یکی از اعضای کمیسیون مشترک طرح صیانت در دوره پیشین مجلس شورای اسلامی گفته دولت در شورای عالی فضای مجازی برای رفع فیلترینگ در اقلیت نیست و رفع فیلترینگ به سادگی فشار دادن یک دکمه است اما صورت نمی‌گیرد.
در حالی که حامیان مسعود پزشکیان انتظار داشتند او با پیشبرد برنامه نظام در رفع فیلترینگ، نمره مثبتی در کارنامه دولت ثبت کرده و آبرویی برای اصلاح‌طلبان بخرد اما همچنان این وعده در ابهام است و به نظر نیز نمی‌رسد که در چارچوب ساختار نظام اساسا قابل انجام باشد.
این در حالیست که نام اعضای کمیته رفع فیلترینگ شورای عالی فضای مجازی که با کارویژه بررسی موضوع «فیلترینگ» تشکیل شده مخفی است و بسیاری از مقاماتی که پیشتر با موضوع فیلترینگ درگیر بودند نمی‌دانند چه کسانی در این کمیته حضور دارند.
مقامات دولت در اظهاراتی گفته‌اند مسعود پزشکیان در تلاش است دیگر بخش‌های حکومت را که در فیلترینگ دخیل هستند، راضی کند تا رفع فیلتر صورت بگیرد اما از یکسو فیلترینگ و رفع آن در سطوح عالی حکومت تصمیم‌گیری می‌شود و بدون شک «مطالبه‌سازی» از آن از سوی اصلاح‌طلبان در زمان انتخابات با چراغ سبز همان رئوس حکومت بوده است.
از سوی دیگر جلال رشیدی کوچی عضو کمیسیون مشترک طرح صیانت مجلس یازدهم نیز معتقد است که دولت در شورای عالی فضای مجازی برای رفع فیلترینگ در اقلیت نیست.
او در گفتگو با خبرگزاری «خبرآنلاین» گفته «این سیاست همیشگی آقایان بوده، یکی به میخ و یکی به نعل می زنند یعنی می خواهند همه طرف را داشته باشند» و افزوده «در هفته گذشته برخی ائمه جمعه در مراکز استان ها طی اقدام هماهنگ رفع فیلترینگ را برابر فساد و فحشا و گسترش آن در جامعه دانستند، در این شرایط قطعا آقایانی هم که در شورای عالی فضای مجازی هستند، حتی اگر موافق رفع فیلتر هم باشند، سعی می کنند به نحوی موضع گیری کنند که به زعم خودشان نه سیخ بسوزد نه کباب. یعنی هم این طرف را داشته باشند هم آن طرف.»
جلال رشیدی کوچی گفته «تا صحبت هم می‌کنیم، آن افرادی که دنبال فیلترینگ هستند، بلافاصله می‌گویند که مشکلات معیشتی، قیمت دلار و مرغ و مواردی از این قبیل باید حل شود، بله این موارد هم باید حل شوند، شکی در آن نیست اما همه ما می‌دانیم که رفع مشکلات اقتصادی به این راحتی نیست که با یک دکمه مشکل حل شود ولی در مورد رفع فیلترینگ واقعا کار به همین راحتی است یعنی با زدن یک دکمه مشکل حل می‌شود و از این طریق حال خوبی را به مردم می دهیم و به مردم می‌گوییم به دنبال این آمده‌ایم که یکسری تغییرات ایجاد کنیم. در نتیجه به نظر من تعلل در این راستا تعلل بیش از این جایز نیست.»
این نماینده مجلس شورای اسلامی تأکید کرده که «مهمترین اعضای شورای عالی فضای مجازی رئیس مجلس شورای اسلامی، رئیس قوه قضائیه و رئیس قوه مجریه هستند» و گفته محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی نیز مانند مسعود پزشکیان با رفع فیلتر موافق است.
همانطور که جلال رشیدی کوچی اشاره کرده، به نظر می‌رسد مخالفت‌های پراکنده درباره رفع فیلترینگ دعوای زرگری جناجین حکومت باشد و کلیّت حکومت درباره بی‌اثر بودن فیلترینگ به جمع‌بندی رسیده اما رفع آن به سود نظام نیست و اساسا در سیاست‌های سرکوبگرانه آن و محدودیت آزادی بیان نمی‌گنجد.
ابوالحسن فیروزآبادی دبیر پیشین شورای عالی فضای مجازی روز گذشته گفته بود که «فیلتر کارآیی خودش را دست داده و به نظر می‌رسد که ما برای مردم و کشور هزینه‌های اضافی ایجاد کردیم.»
دبیر پیشین شورای عالی فضای مجازی افزوده بود که «برای حل مسئله فیلترینگ باید یک تفاهم ملی داشته باشیم، بدون تفاهم ملی به دلیل اشکال قانونی، اگر دولت سایتی را هم باز کند، با اولین ناآرامی اجتماعی باز این سایت‌ها به مشکل برخورده و بسته خواهد شد.»
ابوالحسن فیروزآبادی که تا سال ۱۴۰۱ دبیر شورای عالی فضای مجازی بود معتقد است اگر فیلترینگ برداشته شود، به نفع اکثریت مردم خواهد بود.
او همچنین گفته «صراحت قانونی درباره این که متولی فیلترینگ کیست، وجود ندارد. هم قاضی، هم کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه، هم شورایعالی فضای مجازی، هم مجلس و شورای عالی امنیت ملی می‌توانند فیلتر کنند و برای بستن و فیلتر کردن مرجع مشخصی نداریم.»
این سخنان ابوالحسن فیروزآبادی نیز نشان می‌دهد که تصمیم برای رفع فیلترینگ در سطح رئوس حکومت گرفته می‌شود و وعده‌فروشی در اینباره صرفا اقدامی تبلیغاتی از سوی اصلاح‌طلبان و حامیان دولت پزشکیان است!
تشدید فیلترینگ در ایران با شروع اعتراضات جنبش ملی ۱۴۰۱ با تصمیم در رأس نظام آغاز شد. تصمیم در اینباره با دولت نبوده و رفع فیلتر نیز از حیطه اختیارات دولت خارج است.
مجید انصاری معاون حقوقی مسعود پزشکیان ماه گذشته مدعی شد فروشندگان فیلترشکن‌ها به دلیل درآمد هنگفت با تمام توان جلوی رفع آن ایستاده‌اند.
مجید انصاری گفته بود «اینکه مردم زندگی خود را روی این پلتفرم‌ها شکل دهند و بعد ناگهان ما با فیلترینگ زندگی آنها را بهم بریزیم و آنها را به‌سراغ فیلترشکن‌فروش‌ها بفرستیم، نادیده گرفتن حقوق مردم است.»
او همچنین فیلترینگ را از جمله «برخوردهای جناحی و تنگ‌نظرانه» عنوان کرد که مردم را از اندیشه‌ها و توانمندی‌های بخشی از جامعه محروم کرده است.»
مسعود پزشکیان در جریان تبلیغات انتخاباتی گفته بود: «اینترنت را باید آزاد کنیم. من اگر انتخاب شدم جلوی فیلترینگ خواهم ایستاد و کسب و کارهای تعطیل شده را بازیابی خواهم کرد.»
او اما پس از اولین جلسه شورای عالی فضای مجازی در دولت چهاردهم اعلام کرد فعلا از رفع فیلترینگ خبری نیست و دستور داد با فروشندگان فیلترشکن برخورد شود.
رئیس دولت چهاردهم در این نشست تأکید کرد در رابطه با اینترنت دولت چهاردهم به دنبال اجرای قانون است و حتما قانون را اجرا خواهد کرد.
مسعود پزشکیان تأکید کرد که فعلا نمی‌تواند زمان مشخصی را برای رفع فیلترینگ اعلام کند و البته بر لزوم اجرایی‌شدن سیاست‌های ابلاغی از سوی رهبر جمهوری اسلامی در اینباره تأکید کرد!
اکنون در حالی حامیان پزشکیان ادعای تلاش پیگیر او برای رفع فیلتر را دارند که در آنسو، کارشناسان داخلی گزارش می‌دهند که با گذشت دو ماه از آغاز به کار دولت چهاردهم، نه تنها اوضاع بهتر نشده که بدتر هم شده است.
وبسایت «تجارت نیوز» به تازگی با انتشار اینفوگرافی نشان داده که سرعت آپلود طی دو ماه گذشته تفاوتی نداشته اما سرعت دانلود و کیفیت DNS کاهش یافته است.
در این میان فعالان حوزه اینترنت و تجارت الکترونیک از زیان گسترده ناشی از فیلترینگ به فعالیت‌های اقتصادی و همچنین معیشت خانوارهایی که با وجود شرایط نامناسب اقتصادی ناچار هستند ماهانه ارقام قابل توجهی برای فیلترشکن پرداخت کنند گزارش می‌دهند.
در همین رابطه نیما قاضی رئیس انجمن تجارت الکترونیک تهران در گفتگو با خبرگزاری «ایلنا» با اعلام اینکه ۸۳ درصد کاربران از فیلترشکن استفاده می‌کنند گفته «دست‌کم ۳۰ درصد کاربران اینترنت در کشور برای تمدید اشتراک فیلترشکن ماهانه نزدیک به ۱۵۰ هزار تومان هزینه می‌کنند و با در نظر گرفتن تعداد کاربرهای اینترنت کشور، گردش مالی بازار خرید و فروش ابزارهای فیلترشکن ماهانه بیش از پنج هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود.»
نیما قاضی افزوده «این رقم برابر با تحمیل هزینه چندهزار میلیاردی به مردم و اپراتورهاست و بدیهی است با حذف سیاست‌های فیلترینگ این هزینه تحمیل‌شده به چرخه اقتصاد دیجیتال و سبد خانوار برمی‌گردد.»
براساس آخرین بررسی‌های کمیسیون اینترنت انجمن تجارت الکترونیک در سومین گزارش کیفیت اینترنت مشخص شد که بهار امسال در مقاطع کوتاه ۵ تا ۱۰ دقیقه‌ای لینک‌های ارتباطی در برخی از اپراتورها قطع و در نتیجه آن ارتباط کاربران اینترنت دچار اختلال شده است، هزینه از دست رفته این اختلال‌ها را نمی‌توان به راحتی محاسبه کرد اما به یقین بخش قابل‌توجهی از بدنه اقتصاد دیجیتال و کسب‌وکارهای اینترنتی کشور از این وضعیت متاثر می‌شوند.
او همچنین از شکست طرح فیلترینگ خبر داده و گفته بر اساس گزارش دیتاک، به دنبال ریزش اولیه کاربران اینستاگرام بعد از مسدود شدن آن در مهر ۱۴۰۱، ۹۰ درصد کاربران تا زمستان ۱۴۰۲ به این پلتفرم بازگشته‌اند. این به معنای تحمیل هزینه‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی به بدنه جامعه و فعالان اقتصادی کشور است.
نیما قاضی افزوده که همه این موارد را باید در کنار ۵۰۰۰ وبسایت پربازدید کاربران ایرانی گذاشت که براساس پایگاه داده crux دست‌کم ۷۳۰ وبسایت به طور مستقیم فلیتر شدند و دامنه اصلی آنها به آی‌پی‌های فیلترینگ resolve می‌شود. بسیاری از وب‌سایت‌هایی که از طریق فیلترشدن آی‌پی، زیردامنه‌ها، cdnها و … مسدود شده‌اند را نیز باید به این فهرست اضافه کرد.
