نیویورک —آذر ۱۴۰۳— قطعنامه جدید کمیته سوم مجمع عمومی سازمان ملل متحد، کارنامه حقوق بشر حکومت ایران را محکوم میکند و نمونهای دیگر به توجهات جامعه بینالمللی در چند هفته اخیر بر وضعیت وخیم اقلیتها در ایران، از جمله جامعه تحت سرکوب بهائی، میافزاید. بهائیان بزرگترین اقلیت دینی غیرمسلمان کشور هستند و این قطعنامه «محدودیتهای شدید مداوم و ممنوعیتهای فزاینده» در زمینه حق آزادی فکر، وجدان، دین یا عقیده در جمهوری اسلامی را محکوم میکند و حکومت ایران را به دلیل ۴۵ سال تبعیض نهادینهشده، بازداشتهای خودسرانه، تخریب اموال و سایر اشکال سرکوب مورد انتقاد قرار میدهد.
این قطعنامه که با حمایت ۴۹ کشور معرفی شده بود و با ۷۷ رأی مثبت در مقابل ۲۸ رأی منفی و ۶۶ رأی ممتنع در مجمع عمومی تصویب شد، از حکومت ایران میخواهد تا ماده ۴۹۹ مکرر و ماده ۵۰۰ مکرر قانون مجازات اسلامی را اصلاح کند. این مواد فعالیتهای دینی غیرمسلمانان را جرمانگاری کرده و اقلیتهای دینی رسمی و غیررسمی مانند جامعه بهائی را در معرض اتهامات کیفری بیپایه و اساس قرار میدهد. در ماههای اخیر، بهائیان بر اساس این مواد قانون، دستگیر و بدون شاهد و مدرک محاکمه و زندانی شدهاند.
بانی دوگال، نماینده ارشد جامعه جهانی بهائی در سازمان ملل گفت: «تصویب مجدد این قطعنامه مهم سازمان ملل توسط کمیته سوم مجمع عمومی باعث خشنودی جامعه جهانی بهائی است. ما قدردان این هستیم که جامعه جهانی همچنان در وظیفه خود برای حمایت از حقوق بشر ثابتقدم است. حکومت ایران هرگز نه حقیقت را درباره این نگرانیها اذعان کرده و نه مطابق قوانین بینالمللی به تعهدات حقوق بشری خود پایبند مانده است. بهائیان و همه اقلیتهای آسیبپذیر در ایران سزاوار حق زندگی با کرامت و آزادی هستند و حکومت ایران باید به این حقوق احترام بگذارد.»
این قطعنامه بیان میکند که بهائیان هدف حملات و تبلیغات نفرتپراکنانه، محدودیتهای آموزشی و شغلی و مصادره و تخریب خودسرانه اموال قرار گرفتهاند. این سند همچنین از حکومت ایران میخواهد که به هتک حرمت آرامستانهای بهائی و نظارت بر افراد بر اساس هویت دینیشان پایان دهد.
در این قطعنامه آمده است که جامعه بهائی همچنین «با افزایش مداوم و تأثیرات تجمعی سرکوب طولانیمدت از جمله حملات، آزار و اذیت و هدف قرار گرفتن مواجه است. بهائیان به دلیل اعتقادشان با محدودیتهای فزاینده و آزار و سرکوب سیستماتیک حکومت جمهوری اسلامی ایران روبرو هستند و گزارشها حاکی از بازداشتهای گسترده، صدور احکام طولانیمدت زندان و همچنین بازداشت اعضای برجسته این جامعه و افزایش مصادره و تخریب اموال آنها است.»
هیئت نمایندگی برزیل در رأیگیری کمیته سوم گفت که «نسبت به گزارشهای نقض حقوق بشر علیه زنان، مدافعان حقوق بشر و اقلیتهای دینی و قومی همچنان احساس نگرانی میکند. ما حمایت خود را از حقوق بهائیان و سایر اقلیتها برای زندگی آزادانه و مسالمتآمیز و بدون تبعیض بر اساس اعتقاداتشان اعلام میکنیم.»
همزمان، بریتانیا با اشاره به درخواستها در سراسر اجتماع ایران برای برابری جنسیتی، «افزایش هدف قرار گرفتن زنان بهائی» را «افزایشی هشداردهنده» خواند.
غنا از حقوق «تمام اقشار اجتماع ایرانی، از جمله پیروان آیین بهائی که همچنان گزارشها در زمینه ترویج و حفاظت از حقوقشان وخیم است» حمایت کرد.
استرالیا، کانادا، اسرائیل و ایالات متحده نیز از حکومت ایران خواستند که به حقوق تمامی اقلیتهای دینی در کشور احترام بگذارد.
اقدام اخیر در سازمان ملل متحد به دنبال چندین هفته گفتوگوهای تعاملی فشرده در کمیته سوم مجمع عمومی سازمان ملل متحد صورت گرفته است، جایی که کشورهای عضو سازمان ملل متحد و گزارشگران ویژه مستقل این سازمان نگرانیهای جدی خود را در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران ابراز کردند.
مباحثات کمیته سوم شامل مداخلات مستقیم کشورهای عضو بود. بریتانیا، ایرلند و استرالیا افزایش سرکوب بهائیان توسط حکومت ایران را به شدت مورد انتقاد قرار داده و اتحادیه اروپا، کانادا، جمهوری چک، اسرائیل، مالت و ایالات متحده نگرانیهای کلیتری را در مورد آزادی دینی و اقلیتها مطرح کردند.
ایرلند از ایران خواست تا قانون مجازات اسلامی خود را به سرعت در جهت محافظت از آزادی دین، عقیده و بیان، برای همه اصلاح کند. بریتانیا اضافه کرد که هم اکنون زنان بهائی دو سوم بهائیان بازداشتی در ایران را تشکیل میدهند آماری که نشاندهنده سرکوب شدیدی است که خشونت جنسیتی را بر تبعیض دینی اضافه میکند.
خانم دوگال گفت قطعنامه سالانه سازمان ملل متحد در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران که شامل رفتار با اقلیتهای دینی میشود، همچنان «یک لایه حفاظتی ضروری» برای بهائیان ستمدیده و دیگرانی است که در ایران رنج میبرند و همچون نورافکنی توجهها را به سوی عاملان سرکوب جلب میکند. او افزود: «این قطعنامه از حکومت ایران میخواهد تا به تعهدات بینالمللی خود بر اساس میثاق بینالمللی حقوق مدنی و سیاسی عمل کند، میثاقی که حق آزادی فکر، وجدان و دین را تضمین میکند. حکومت ایران باید مدتها قبل، روشهای خود را تغییر میداد و به حقوق همه شهروندان خود احترام میگذاشت. امروز همه ایرانیان بیش از پیش داستان خود را یکی میبینند: واقعیتی که این قطعنامه آن را تأیید میکند.»
وقایع اخیر
در مراسم رونمایی از گزارش جدید «بنیاد عبدالرحمن برومند برای حقوق بشر در ایران» با عنوان «بیگانگان: خشونت چندوجهی علیه بهائیان در جمهوری اسلامی ایران» گزارشگران ویژه سازمان ملل متحد از جمله پروفسور مای ساتو گزارشگر ویژه جدید حقوق بشر در ایران و پروفسور نازیلا قانع، گزارشگر ویژه آزادی دین یا عقیده، مطالبی را در مورد سرکوب سیستماتیک جامعه بهائی توسط حکومت ایران، به ویژه هدف قرار دادن زنان بهائی، بیان کردند.
این گزارش که توسط «بنیاد عبدالرحمن برومند» و در همکاری با «سازمان عدالت الیوس در دانشگاه موناش» منتشر شده، ۴۵ سال خشونت علیه جامعه بهائی را شرح داده و به مواردی از خشونت مستقیم مانند اعدام، زندانی شدن، تخریب خانهها و اماکن کسبوکار، خشونت ساختاری مانند محرومیت از تحصیل و اشتغال و خشونت فرهنگی شامل نفرتپراکنی و تبعیض حکومتی اشاره میکند.
نمونه دردناکی از آزار و اذیتهای اخیر، محکومیت ده زن بهائی در اصفهان به مجموع ۹۰ سال زندان در ماه اکتبر (اواخر مهرماه) بود. این زنان پس از برگزاری فعالیتهای آموزشی و فرهنگی مانند کلاسهای زبان انگلیسی، هنر و یوگا، از جمله برای کودکان، به اتهام «تبلیغ علیه نظام» و اقدام علیه حکومت ایران محکوم شدند. مسئولان حکومتی این کلاسها را «فعالیتهای آموزشی انحرافی» میدانند.
از جمله بررسیهای بینالمللی اخیر، نامهای به امضای ۱۸ کارشناس سازمان ملل متحد در ماه اکتبر است که از ایران به دلیل هدف قرار دادن زنان بهائی از طریق یورش به خانهها، ممنوعیت سفر و احکام حبس طولانیمدت انتقاد میکند. این کارشناسان، که شامل گزارشگران ویژه سازمان ملل متحد در زمینه خشونت علیه زنان و دختران، آزادی دین یا عقیده و آزادی اندیشه و بیان بودند، اقدامات حکومت ایران را «الگوی مستمر تبعیض هدفمند» خواندند. چند ماه قبل، گزارشی از سازمان «دیدهبان حقوق بشر» با عنوان «چکمه روی گردنم» اعلام کرد که ۴۵ سال سرکوب سیستماتیک بهائیان توسط ایران مصداق «جنایت علیه بشریت در زمینه سرکوب دینی» است.