رفع فیلترینگ همچنان یکی از موضوعات پرحاشیه در رسانه‌های داخلی ایران است. در حالی که وزیر ارتباطات در سخنانی به «خبر خوب برای مردم» اشاره کرده و پیش از آن نیز از انجام توافقاتی در شورای عالی فضای مجازی خبر داده بود، معاون اجرایی مسعود پزشکیان گفته در شورای عالی فضای مجازی «عدم موافقت» برای رفع فیلترینگ وجود داشته است.
شنبه شب به فاصله کوتاهی پس از انتشار ویدئویی از ستار هاشمی وزیر ارتباطات که در آن با هیجان اعلام کرد که «به زودی دو خبر خوب به مردم در رابطه با فیلترینگ» به مردم می‌دهد، محمد جعفر قائم پناه معاون اجرایی مسعود پزشکیان از عدم موافقت شورای عالی فضای مجازی با رفع فیلترینگ خبر داد.
محمدجعفر قائم‌پناه در مراسم «روز دانشجو» در محل تالار «وحدت» تبریز اعلام کرد: «شورای فضای مجازی با ۱۵ عضو حقیقی فعلا رفع فیلترینگ را به صلاح نمی‌دانند.»
او در ادامه با تأکید بر نارضایتی مردم گفت: «۶۰ درصد مردم با فیلترینگ مخالف هستند و البته هر ساله مردم ما ۲۰ همت صرف هزینه فیلترینگ می‌کنند. شورای فضای مجازی با ۱۵ عضو حقیقی فعلا رفع فیلترینگ را به صلاح نمی‌دانند. ما باید اینها را قانع کنیم که فیلترینگ حتی امنیت کشور را هم بهم می‌ریزد، چرا که دشمنان با همین ابزارهای فیلترینگ به اطلاعات مردم دست می‌یابند.»
ستار هاشمی چهارشنبه هفته گذشته نیز در پایان جلسه هیئت دولت با حضور در جمع خبرنگاران درباره طرح جدید دولت درباره رفع فیلترینگ گفته بود: «طرح وزارت ارتباطات درباره فیلترینگ در شورای سران قوا مطرح شده است پس از آن به شورای عالی فضای مجازی رفته است.»
وزیر ارتباطات افزوده بود: «طرح رفع فیلترینگ به مرکز ملی فضای مجازی ارجاع شده است و در حال بررسی است.»
در تازه‌ترین اظهار نظر از سوی مقامات دولت درباره فیلترینگ، فاطمه مهاجرانی سخنگوی دولت روز سه‌شنبه ۲۰ آذرماه با ادعای اینکه رئیس دولت «اختیارات بالا» و «زیاد» دارد گفت: «دولت، دولت وفاق است. بله اختیارات رئیس جمهور بسیار بالاست و حجم زیادی از اختیارات را بر عهده دارد و رئیس بسیاری از شورا‌های عالی هم خود رئیس جمهور است، بنابراین اختیار بالایی در ید قدرت رئیس جمهور است.»
فاطمه مهاجرانی افزود: «ولی دولت، دولت وفاق است و قرار است ما اجماع کنیم، نه اینکه لزوما فقط دستور دهیم. البته این جزو اختیارات رئیس جمهور است ولی طبیعتا در راستای وفاق تلاش خواهیم کرد که اجماع حداکثری ایجاد کنیم.»
اینهمه در حالیست که ستار هاشمی وزیر ارتباطات اوایل آذرماه جاری در حاشیه جلسه هیئت دولت از اعمال اصلاحات مورد نظر شورای سران قوا در طرح رفع فیلترینگ و ارسال دوباره آن به این شورا خبر داد و گفت: «طرحی را برای فیلترینگ آماده کرده و از طریق رئیس‌جمهور به شورای سران رساندیم و سران قوا نکاتی را داشتند که متناسب با بحث‌های آنها مواردی را در شورای عالی فضای مجازی بررسی کردیم.»
چند روز بعد هم مسعود پزشکیان اعلام کرد که در جلسه سران قوا به سه راهکار برای رفع فیلترینگ رسیده‌اند و گفت: «منتظریم گروه کارشناسی در شورای عالی فضای مجازی پیرامون موضوع فیلترینگ کار کنند تا گزینه انتخابی که به آن در جلسه سران رسیدیم در شورای عالی فضای مجازی هم برسیم تا کار انجام شود.»
سخنان متناقض مقامات دولت در روزهای گذشته درباره رفع فیلتر اینترنت در حالیست که امروز فهرستی از اعضای موافق و مخالف شورای عالی فضای مجازی از سوی وبسایت «تجارت نیوز» منتشر شد. بر اساس تصویر منتشر شده از سوی «تجارت نیوز» افرادی چون عزیز نصیرزاده وزیر دفاع، پیمان جبلی رئیس صداوسیما، احمدرضا رادان فرمانده فرماندهی انتظامی جمهوری اسلامی، حسین سلامی فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، و محمد قمی رئیس سازمان تبلیغات اسلامی از مخالفان رفع فیلترینگ هستند.
اینهمه در حالیست که اختیار و تصمیم نهایی رفع فیلترینگ از دست دولت خارج است و باید در رئوس نظام و با چراغ سبز علی خامنه‌ای صورت بگیرد. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد موافقت و مخالفت‌ها برای رفع فیلترینگ صرفا یک دعوای زرگری و رقابت درون حکومتی میان دو جریان موافق و رقیب دولت مسعود پزشکیان باشد.
همچنان نظرات موافق و مخالف رفع فیلتر در جریان است. علی شمخانی مشاور رهبر جمهوری اسلامی نیز از قطع اینترنت در جریان اعتراضات سراسری آبان۹۸ دفاع کرده و گفته که «توسط بعضی از جریانات به منظور تضعیف هیمنه نظام و براندازی سازماندهی صورت می‌گرفت.»
او گفته در آن شرایط «اینترنت سریع‌ترین و کم‌خطرترین راه ارتباطاتی بود که باید کند می‌شد» و افزوده که «قطع اینترنت را روحانی در اختیار وزیر کشور گذاشت.»
جلال رشیدی کوچی، نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی هم گفته که «با توجه به اینکه عقلای نظام، سران قوا و رئیس‌جمهور به این نتیجه رسیدند که شیوه فعلی در دسترسی به اینترنت پاسخگو نیست و باید در جهت رضایت مردم گام بردارند، بنابراین موضوع رفع فیلترینگ خیلی سریع به نتیجه می‌رسد.»
وعده رفع فیلتر اینترنت از جمله وعده‌های محوری مسعود پزشکیان در انتخابات ریاست جمهوری زودهنگام تیرماه ۱۴۰۳ بود و در ماه‌های گذشته نیز مقامات مختلف کابینه در روندی هماهنگ و سازمانیافته در مورد تلاش دولت برای رفع فیلترینگ و مخالفت با محدودسازی اینترنت به اظهار نظر می‌پردازند.
«فیلترینگ» ابزار دعوای زرگری در نظام؛ وزیر ارتباطات می‌گوید «توافقاتی» به دست آمده است!
مسعود پزشکیان در جریان تبلیغات انتخاباتی گفته بود: «اینترنت را باید آزاد کنیم. من اگر انتخاب شدم جلوی فیلترینگ خواهم ایستاد و کسب و کارهای تعطیل شده را بازیابی خواهم کرد»، پس از اولین جلسه شورای عالی فضای مجازی در دولت چهاردهم نه تنها اعلام کرد فعلا از رفع فیلترینگ خبری نیست بلکه دستور داد با فروشندگان فیلترشکن برخورد شود.
مسعود پزشکیان تأکید کرد که فعلا نمی‌تواند زمان مشخصی را برای رفع فیلترینگ اعلام کند و البته بر لزوم اجرای سیاست‌های ابلاغی از سوی رهبر جمهوری اسلامی در اینباره تأکید کرد!
در این میان فیلترینگ و محدودیت اینترنت در حالی ادامه دارد که فعالان حوزه اینترنت و تجارت الکترونیک از زیان گسترده ناشی از فیلترینگ به فعالیت‌های اقتصادی و همچنین معیشت خانوارهایی که با وجود شرایط نامناسب اقتصادی ناچار هستند ماهانه ارقام قابل توجهی برای فیلترشکن پرداخت کنند گزارش می‌دهند.
در همین رابطه نیما قاضی رئیس انجمن تجارت الکترونیک تهران در گفتگو با خبرگزاری «ایلنا» با اعلام اینکه ۸۳ درصد کاربران از فیلترشکن استفاده می‌کنند گفته «دست‌کم ۳۰ درصد کاربران اینترنت در کشور برای تمدید اشتراک فیلترشکن ماهانه نزدیک به ۱۵۰ هزار تومان هزینه می‌کنند و با در نظر گرفتن تعداد کاربرهای اینترنت کشور، گردش مالی بازار خرید و فروش ابزارهای فیلترشکن ماهانه بیش از پنج هزار میلیارد تومان برآورد می‌شود.»
نیما قاضی افزوده «این رقم برابر با تحمیل هزینه چندهزار میلیاردی به مردم و اپراتورهاست و بدیهی است با حذف سیاست‌های فیلترینگ این هزینه تحمیل‌شده به چرخه اقتصاد دیجیتال و سبد خانوار برمی‌گردد.»
بر اساس آخرین بررسی‌های کمیسیون اینترنت انجمن تجارت الکترونیک در سومین گزارش کیفیت اینترنت مشخص شد که بهار امسال در مقاطع کوتاه ۵ تا ۱۰ دقیقه‌ای لینک‌های ارتباطی در برخی از اپراتورها قطع و در نتیجه آن ارتباط کاربران اینترنت دچار اختلال شده است، هزینه از دست رفته این اختلال‌ها را نمی‌توان به راحتی محاسبه کرد اما به یقین بخش قابل‌توجهی از بدنه اقتصاد دیجیتال و کسب‌وکارهای اینترنتی کشور از این وضعیت متاثر می‌شوند.
او همچنین از شکست طرح فیلترینگ خبر داده و گفته بر اساس گزارش دیتاک، به دنبال ریزش اولیه کاربران اینستاگرام بعد از مسدود شدن آن در مهر ۱۴۰۱، ۹۰ درصد کاربران تا زمستان ۱۴۰۲ به این پلتفرم بازگشته‌اند. این به معنای تحمیل هزینه‌های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی به بدنه جامعه و فعالان اقتصادی کشور است.
نیما قاضی افزوده: «همه این موارد را باید در کنار ۵۰۰۰ وبسایت پربازدید کاربران ایرانی گذاشت که بر اساس پایگاه داده crux دست‌کم ۷۳۰ وبسایت بطور مستقیم فلیتر شدند و دامنه اصلی آنها به آی‌پی‌های فیلترینگ resolve می‌شود. بسیاری از وبسایت‌هایی که از طریق فیلترشدن آی‌پی، زیردامنه‌ها، cdnها و… مسدود شده‌اند را نیز باید به این فهرست اضافه کرد.»
