نشست شورای امنیت سازمان ملل درباره بررسی اجرای برجام بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱، شامگاه سهشنبه ۲۷ آذرماه (۱۷ دسامبر) در مقرّ این سازمان در نیویورک برگزار شد.
برگزاری این نشست در شرایطی بوده که گفته میشود اسرائیل خود را برای حمله احتمالی به تأسیسات اتمی جمهوری اسلامی آماده میکند.
نماینده آمریکا در سازمان ملل در این نشست شورای امنیت تأکید کرد که جمهوری اسلامی همچنان به درگیری و بیثباتی در خاورمیانه و سایر بخشهای جهان دامن میزند و فعالیتهای هستهای آن همچنان نگرانکننده است.
رابرت وود با اشاره به گزارش آژانس بینالمللی انرژی اتمی در مورد گسترش برنامههای اتمی جمهوری اسلامی به افزایش تعداد سانتریفیوژها و افزایش میزان غنیسازی در تأسیسات اتمی ایران اشاره کرد و صلحآمیز بودن برنامههای هستهای جمهوری اسلامی را زیر سؤال برد.
او به تهدید مقامات جمهوری اسلامی در مورد «تغییر دکترین اتمی» و «ضرورت ساخت سلاح اتمی» نیز پرداخت و گفت: «ما دلایل خوبی برای نگرانی در مورد نیات تهران داریم. اقدامات [رژیم] ایران نشان میدهد که علاقهای به اثبات قابل راستآزمایی بودن برنامه هستهای خود ندارد. ما باید در محکومیت این رفتار خطرناک و دستیابی [حکومت] ایران به سلاح اتمی و رسیدگی به سؤالات حل نشدهی آژانس بین المللی انرژی اتمی صریح باشیم.»
وود افزود: «اگرچه دیپلماسی بهترین گزینه است، اما ایالات متحده نیز براین باور است که ایران هستهای را نخواهد پذیرفت، ما آماده هستیم تا از تمام عناصر قدرت ملی برای اطمینان از این موضوع استفاده کنیم.»
این دیپلمات همچنین در مورد برنامه موشکهای بالستیک و پهپادهای جمهوری اسلامی و حملات سپاه پاسداران انقلاب اسلامی به اسرائیل ابراز نگرانی کرد و گفت: «درواقع، تهران به صدور هرج و مرج و خشونت به کشورهای دیگر، به ویژه در خاورمیانه ادامه میدهد.»
وی به پشتیبانی نظامی از حوثیها و ارسال تسلیحات برای روسیه در جنگ علیه اوکراین نیز اشاره کرد و ادامه داد که حمایت روسیه از رژیم ایران در شورای امنیت هم به همین دلیل است و جای تعجب ندارد.
رابرت وود در پایان افزود: «[رژیم] ایران بدون عواقب از قطعنامههای شورای امنیت سرپیچی میکند و آنها را زیر پا میگذارد؛ نگرانیهای آژانس بینالمللی انرژی اتمی را نادیده میگیرد و اعتبار سازمان ملل را تضعیف میکند، و بنابراین، ما باید به پاسخگو کردن [رژیم] ایران ادامه دهیم و همچنان به وظایف خود برای پیشبرد صلح و امنیت بینالمللی عمل کنیم.»
تهدید بریتانیا به فعال شدن مکانیسم ماشه
سفیر و معاون نمایندگی بریتانیا در سازمان ملل در نشست شورای امنیت گفت: «جمهوری اسلامی نه تنها به تعهدات برجامی خود عمل نکرده است، بلکه لفاظیهای خطرناک و تحریکآمیزی در مورد توانمندی و دکترین هستهای خود مطرح میکند.»
جیمز کاریوکی اشاره کرد که رژیم «ایران در حال توسعه برنامه هستهای خود است که این اقدامات هیچ توجیه غیرنظامی ندارد.» او توضیح داد: «ذخایر اورانیوم غنی شده ایران ۳۲ برابر محدودیتهای برجام است. تصمیم ایران برای غنیسازی اورانیوم با غلظت بالا هیچ توجیهی ندارد. این ذخایر میتواند به ایران برای ساخت بمب هستهای کمک کند.»
این دیپلمات بریتانیایی تأکید کرد: «ایران تنها کشوری است که سلاح اتمی ندارد اما اورانیوم را در این سطح غنیسازی میکند.» او همچنین هشدار داد: «در صورت لزوم مکانیسم ماشه را فعال خواهیم کرد.»
نماینده آلمان نیز در این نشست شورای امنیت سازمان ملل هشدار داد عدم پایبندی رژیم ایران به توافق هستهای که از سوی آژانس بینالمللی انرژی اتمی نیز تأیید شده، وخیمتر میشود. او از جمهوری اسلامی خواست روند گسترش برنامه هستهای خود را متوقف کند.
نماینده روسیه در نشست شورای امنیت برخلاف آمریکا و تروئیکای اروپائی گفت: «اقدامات برای اجرای مکانیسم ماشه هیچ نتیجهای نخواهد داشت» و کشورش هرگونه حمله علیه تاسیسات هستهای ایران را محکوم میکند.
روسیه: فعال کردن مکانیسم ماشه محکوم به شکست است
واسیلی نبنزیا نماینده روسیه در شورای امنیت سازمان ملل با انتقاد از رویکرد آمریکا و کشورهای اروپایی در قبال برجام، وضعیت کنونی را نتیجه سیاستهای غلط و تصمیمات غیرمنطقی آنان دانست.
وی تاکید کرد که تهدید به فعال ساختن مکانیسم ماشه محکوم به شکست است و اظهارات نماینده اتحادیه اروپا در مورد توافق هستهای ایران، فاقد منطق و واقعگرایی است.
چین: مکانیسم ماشه ابزار باجگیری نیست
فو تسونگ نماینده جمهوری خلق چین در شورای امنیت سازمان ملل درباره قطعنامه ۲۲۳۱ گفت که این کشور از تمامی طرفین میخواهد به گفتگو بازگردند. او مقصر اصلی شرایط فعلی را ایالات متحده دانست و گفت که آمریکا باید با دوری از اقدامات خصمانه خود، دیگر هرگز «سیاست فشار حداکثری» علیه ایران را اعمال نکند. نماینده چین تأکید کرد که مکانیسم ماشه نباید ابزار باجگیری شود.
سعید ایروانی نماینده جمهوری اسلامی در سازمان ملل نیز تهدید کرد، استفاده از مکانیسم ماشه اقدامی تحریکآمیز است و با پاسخی قاطع و متناسب از سوی ایران مواجه خواهد شد.
رافائل گروسی مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی دوشنبه ۲۶ آذرماه (۱۶ دسامبر) گفته بود: «ایران در حال غنیسازی اورانیوم تا سطوح نظامی بوده و به سرعت در حال تبدیل شدن به یک کشور هستهای است.» گروسی بارها تأکید کرده است برجام دیگر وجود خارجی ندارد.
طبق قطعنامه ۲۲۳۱ سازمان ملل، محدودیتهای اتمی جمهوری اسلامی اکتبر ۲۰۲۵ منقضی میشود و اروپا وآمریکا تا پیش از آن باید برای استفاده از «مکانیسم ماشه» تصمیم بگیرند.