود پزشکیان در یک کنفرانس خبری در خبرگزاری «ایرنا» با اشاره به ارقام ۲۵ و ۵۰ هزار تومان برای هر لیتر بنزین، گفته بود «هر قیمتی که برای بنزین کارشناسی شود، خواهید دید که آنچنان با آرامش و همکاری مردم جا می‌افتد!»
کمبود جدی بنزین؛ هزینه هر لیتر بنزین وارداتی ۳۸ هزار تومان است!
ناصر عاشوری دبیر کل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پالایش هفته گذشته اعلام کرد که قیمت هر لیتر بنزین وارداتی ۳۸ هزار تومان است.
دبیر کل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پالایش افزوده بود که «متوسط مصرف روزانه بنزین در کشور به ۱۱۲ میلیون لیتر رسیده، در حالی که تولید بنزین بین ۹۸ تا ۱۰۴ میلیون لیتر است و بین ۸ تا ۱۴ میلیون لیتر بنزین کم می‌آوریم.»
جدا از آنکه جمهوری اسلامی نتوانسته توسعه صنعت نفت و پالایشگاهی را حتی متناسب با نیاز داخلی پیش ببرد و کمبود بنزین نیز ناشی از عدم توسعه این صنعت است اما در آنسو، کسری بودجه یکی از عوامل محرک دولت برای افزایش قیمت بنزین به شمار می‌رود.
مژگان خانلو، سخنگوی ستاد بودجه سازمان برنامه و بودجه گفته ناترازی انرژی موضوع جدی است و نیازمند تصمیم‌گیری با بررسی تمامی ابعاد است؛ تصمیم‌گیری که اعم از سیاست‌های قیمتی، غیرقیمتی، افزایش بهره‌وری، واردات خودرو، توسعه حمل‌ونقل عمومی و افزایش ظرفیت تولید باشد.
مژگان خانلو گفته «در لایحه بودجه ۱۴۰۴ هیچ افزایش نرخ بنزین لحاظ نشده است» و مدعی شده «سیاست دولت، کنترل و کاهش مصرف از طریق سیاست‌های غیرقیمتی است.»
محمد بهرامی نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی هم در ادعایی مشابه گفته که در لایحه بودجه ۱۴۰۴ پیشنهادی دولت، افزایش قیمت بنزین پیش‌بینی نشده است و بنزین سال آینده با همین نرخ فعلی عرضه خواهد شد.
رئیس کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی تأکید کرده که «امروزه بحث گران شدن قیمت بنزین به یک دغدغه برای مردم تبدیل شده و اطمینان خاطر می‌دهم که در بودجه سال آینده خبری از گران شدن بنزین نیست و البته امیدوارم در زمینه اصلاح الگوی مصرف سوخت فرهنگ سازی لازم انجام شود تا بخشی از ناترازی را بتوانیم جبران کنیم.»
در آنسو اما برخی دیگر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی افزایش قیمت بنزین را اجتناب‌ناپذیر می‌دانند. حسین صمصامی عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی هشتم آبان‌ماه در مخالفت با لایحه بودجه ۱۴۰۴ گفته بود در لایحه بودجه سال آینده افزایش قیمت بنزین تا ۴۰ درصد آمده است چرا که بیش از ۲۰ هزار میلیارد تومان برای آن منابع پیش‌بینی شده است.
حسین صمصامی همچنین تأکید کرده بود دولت در لایحه بودجه سال آینده قیمت کالاهای اساسی را افزایش داده که این موجب کوچک شدن سفره مردم خواهد شد.
پیش از این مهرداد لاهوتی نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه «نمی‌خواهیم دروغ بگوییم و بلوف بزنیم» گفته بود «بنزین به احتمال زیاد در سال آینده با افزایش قیمت روبرو می‌شود.»
او گفته بود «موضوع کاملا روشن است، امسال برای واردات بنزین ۹۰ هزار میلیارد تومان در نظر گرفته شده بود اما برای سال آینده واردات بنزین ۶۵ هزار میلیارد تومان پیش‌بینی شده است. معنای این تغییر اعداد، شفاف و روشن است که دولت به احتمال زیاد می‌خواهد نرخ بنزین را در سال آینده افزایش دهد.»
نایب رئیس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی تأکید کرده بود «می‌دانیم که امکان صرفه‌جویی بنزین وجود ندارد و خودروهای موجود در کشورمان هم تغییری نکرده‌اند که با کیفیت خودروها، مصرف بنزین کاهش پیدا کند. تغییری هم در مصرف بنزین و وضعیت حمل و نقل عمومی ایجاد نمی‌شود و انتظار صرفه‌جویی و کاهش مصرف نباید داشته باشیم، بنابراین راه دوم افزایش قیمت بنزین است.»
مهرداد لاهوتی همچنین گفته بود «در جلسه اخیر کمیسیون تلفیق آقای پاک‌نژاد وزیر نفت، شفاف و روشن به نمایندگان مجلس اعلام کرد که گزینه‌هایی برای نحوه افزایش قیمت بنزین در جلسه سرا قوا مطرح کردیم.»
