دور اول مذاکرات اتمی نمایندگان جمهوری اسلامی و دولتهای اروپایی جمعه ۲۹ نوامبر (۹ آذرماه) در ژنو بدون نتیجهی مشخص برای طرفین به پایان رسید.
گروههایی که چشمانتظار ادامه مماشات غرب با جمهوری اسلامی هستند، «توافق ایران و اروپا برای ادامه مذاکره» را برجسته کردند اما توقع گرفتن نتیجه از این مذاکرات آنقدر ناچیز بود که حتا عباس عراقچی وزیر خارجه جمهوری اسلامی اعلام کرد که به این دیدارها «خوشبین نیست.» او همچنین تأکید کرد، «اروپا بازیگری تاثیرگذار در مذاکرات هستهای نیست.»
موضع منفی عراقچی در مورد اروپاییها از تریبونهای نماز جمعه نیز تکرار شد، از جمله حسن ابوترابیفرد که در خطبههای نماز جمعه تهران گفت: «اتحادیه اروپا از شخصیت مستقل سیاسی بهرهمند نیست و منافع اروپا قربانی زیادهخواهی آمریکا شده است.»
کاظم غریبآبادی معاون حقوقی و بینالملل وزارت خارجه جمهوری اسلامی که به همراه مجید تختروانچی معاون سیاسی این وزارتخانه در مذاکرات ژنو حضور داشت، نهم آذرماه در مطلبی کوتاه در «ایکس» با اشاره به پایان دور نخست مذاکرات اتمی بر سر برنامه هستهای، تحریمها و مسائل منطقهای از «ترجیح پیگیری مسیر گفتگو و تعامل» و توافق برای ادامه مذاکرات در آینده نزدیک خبر داد.
بینتیجه ماندن مذاکرات ژنو که اولین دور از مذاکرات اتمی در دولت مسعود پزشکیان بود، عراقچی را بر آن داشت تا برای تقویت موقعیت وزارت خارجه متوسل به مراجع تقلید قم شود. با اینهمه بین «مراجع» نیز بر سر اینکه کدام راه بهتر است اختلاف وجود دارد.
ناصر مکارم شیرازی به عراقچی توصیه کرد که دوباره فریب آمریکا و اروپاییهای «مرموز» را نخورد اما عبدالله جوادی آملی با حمایت از مذاکرات گفت «شما باید این قدرت را داشته باشید که جهانی فکر کنید وجهانی عمل کنید اگر با کفار هم عهد بستید پای امضای خود بایستید.»
برخی مخالفان حکومت که پیشبینی میکردند این مذاکرات نتیجهای نخواهد داشت، میگویند مجید تختروانچی معاون وزارت خارجه جمهوری اسلامی دست از پا درازتر به تهران بازگشت.
اروپاییها ادامه مذاکره با تهران را مشروط به خواستههایی کردهاند که جمهوری اسلامی نشان داده است ارادهای برای عملی کردن آنها ندارد. متوقف کردن پشتیبانی نظامی از روسیه، همکاری شفاف با آژانس بینالمللی انرژی اتمی، عدم پشتیبانی از گروههای شبهنظامی، و متوقف کردن نقض حقوق بشر بخشی از کلیات این شروط است.
علاوه بر اینها جوزپ بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و دستیارش انریکه مورا که در سالهای اخیر نقش اساسی در پیشبرد سیاست «مماشات با رژیم ایران» داشتند، به زودی با پایان یافتن دوران مأموریتشان کنار خواهند رفت و دیپلماتهای دیگری جایگزین آنها میشوند. اما از اینها مهمتر، دگرگونی اساسی سیاستهای آمریکا در قبال جمهوری اسلامی با بازگشت مجدد دونالد ترامپ به قدرت است. او گفته قصد دارد «کارزار فشار حداکثری» علیه جمهوری اسلامی را بار دیگر اجرا کند.
تهدیدی به نام «ایران هستهای»
همزمان با برگزاری نشست ژنو، رئیس سازمان اطلاعات خارجی فرانسه در نشستی مشترک با همتای بریتانیایی خود در محل سفارت بریتانیا در ژنو، به همکاری نهادهای امنیتی دو کشور برای مقابله با «احتمال دستیابی ایران به سلاح هستهای طی ماههای آتی» به عنوان «یکی از حساسترین تهدیدات جاری» اشاره کرد.
نیکولا لرنر در این نشست گفت: «همکاری امنیتی دو کشور برای کمک به مقامهای سیاسی در راستای تصمیمگیری درست در قبال ایران و اتخاذ استراتژیهای دقیق» حیاتی است.
کیهان تهران: پلن B
روزنامه «کیهان» چاپ تهران در سرمقاله روز شنبه ۱۰ آذرماه، با اشاره به پیشروی نیروهای مخالف رژیم بشار اسد به سمت حلب، آن را به مذاکرات وزارت خارجه جمهوری اسلامی با دولتهای غربی مرتبط دانسته است.
کیهان تهران که همواره به روی خود نمیآورد که مذاکرات اتمی با غربیها بدون اجازه علی خامنهای انجام نمیشود در سرمقاله خود نوشته: «وقتی دوستان ما در ایران، داشتند مقدمات مذاکره با غرب را میچیدند تا با آنها از سر دوستی و آشتی وارد شوند، آنها مشغول طراحی پلن B یعنی «احیاء تروریستهای تکفیری در سوریه» بودند! مذاکره، درست نقطه مقابل جنگ و تنش است. وقتی حریف در حال جنگ است و وسطِ «مذاکره مذاکره» کردنهای دوستان در حال طراحی پلن B، اوج روباهصفتی دشمن را نشان میدهد. در چنین فضائی، صحبت از مذاکره، جز شکستن وحدت، هیچ دستاوردی برایمان نخواهد داشت. چرا؟ چون در فضای مذاکره- از نگاه برخی از این دوستان- نه باید مرگ بر اسرائیل گفت، نه باید به متحدان خود کمک کرد و نه حتی آزمایش موشکی انجام داد یا نه حتی روی یک موشک نوشت: اسرائیل غده سرطانی است!»
از سوی دیگر، روزنامه «جوان» وابسته به سپاه پاسداران انقلاب اسلامی تهدید کرده است که «اروپا ماشه سلاح هستهای ایران را میکشد.» در همین ارتباط عراقچی گفته بود که فعال شدن احتمالی مکانیسم ماشه «ایران را به سمت ساخت سالح هستهای میبرد.»
در این میان، بینتیجه ماندن مذاکرات ژنو بر بازارهای مالی در ایران اثر منفی گذاشت و قیمت دلار صبح شنبه با هزار تومان افزایش به ۷۱ هزار تومان رسید و رکورد جدیدی را ثبت کرد.
شماری از نمایندگان مجلس شورای اسلامی و کارشناسان داخلی به حکومت هشدار دادهاند که در صورت عدم توافق با غربیها، با توجه به گزارشهای آژانس در مورد افزایش غنیسازی اورانیوم در ایران، شرایط برای نظام وخیمتر از اینکه هست خواهد شد.