در شرایطی که احتمال سقوط بشار اسد در سوریه بیشتر شده است، در داخل ایران فشارها به حکومت برای کنار آمدن با غربیها رو به افزایش است. جریان موسوم به «اصلاحطلب» تلاش میکند تا بر اساس آنچه بر سر حماس، حزبالله و سوریه آمده، علی خامنهای را متقاعد کند تا در مورد روابط با غرب انعطاف نشان دهد، اما این تلاشها با مقاومت «سوپرانقلابیها» مواجه میشود.
حمید رسایی نماینده مجلس شورای اسلامی خطاب به مقامات وزارت خارجه جمهوری اسلامی که اخیراً در ژنو با نمایندگان اروپایی مذاکره کردهاند گفته «اروپاییها غلط میکنند درباره پهپادهایمان سؤال میپرسند.»
مجید تخت روانچی معاون وزارت خارجه جمهوری اسلامی ۱۴ آذرماه ۱۴۰۳ در نشست با نمایندگان کمیسیون امنیت ملی مجلس، در واکنش به انتقادها گفته بود «حتما مجوز مذاکره داشتیم» و «خلاف نظر رهبر انقلاب نبود» اما همچنان گروهی از نمایندههای انقلابی به آنچه در این مذاکرات گذشت به شدت انتقاد دارند.
انریکه مورا معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به عباس عراقچی گفته بود که شرط مذاکره، «توقف پشتیبانی نظامی جمهوری اسلامی از روسیه، توقف پشتیبانی از شبهنظامیان، توقف ساخت پهپاد و موشک و پایان دادن به نقض حقوق بشر است.»
پس از این دیدارها، محمدجواد ظریف مشاور مسعود پزشکیان در مقالهای که دوم دسامبر (۱۲ آذرماه) در «فارین افرز» منتشر شد اعلام کرد جمهوری اسلامی آماده مذاکره با دونالد ترامپ است. ظریف در این مقاله به موضوعاتی اشاره کرده که از نظر خبرگزاری فارس که وابسته به سپاه پاسداران است، «پالس خطرناک برای خلع سلاح» به شمار میرود.
حمید رسایی روز شنبه ۱۷ آذرماه با اشاره به جلسه مجید تختروانچی و کاظم غریبآبادی مذاکرهکنندگان جمهوری اسلامی در ژنو گفت: «مجلس باید مسئولین مربوطه را دعوت کند؛ الان رفتند مذاکره کردند و در مذاکره در خصوص فروش پهپاد از ما سؤال کردند، اروپاییها غلط میکنند از ما سؤال میکنند و به چه حقی از ما سؤال میکنند که ما به چه کسی پهپاد فروختهایم یا نفروختهایم؟!»
این نماینده با اشاره به مقاله ظریف در «فارین افرز» نیز گفت: «حرف من این است این آقایی که هیچ مسئولیتی ندارد و جایگاه خودش غیرقانونی است، در نشریات آمریکایی یادداشت مینویسد که ما آمادهایم سر برجام و غیر از برجام مذاکره کنیم من از وزارت خارجه پرسیدم که این یادداشت با هماهنگی شما صورت گرفته است که در جواب میگویند نه اینچنین نیست؛ لذا این سؤال وجود دارد که الان وزیر خارجه چه کسی است؟ باید تکلیف آن مشخص شود.»
سه ضلعی برجام
روزنامه «کیهان» چاپ تهران روز شنبه ۱۷ آذرماه ۱۴۰۴ نز در سرمقاله خود به هشدار قاسم سلیمانی در مورد «برجام سه ضلعی» اشاره کرد و نوشت: «آیا طبیعی است درست در شرایطی که جبهه آمریکایی- صهیونیستی بر تصاعد تهدیدات امنیتی در منطقه (به موازات شکاف انداختن میان اضلاع جبهه مقاومت) متمرکز شده، یک شبکه سیاسی- رسانهای سابقهدار، علیالدوام پالس مذاکره آنهم از موضع ضعف به اروپا و آمریکا بفرستد و حال آنکه مورد هیچ اعتنایی قرار نمیگیرد و فقط بر جرأت دشمن میافزاید؟ هدف از مقاله اخیر وزیر خارجه اسبق در نشریه فارن افرز، با فحوای ارسال پالس یکطرفه مذاکره (آنهم نه فقط درباره عبور از توافق هستهای، بلکه حتی درباره موضوعات دیگر!) چیست؟! اطمینان دادن به دشمن درباره بیتفاوتی نسبت به جنگ ترکیبیاش و اظهار ضعف؟ عبور از حقوق پایمال شده ایران در برجام، به بهانه توافق (قبول دیکته) جدید؟! یا ایجاد دو دستگی و دو صدایی در داخل؟!»
قاسم سلیمانی فرمانده پیشین سپاه قدس که در حمله پهپادی آمریکا در نزدیکی فرودگاه بغداد کشته شد، چند ماه پیش از مرگ در خرداد ۱۳۹۸ در یک سخنرانی در کرمان گفته بود بعد از برجام اتمی، دشمنان سراغ «قدرت اصیل و نابی که در مقابل اسلام وهابی یهودی شکل گرفته است میروند تا آن را بخشکانند و جریانهای اسلامی در برجام دو خشکانده شود.» او تأکید کرده بود که «البته تلاش آنها به اینجا منتهی نخواهد شد و برجام سه هم خواهند داشت، چون دشمنان معتقدند که چشمه باید خشکانده شود و این چشمه ایران است.»
اکنون در ایران هر دو جریان حکومت به این نقطه رسیدهاند که «دشمنان نظام» بدون برجام از طریق عملیات نظامی با ضربه زدن به حماس، حزبالله و سوریه سراغ جمهوری اسلامی میآیند. اختلاف میان آنها بر سر واکنش جمهوری اسلامی در مقابل این وضعیت است. جریان اصلاحطلب بر این باور است که راهکار نظام توافق و معامله با غرب و بطور مشخص با دونالد ترامپ است. در مقابل، علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی که میگفت «سوریه عمق استراتژیک ایران است» و حامیان حزباللهی برایش هورا میکشیدند، حالا با شکست «محور مقاومت» روبرو شده و هیچ نسخه جایگزین ندارد جز «ساخت بمب اتم»! آنهم در حالی که این تلاش نیز چه بسا زودتر آن را به شکست نهایی بکشاند.