قیمت دلار در بازار ایران به ۷۲ هزار تومان نزدیک شده است. عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد در واکنش به افزایش بی‌سابقه قیمت دلار گفته «دلار بازار آزاد که ارتباطی به دولت ندارد و به دلیل تنش‌های منطقه‌ای و شرایط منطقه دلار بازار آزاد و انتظار روانی افزایش پیدا کرد.»
قیمت ارز در روزهای گذشته موج دیگری از گرانی را از سر می‌گذراند. در حالی که طی چهار ماه پس از تحلیف مسعود پزشکیان قیمت دلار دو بار به مرز ۷۰ هزار تومان رسید، اما در هفته جاری با افزایش بی‌سابقه دیگری به مرز ۷۲ هزار تومان رسیده است.
از صبح امروز، چهارشنبه ۱۴ آذرماه، تا ساعات ظهر قیمت دلار در بازار آزاد ایران در محدوده ۷۱ هزار و ۷۵۰ تا ۷۱ هزار و ۹۵۰ در نوسان بوده است.
قیمت دیگر ارزها نیز روندی افزایشی را طی کرده است. قیمت هر یورو به ۷۵ هزار و ۴۰۰ تومان، قیمت هر پوند به ۹۰ هزار و ۹۷۰ تومان ، قیمت هر درهم امارات ۱۹ هزار و ۶۵۰ تومان و قیمت هر لیر ترکیه ۲۰۶۵ تومان اعلام شده است.
عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد دولت پزشکیان ساعتی پیش در حاشیه نشست مدیران ستادی و اجرایی گمرکات سراسر کشور در جمع خبرنگاران در پاسخ به علت گرانی دوباره قیمت دلار گفته «دلار بازار آزاد که ارتباطی به دولت ندارد و به دلیل تنش‌های منطقه‌ای و شرایط منطقه دلار بازار آزاد و انتظار روانی افزایش پیدا کرد.»
وزیر اقتصاد در ادامه به نرخ دلار نیمایی اشاره کرده که مبنای صادرات و واردات کالا به شمار می‌رود و گفته «نرخ توافقی به این معنا است که قیمتی که بازار آن را تعیین کند، بازاری که متحد بانک مرکزی است [سامانه نیما]، و همچنین بانک مرکزی آن را تأیید کند با آن موافق هستیم.»
همزمان با نزدیک شدن قیمت دلار به ۷۲ هزار تومان در بازار آزاد، نرخ دلار نیمایی نیز به ۶۱ هزار تومان رسیده است.
فرافکنی عبدالناصر همتی درباره قیمت دلار در بازار آزاد و همچنین در سامانه نیما در حالیست که بانک مرکزی جمهوری اسلامی بطور مستقیم در بازار آزاد و بازار نیما مداخله دارد و با دستکاری عرضه و تقاضا قیمت‌ها را افزایش داده یا تلاش می‌کند از افزایش قیمت‌ها جلوگیری کند.
از سوی دیگر افزایش قیمت ارز بطور مستقیم بر افزایش قیمت همه کالاها و خدمات در بازارهای مختلف ایران اثر دارد. وزیر اقتصاد روز گذشته گفته بود «نگرانی بابت افزایش قیمت کالاها وجود ندارد؛ دولت برنامه‌ای برای حذف ارز ترجیحی ندارد» و امروز در پاسخ به خبرنگاران درباره توضیح آثار تورم‌زای افزایش قیمت ارز در روزهای گذشته و امروز، گفته «من نگفتم که افزایش نرخ دلار تورم‌زا نیست، من گفتم دولت تصمیمی برای افزایش گرانی و افزایش قیمت‌ها ندارد.»
اینهمه در حالیست که به نظر می‌رسد در شرایط کسری بودجه شدید، دولت بطور عمدی درهای افزایش قیمت ارز در دو بازار آزاد و نیمایی را باز گذاشته تا به این وسیله بخشی از کسری بودجه را جبران کند.
در صورت افزایش قیمت دلار نسبت به ریال، دولت ارزهای ناشی از صادرات را با معادل ریالی بیشتری معامله کرده و در نتیجه بابت هر واحد ارز، ریال بیشتری به دست آورده و بخشی از کسری بودجه را به این شکل جبران می‌کند.
در همین رابطه مرتضی افقه اقتصاددان و استاد دانشگاه جندی‌شاپور اهواز در گفتگو با وبسایت «فرارو» گفته «دولت پزشکیان وسوسه شده که برای تامین کسری بودجه خود، ۲ اقدام را انجام دهد. یکی افزایش قیمت بنزین است و دیگری افزایش قیمت ارز. افزایش قیمت ارز انجام شده و به مرور شاهد افزایش آن هستیم و آثار آن نیز به تدریج در جامعه هویدا خواهد شد.»
این اقتصاددان گفته «درباره افزایش قیمت بنزین، مکرر توصیه شده که بهتر است دولت این کار را انجام ندهد. این را می‌دانیم که قیمت بنزین، نسبت به تورم‌های انباشته از سال‌های قبل، پایین مانده است، اما، اگر می‌گویند مصرف بنزین بالا است، دلیل آن پایین بودن قیمت بنزین نیست، بلکه دلیل آن قاچاق است. روزانه حدود بالغ بر ۲۰ میلیون لیتر قاچاق بنزین داریم و می‌توانند جلوی این موضوع را بگیرند. چرا سهل انگاری می‌کنند و مردم باید هزینه آن را بدهند. چرا خودرو‌هایی به مردم داده می‌شود که مصرف آن، بسیار بالاتر از مصرف جهانی است؟ چرا مردم باید هزینه بی کفایتی خودروسازان را بدهند؟ این که ساختار اداری و معماری شهری به شکلی است که مردم باید برای انجام کار‌های روزمره خود، حتما به مراکز خاصی مراجعه کنند، توزیع برخی خدمات خوب نیست و مردم هم مجبورند مدام در سفر‌های شهری باشند، چه علتی دارد؟ تقصیر این که به علت تمرکز منابع و امکانات، جمعیت زیادی در شهر‌های بزرگ تجمع کرده‌اند نیز تقصیر مردم نیست. مگر آقایان نمی‌دانند تراکم جمعیت ترافیک بزرگ و طولانی ایجاد می‌کند که همین ترافیک نیز مقدمه آلودگی هوا و افزایش مصرف است؟»
مرتضی افقه همچنین گفته «در شرایطی که ما در تنش منطقه‌ای قرار داریم و درگیر تحریم‌ها هستیم و پس از آمدن ترامپ نیز امکان این که رشد اقتصادی بالایی داشته باشیم را نداریم، اما باز هم برنامه هفتمی را می‌نویسند که رشد اقتصادی ۸ درصدی را پیش بینی کرده است. این افراد در حال «رویا نویسی» هستند و از واقعیت‌های موجود دور هستند؛ بنابراین اگر مشکل تحریم‌ها حل نشود همین رقم رشد اقتصادی فعلی را هم نخواهیم داشت.»
دولت همچنین در نظر دارد ارز ترجیحی را که در حال حاضر ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان نرخ‌گذاری شده، در سال آینده برای بخشی از کالاهای اساسی از جمله دارو حذف کند. این خبر را محمدرضا ظفرقندی وزیر بهداشت طی روزهای گذشته اعلام کرد و بعد از واکنش‌های گسترده در شبکه «ایکس» نوشت این ارز ادامه پیدا می‌کند.
با اینهمه همچنان واکنش‌ها به این خبر ادامه دارد. از جمله علیرضا چیذری رئیس انجمن تأمین تجهیزات دارو درباره حذف ارز ترجیحی دارو در سال آینده گفته «چیزی که من در بودجه دیدم و هنوز در مجلس تصویب نشده، اثری از ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی وجود ندارد.»
علیرضا چیذری افزوده که «متأسفانه مردم حتما در فشار قرار می‌گیرند. ما الان حمله به کادر درمان را می‌بینیم، یک پزشک را چند روز پیش از دست دادیم. به هر حال این افزایش باعث کاهش توان تأمین و نبود کالای پزشکی و ضرر به مردمی می‌شود که گاهی اختلاف‌های قیمتی ۱۰ تا ۱۵ برابری را باید بپردازند.»
در شرایطی که دولت بودجه سال آینده را با کسری عملیاتی بسته و به تحقق درآمدهای گنجانده شده در لایحه هم امید چندانی نیست، به نظر می‌رسد روند افزایش قیمت کالاها و خدمات همچنان ادامه داشته باشد. در آنسو سفره خانوارهای حقوق‌بگیر از قبل کوچکتر می‌شود و بحران‌های این خانوارها برای تأمین هزینه‌های ضروری زندگی افزایش خواهد یافت.
