عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد دولت مسعود پزشکیان، با اشاره به «بی‌ثباتی، افزایش تورم و رشد نقدینگی» هشدار داد «عدم رشد درآمد ارزی ناشی از فروش نفت» چالش‌های بیشتری برای اقتصاد ایران ایجاد کرده است.
روز شنبه ۱۶ آبان‌ماه ۱۴۰۳ همایشی با عنوان «تأمین مالی تولید، از بنگاه‌داری به بنگاه‌سازی» در تهران برگزار شد که محور آن بحث درباره خطر ورشکستگی بانکها در ایران بود.
در این همایش شماری از مقامات اقتصادی و سیاسی جمهوری اسلامی از جمله عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد، محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی، محمدرضا فرزین رئیس بانک مرکزی و مدیران عامل چند بزرگ ایران حضور داشتند.
از میان صحبت‌های مقامات و مسئولانی که در این همایش سخنرانی کردند، عمق بخشی از بحران‌های اقتصادی که حکومت در یکی از وخیم‌ترین ادوار سیاسی خود با آن روبروست به روشنی دیده می‌شود.
ابربحران بانکی
روزنامه «سازندگی» وابسته به حزب اصلاح‌طلب «کارگزاران سازندگی» که عبدالناصر همتی یکی از اعضای آن است، درباره این همایش در گزارشی با عنوان «نجات بانکها از ورشکستگی» نوشت، «شمار زیادی از تصمیم‌گیران دور هم جمع شدند تا درباره ابربحران نظام بانکی سخن بگویند. ابربحرانی که اگرچه خود معلول بحران بزرگی به نام کسری بودجه است اما باعث و بانی ده‌ها بحران دیگر هم شده است.»
بنگاه‌سازی پیشکش
رئیس کل سابق بانک مرکزی در بخشی از سخنان خود گفت: «اشکال ندارد بانکها به سمت بنگاه‌سازی بروند.» در واکنش به این پیشنهاد، برخی منابع رسانه‌ای نزدیک به جریان اصولگرا نوشتند که «آقای همتی! جای بنگاه‌داری‌های قبلی بانک‌های شما درد می‌کند، بنگاه‌سازی پیشکش!» اشاره آنها به سیاست‌های بانک مرکزی در دورانی است که همتی ریاست آن را به عهده داشت.
همتی با اشاره به اینکه «رشد اقتصادی در ۳۰ سال گذشته، بیشتر از ۳ درصد نبوده» به لیست طولانی از مشکلات در زمینه نقدینگی، تورم، بی‌ثباتی [سیاسی]، عدم سرمایه‌گذاری خارجی و کاهش درآمدهای نفتی پرداخت.
او در بخش دیگری از سخنرانی خود با اشاره به کافی نبودن درآمدهای نفتی افشا کرد، «در طول دو سال گذشته رشد اقتصادی ۴ درصد بود که دوباره به حدود ۲ درصد و ۲/۵ درصد نهایت ۳ درصد بازگشت.» این در حالیست که قبلاً ادعا می‌شد رشد اقتصادی در دولت ابراهیم رئیسی بیش از ۵ درصد بود!
تنگنای اساسی: عدم تأمین مالی
فرزین رئیس کل بانک مرکزی نیز در سخنانی گفت «همه می‌دانیم که معضل اساسی و تنگنای اساسی در کشور تامین مالی است.» او توضیح داد، «اگر نتوانیم تنگنای اساسی تأمین مالی را در کشور حل کنیم، نخواهیم توانست به رشد مورد نظر برسیم.»
در اوج بحران‌های اقتصادی، حکومت در حال آماده کردن خود برای حمله مجدد به اسرائیل تحت عنوان «وعده صادق ۳» است. درگیری‌های مستقیم با اسرائیل بر افزایش قیمت ارز و طلا تأثیر شدید گذاشته و باعث گران‌تر شدن کالاها و خدمات عمومی در ایران شده است.
اقتصاد ایران وابسته به فروش نفت است. خبرگزاری «بلومبرگ» ۱۴ نوامبر (۲۴ آبان‌ماه) گزارش داد پالایشگاه غیردولتی «لندبریج» چین تصمیم گرفته بجای خرید نفت از ایران، از آفریقا نفت خریداری کند. دو روز پس از آن نیز روزنامه «فایننشال تایمز» گزارش داد، دولت جدید دونالد ترامپ در صدد بازگرداندن سریع سیاست «فشار حداکثری» علیه حکومت ایران است و اولویت آنها ممانعت از فروش نفت ایران است.
اینهمه نشان می‌دهد که نگرانی حکومت از بازگشت دوباره دونالد ترامپ به کاخ سفید بیجا نیست آنهم در حالی که «فایننشال تایمز» نیز در گزارشی نوشته است که دولت ترامپ با فشار حداکثری از جمله جلوگیری از فروش نفت به دنبال «ورشکست کردن» جمهوری اسلامی است.
