فرشاد مومنی اقتصاددان نزدیک به اصلاح‌طلبان با تأکید به اینکه در بودجه سال آینده ۱۸۰۵ هزار میلیارد تومان کسری تراز عملیاتی وجود دارد گفته «هیچ نشانه‌ای از بهبود معیشت مردم و بنیه تولید نیست». حسین راغفر نیز نیست به بحران‌های معیشتی هشدار داده و گفته «با خطر تکرار رویدادهایی مانند آبان ۹۸ و پاییز ۱۴۰۱ روبرو هستیم».
با وجود وعده‌های زیادی که مسعود پزشکیان و عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد دولت چهاردهم درباره بهبود شرایط اقتصادی به مردم ارائه شده بود اما عملکرد چهار ماه گذشته دولت و همچنین لایحه تدوین شده برای سال آینده نشان می‌دهد عملکرد دولت زشکیان فاصله زیادی با وعده‌های دولتمردان دارد.
عملکرد غیرمنسجم و بی‌هدف دولت پزشکیان در حوزه اقتصاد که نشان از نبود نقشه راه مشخص برای مدیریت بحران‌های انباشته اقتصادی دارد، هشدار اقتصاددانی نزدیک به اصلاح‌طلبان را نیز در پی داشته است.
در همین رابطه فرشاد مومنی اقتصاددان نزدیک به اصلاح‌طلبان گفته «روند افزایش کسری عملیاتی، روندی غیرمتعارف است. شاخص «کسری تراز عملیاتی» نشان می دهد ساختار قدرت اراده‌ای برای اصلاح خود ندارد و افزایش روندهای کسری تراز عملیاتی، نشانه پیشروی در باتلاق است.»
فرشاد مومنی با تأکید بر اینکه در بودجه سال آینده ۱۸۰۵ هزار میلیارد تومان کسری تراز عملیاتی وجود دارد گفته «بدون تردید در سال آینده، کسری مالی دولت وضع بدتری پیدا خواهد کرد و هیچ نشانه‌ای از بهبود معیشت مردم و بنیه تولید نیست.»
این اقتصاددان توضیح داده که بر اساس سند بودجه، قطعا و بدون تردید در سال آینده، کسری مالی دولت وضع بدتری پیدا خواهد کرد، در اوضاع و احوال معیشت مردم و کیفیت تولید و بنیه تولیدی کشور هم نشانه‌ای از رو به بهبود بودن وجود ندارد؛ اما متاسفانه نشانه‌هایی که حکایت از شدت بخشی به این گرفتاری‌ها است در این سند بیشتر شده است.
حسین راغفر دیگر اقتصاددان نزدیک به اصلاح‌طلبان است که روز گذشته نسبت به شیوه مدیریت اقتصادی کشور هشدار داده است.
حسین راغفر با اشاره به اعتراضات آبان که در پی افزایش ناگهانی قیمت بنزین بروز پیدا کرد گفته «ریشه اعتراضات ۹۸ عمدتا نارضایتی های اقتصادی بود. علت آن هم تبعیض ها و نابرابریهای نظام مندی است که به دلیل سیاستهای بخش عمومی و حاکمیتی، عملا بر بخش قابل توجهی از جامعه تحمیل شد.»
این اقتصاددان معتقد است اتفاقی که در آبان ۹۸ رخ داد، عملا نوعی انفجار این اعتراض ها و تحقیرهای بر هم انباشته شده، روی یک طیف گسترده ای از جوانانی است که هیچ آینده ای در برابر خود روشن نمی بینند. جمعیتی که نه تحصیل می کنند، نه کار دارند و نه مهارتی می آموزند. ۲۶درصد جمعیت ۱۵ تا ۲۴ سال کشور، جزء این طبقه هستند. اینها خوراک ناآرامی ها و ناامنی ها هستند.
او تأکید کرده که در شرایط کنونی با خطر تکرار رویدادهایی مانند آبان ۹۸ و پاییز ۱۴۰۱ روبرو هستیم، ضمن اینکه مردم امروز خسته‌تر از آن زمان هستند و گسترش و اثرگذاری تبلیغات رسانه‌های غربی و خارجی نیز بیشتر و بیشتر شده است.
این اقتصاددان افزوده اینکه می بینیم وضعیت اقتصادی مردم و تولید تا این اندازه آسیب می خورد این است که اقتصاد در اختیار کسانی است که پاسخگویی نسبت به نهادهای حاکم در جامعه ندارند. نهادهای حاکم هم می دانند که این افراد چه کسانی هستند، اما حتی توان طرح پرسش از آنها را هم ندارند.
به گفته حسین راغفر در توسعه گفته می‌شود چند رمز وجود دارد و اولین آن، عزم سیاسی است و ما این عزم سیاسی را برای این تغییرات نمی‌بینیم و بلکه با روش‌های شکست خورده و استدل‌هایی که امروز هم مطرح می‌کنند مواجهیم و اکنون هم سالها است که تکرار کرده‌اند و هر بار هم شکست خورده همین استدلال‌ها را به کار می‌برند.
او به هشدار داده که نسل جوان در ناامنی غذایی، ناامنی مسکن، ناامنی اشتغال پدر و ناامنی های ناشی از اعتراضات مادر و خشونت‌های خانوادگی، اشکال مختلف این ناامنی ها را تجربه کرده اند و این سبب شده که نسلی بسیار پر مسئله عملا رشد کرده و به دنبال بهانه است که اعتراض خود را به نحوی بیان کند.
حسین راغفر همچنین با انتقاد از برنامه دولت برای افزایش قیمت بنزین گفت که افزایش قیمت بنزین به آن نتایجی که گفته می شود نخواهند رسید. چرا به این دلیل که عده ای اکنون در این کشور به دنبال دلار ۱۲۰ هزار تومانی هستند.
به گفته این اقتصاددان، برای رفع ناترازی‌ها و حل مشکلات اقتصادی باید ریشه های تورم در جامعه خشکانده شود و تا جایی که می شود، مهار تورم از شعار خارج و تبدیل به یک واقعیت در زندگی مردم شود و این هم امکان پذیر نیست جز با کاهش قیمت ارز.
همانطور که این اقتصاددانان اشاره کرده‌اند دولت پزشکیان با کسری بودجه و کمبود شدید منابع روبروست و راهکارهای تیم اقتصادی دولت نیز تا کنون تأمین کسری بودجه از جیب مردم به شیوه‌های مختلف بوده است.
یکی از راهکارهای دولت که در لایحه بودجه ۱۴۰۴ پیش‌بینی شده درآمدهای مالیاتی است که با افزایش ۳۹ درصدی روبرو شده و قرار است درآمد دولت از این راه به ۱۷۰۰۰ هزار میلیارد تومان برسد.
جدا از رقم درآمدهای مالیاتی که در بودجه آمده، دولت در این لایحه درآمد حاصل از حقوق ورودی گمرک را ۸۵ درصد نسبت به بودجه امسال افزایش داده و به رقم ۲۶۴ هزار میلیارد تومان رسانده است. معنای این افزایش، افزایش قیمت تمام شده کالاها و در نتیجه گران‌تر شدن کالا و خدمات برای عموم مردم است.
از سوی دیگر سقف بودجه عمومی در لایحه بودجه ۶ هزار میلیارد تومان اعلام شده که نشان می‌دهد دولت قصد دارد که ۲۰ درصد از منابع بودجه را از مالیات‌ستانی مستقیم تأمین کند.
افزایش مالیات و حقوق ورودی گمرکی به معنای تحمیل فشار بیشتر معیشتی به ویژه بر اقشار حقوق‌بگیر است.
درآمدهای مالیاتی در سال ۱۴۰۴؛ دست دولت پزشکیان در جیب مردم ایران!
یکی دیگر از برنامه‌های دولت کاهش یارانه حامل‌های انرژی است که سبب افزایش قیمت آنها از جمله بنزین خواهد شد. مقامات دولت هر چند بطور مستقیم افزایش قیمت بنزین در سال آینده را تأیید نکرده‌اند اما به نظر می‌رسد مسیری برای آماده کردن افکار عمومی در اینباره را طی می‌کنند.
هیئت وزیران دولت چهاردهم هفته گذشته در مصوبه‌ای واردات بنزین سوپر را آزاد اعلام کرد. بسیاری از ناظران معتقدند آزاد شدن واردات بنزین سوپر پیش‌درآمدی برای افزایش قیمت بنزین است.
خبرگزاری «تسنیم» با انتشار این مصوبه نوشته پیش‌بینی می‌شود بنزین سوپر وارداتی توسط بخش خصوصی با قیمت نزدیک به قیمت‌های جهانی عرضه شود.
قیمت بنزین سوپر فوب خلیج فارس حدود ۱/۲ دلار است. در صورتیکه هدف دولت محاسبه قیمت بنزین وارداتی با قیمت فوب خلیج فارس باشد و این قیمت با دلار آزاد محاسبه شود، قیمت هر لیتر بنزین سوپر حدود ۸۰ هزار تومان خواهد بود. همچنین در صورت محاسبه با قیمت دلار مبادله‌ای یا همان ارز نیمایی، نرخ هر لیتر بنزین سوپر تقریبا ۶۱ هزار تومان برای هر لیتر خواهد شد.
وبسایت «روزگار خودرو» با محاسبه قیمت ریالی بنزین سوپر وارداتی توسط بخش خصوصی نوشته «اما آیا بنزین سوپر با چنین قیمت‌هایی خریدار دارد؟ باید منتظر ماند و دید!»
زمزمه افزایش قیمت بنزین از زمان انتخابات ریاست جمهوری مطرح شد و در ماه‌های گذشته با اظهارنظرهای مقامات دولتی تقویت شده است. افزایش قطعی قیمت بنزین اما همچنان با تأیید و تکذیب‌هایی از سوی مقامات دولت و نمایندگان مجلس شورای اسلامی روبرو است.
مسعود پزشکیان پس از آنکه به عنوان رئیس دولت چهاردهم و پیروز انتخابات ریاست جمهوری معرفی شد، در گفتگویی با وبسایت علی خامنه‌ای به ناترازی بنزین اشاره کرده و گفته بود که «در حال حاضر برای خرید بنزین، هشت میلیارد دلار پول پرداخت می‌شود. یعنی بنزین را حدود ۳۰ یا ۴۰ هزار تومان می‌خریم، بعد ۱۵۰۰ تومان می‌فروشیم. خب تا کجا می‌توانیم این کار را بکنیم؟»
او در مورد قیمت بنزین در جلسه دفاع از لایحه بودجه ۱۴۰۴، گفته بود:«امروز هزینه تمام شده بنزین بدون لحاظ قیمت نفت که شامل هزینه پالایش، هزینه حمل فراورده و هزینه جایگاه دارد؛ حدود ۸۰۰۰ تومان است. امسال حدود ۹۰ هزار میلیارد تومان و در صورت ادامه وضع موجود در سال آینده باید ۱۳۰ هزار میلیارد تومان واردات بنزین انجام شود و هر لیتر بنزین وارداتی بین ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان هزینه دارد.»
پزشکیان در اظهارنظر دیگری گفته بود که «هیچ منطقی وجود ندارد که ما بنزین را به قیمت دلار آزاد بخریم و به قیمت سوبسید دار بفروشیم.»
در زمان تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری نیز علی عبدالعلی‌زاده رئیس ستاد انتخاباتی مسعود پزشکیان در یک کنفرانس خبری در خبرگزاری «ایرنا» با اشاره به ارقام ۲۵ و ۵۰ هزار تومان برای هر لیتر بنزین، گفته بود «هر قیمتی که برای بنزین کارشناسی شود، خواهید دید که آنچنان با آرامش و همکاری مردم جا می‌افتد!»
