کمبود گاز و برق سبب تشدید مشکلات در بخش‌های مختلف تولیدی، صنعتی و خدماتی، و همچنین زندگی شهروندان شده است. نانوایی‌هایی که از هفته گذشته با قطع برق دچار مشکل در پخت و زیان به دلیل خرابی خمیر شده‌اند حالا به علت کمبود گاز باید از گازوئیل سهمیه‌بندی هم استفاده کنند.
غلامرضا کوشکی رئیس مرکز کنترل شبکه راهبری گاز کشور از رسیدن مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری به ۵۷ درصد تولید در آبان‌ماه خبر داد و با اعلام بالا بودن این میزان مصرف، خواستار به کار گرفتن راهکارهایی برای کاهش مصرف گاز از سوی شهروندان شد.
رئیس مرکز کنترل شبکه راهبری گاز کشور درباره آخرین وضعیت مقدار مصرف گاز در کشور گفت که روز پنجشنبه ۲۴ آبان‌ماه مقدار مصرف گاز در بخش خانگی و تجاری به ۴۷۵ میلیون مترمکعب رسید؛ در حالی که در سال گذشته این مقدار مصرف در آذرماه به ثبت رسیده بود؛ اما امسال در ۲۵ آبان به این مقدار رسیدیم.
روزنامه «پیام ما» در گزارشی به قطع برق نانوایی‌ها به علت قطع برق و استفاده از گازوئیل بجای گاز به دلیل کمبود گاز پرداخته است.
در این گزارش آمده قطع برق در تابستان موجب ضرر و زیان گسترده نانوایی‌ها شده بود و در کنار آن میزان هدررفت آرد و گندم کشور را به علت خراب شدن خمیرها و اختلال در روند پخت بالا برد. با قطع دوباره برق از هفته گذشته که به صورت سراسری و دست‌کم دو ساعت در روز آغاز شده، دولت مدعی تلاش برای فراهم کردن منابعی جهت پرداخت وام به نانوایی‌ها برای تهیه موتور برق است.
در آنسو اما همه واحدهای نانوایی باید دوگانه‌سوز شوند تا در صورت نبود گاز بتوانند از گازوئیل سهمیه‌بندی استفاده کنند و به پخت نان ادامه دهند.
«پیام ما» نوشته دولت در صورت تحقق استفاده از موتور برق بهجای تأمین برق از شبکه شهری باید بتواند گازوئیل یا بنزین مورد نیاز این موتورها را هم در قالب سوخت یارانه‌ای برای نانوایی‌ها تأمین کند.
نانوایان واحدهای دولتی می‌گویند بدون تأمین تسهیلات کم‌بهره از طرف دولت نه امکان تأمین موتور برق دارند و نه امکان تجهیز کردن ایمن نانوایی به ادوات دوگانه‌سوزی.
در روزهای گذشته ویدئوهایی از تعطیلی واحدهای نانوایی در برخی شهرها منتشر شده و علت ان قطع برق و توقف پخت نان اعلام شده است.
نانوایان در گفتگو با روزنامه «پیام ما» از آغاز موجی از زیان با قطع برق خبر می‌دهند. وزارت نیرو از هفته گذشته و به دلیل ناتوانی دولت در تولید برق، اعلام کرد برق سراسر کشور در بخش خانگی هر روز و دست‌کم دو ساعت در روز قطع می‌شود.
قطع برق بخش خانگی اما شامل همه کسب و کارها و واحدهای تولیدی موجود در محدوده شهرها و روستاها نیز می‌شود و در نتیجه زیان گسترده اقتصادی را در بر دارد.
کمبود شدید گاز در شرایطی بحران آفریده که حتی هنوز سومین ماه از پاییز نیز آغاز نشده است. هاشم اورعی، رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی انرژی ایران، گفته است: «امسال ذخیره سوخت مایع نیروگاه‌ها نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۴۵ درصد کم شده و نصف پارسال است.»
هاشمی اورعی تأکید کرده هر یک درجه که هوا سردتر می‌شود ۱۰ میلیون متر مکعب به مصرف گاز خانگی اضافه می‌شود و ۷۰ درصد مصرف گاز نیز به سمت بخش خانگی می‌رود.
به گفته این استاد دانشگاه در بهترین حالت تولید گاز ۸۵۰ میلیون متر مکعب بوده که اکنون این میزان به ۸۰۰ میلیون متر مکعب در روز رسیده است.
او همچنین گفته «مدیران سال‌های گذشته وزارتخانه‌های نفت و نیرو به‌ویژه معاونان برنامه‌ریزی هر دو وزارتخانه و مدیران عامل شرکت‌های گاز و توانیر در دولت‌های قبلی باید در یک دادگاه مردمی محاکمه شوند و به افکار عمومی پاسخ دهند که به عنوان مسئولان اجرایی و برنامه‌ریزی بخش انرژی کشور، در طول یک تا دو دهه گذشته چه کاری انجام داده‌اند که این روزها کشورمان در همه حامل‌های انرژی دچار ناترازی نشود؟»
رئیس اتحادیه انجمن‌های علمی انرژی ایران تأکید کرده که «مردم باید توجه داشته باشند که ما هنوز در ابتدای فاجعه ناترازی انرژی در کشورمان هستیم و اگر قرار باشد مسیر کنونی در حوزه مدیریت انرژی تغییر نکند، قطعا فجایع بزرگتری به بار خواهد آمد.»
او افزوده «کارشناسان حوزه انرژی حداقل ده سال است که هشدار می‌دهند باید این مسیر تغییر کند. خود من سال گذشته در ده‌ها مصاحبه یا جلسه کارشناسی گفته بودم که به‌زودی به جایی خواهیم رسید که قطعی برق دیگر محدود به تابستان نخواهد ماند و کسری گاز هم دیگر محدود به زمستان نمی‌ماند. این روزها می‌بینیم که هشدار ما درباره ناترازی برق درست از آب درآمد و پیش‌بینی انجام‌شده درباره کسری گاز نیز خیلی زود به حقیقت خواهد پیوست.»
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نیز اعلام کرده که در سال ۱۴۰۱ میزان ناترازی گاز طبیعی در اوج مصرف به ۳۱۵ میلیون مترمکعب در روز رسید و اگر چه به واسطه افزایش دما در سال ۱۴۰۲ این عدد به حدود ۲۸۰ میلیون مترمکعب در روز کاهش یافت، اما همچنان چالش ناترازی گاز طبیعی در کل سال به ویژه ماه‌های سرد وجود دارد.
کسری برق نیز در تابستان امسال ۱۸ هزار مگاوات بوده که بر اساس پیش‌بینی کارشناسان این رقم به زودی به ۲۴ هزار مگاوات خواهد رسید. همچنین کمبود گازوئیل را نیز روزانه ۵ میلیون لیتر عنوان شده است.
«کیهان لندن» در گزارشی تحلیلی نوشته بحران انرژی برای ایران که با ۱۶۰.۱۲ میلیارد بشکه نفت و ۳۲.۵ تریلیون مترمکعب گاز، به ترتیب چهارمین و دومین دارنده نفت و گاز است، تنها یک معنا دارد؛ ناکارآمدی حکومت در توسعه صنعت نفت و گاز که سبب عدم بهره‌مندی شهروندان از این دارایی‌های ملّی شده است!
پیش از انقلاب ۵۷ ایران پس از ایالات متحده آمریکا و عربستان، سومین تولیدکننده بزرگ نفت در جهان بود. بر اساس گزارش دپارتمان امور اقتصادی و اجتماعی ملل متحد در سال ۲۰۲۰ ایران به جایگاه دهم تولید نفت جهان سقوط کرد.
اقتصاد ایران در سال‌های اخیر به نسبت پیش از انقلاب ۵۷ حدود ۴۵ درصد از ظرفیت تولید نفت خود را از دست داده است. جمهوری اسلامی طی چهار دهه گذشته اقدامات لازم و کافی برای توسعه صنعت نفت و گاز و پتروشیمی انجام نداده و تکیه اصلی منابع درآمدی را بر درآمد حاصل از خام‌فروشی نفت گذاشته است. بخشی از این منابع درآمدی برای هزینه‌های جاری دولت، و بخشی دیگر برای پیشبرد اهداف ایدئولوژیک حکومت در منطقه و جهان و پولپاشی به نیروهای نیابتی حکومت هزینه شده است. در این میان سهمی از منابع خام‌فروشی نفت نیز در ساختار رانتی و فاسد حکومتی به جیب «خودی»ها ریخته شده و به هدر رفته است.
آنچه امروز در حوزه انرژی ایران دیده می‌شود، تصویری از نتایج نیم قرن عملکرد حکومتی نالایق و ناشایست و بی‌کفایت است که پیوسته ویرانی آفریده و و به تولید و بازتولید انواع بحران پرداخته است. از جمله قطع مکرر برق و گاز در بخش صنعت، سبب کاهش شدید تولید، ایجاد زیان انباشته در واحدهای صنعتی و تولیدی و همچنین افزایش رکود در کشور شده است.
جمهوری اسلامی در روندی ضدتوسعه، منابع ارزی کشور را به اشکال مختلف برای اهداف ایدئولوژیک و رانت و پولپاشی به باد داده در حالی که این منابع باید برای توسعه بخش‌های مختلف مولد و زیرساختی هزینه می‌شد. اکنون به گفته مقامات حکومتی صنعت نفت ایران به ۱۶۰ میلیارد دلار، صنعت گاز به ۸۰ میلیارد دلار و صنعت پتروشیمی ٧٠ میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد تا بتواند حیات خود را حفظ کنند!
