فیروزه نوردستروم- معاون حمل و نقل شهرداری شیراز در ۲۸ آذر ۱۴۰۳ اعلام کرده بود که خط ۲ مترو شیراز از زیر حافظیه عبور کرده است. این در حالیست که در دوره پیشین شورای اسلامی شهر شیراز عبور مترو از زیر حافظیه غیرقانونی اعلام شده بود.
این خبر در حالی از سوی معاون شهرداری شیراز مطرح شده بود که دو روز پیش از آن در ۲۶ آذرماه، شورای فنی معاونت میراث فرهنگی کشور با حضور معاون میراث فرهنگی و رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری جلسه‌ای برای بررسی عبور خط دو مترو شیراز از حافظیه برگزار کرده بودند.
سازمان میراث فرهنگی در شرایطی با برگزاری این نشست برای بررسی عبور خط دو مترو شیراز از زیر حافظیه موافقت کرده بود که معاون شهرداری شیراز اعلام کرده بود که این خط مترو پیشتر از زیر این بنای تاریخی عبور کرده است!
عبور خط مترو شیراز از زیر حافظیه، آب انبار تاریخی و آرامستان باستانی قبلا از سوی شهردار شیراز نیز تأیید شده بود.
در همین ارتباط یک کارشناس میراث فرهنگی اهل استان فارس که نخواست نامش فاش شود با اشاره به اینکه پیمانکار پروژه خط دو مترو شیراز قرارگاه «خاتم‌الانبیاء» است به کیهان لندن می‌گوید: «پس از اطلاع‌رسانی در مورد این پروژه و اینکه مترو از روبروی حافظیه بدون مجوز میراث‌فرهنگی و رعایت ضوابط قانونی عبور می‌کند وزیر میراث‌فرهنگی، صالحی امیری، ابتدا دستور داد پروژه متوقف شود و سپس هیأتی را به سرپرستی رییس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری و معاونان و مسئولان مرتبط برای بررسی موضوع به شیراز فرستاد.»
به گفته این مرمتگر آثار تاریخی، مدیرکل میراث فرهنگی، ثابت اقلیدی، قبلا مصاحبه و ادعا کرده بود که امکان ندارد از کنار حافظیه تونل مترو عبور کند اما وقتی این هیأت از تهران به شیراز می‌آید، به صورت فعالانه در حمایت از شهرداری وارد عمل می‌شود و به اعضای این هیأت اعلام می‌کند که این سر و صداها شیطنت رسانه‌ای است. همزمان رییس سازمان قطار شهری شهرداری شیراز، علی کلانتری هم می‌گوید که این اخبار همه سیاسی‌کاری برای ضربه زدن به شهرداری شیراز و خدماتش است و واقعیت ندارد!
این کارشناس فرهنگی در ادامه‌ی گفتگو با کیهان لندن می‌افزاید: «شنیده شده که ثابت اقلیدی به رییس سابق پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری کشور (دکتر ده پهلوان) قول داده که چنانچه پژوهشگاه نظر مثبتی در مورد مترو بدهد، تمام قراردادهای پژوهشی میراث‌فرهنگی استان فارس را با پژوهشگاه منعقد خواهد کرد. بلافاصله بعد از این بازدید، لحن ده پهلوان تغییر می‌کند و در اظهارات بعدی خودش، به بی‌خطر بودن و حتا مفید بودن مترو اشاره می‌کند!»
این کارشناس همچنین توضیح می‌دهد: «همزمان با برگزاری جشنواره چندرسانه‌ای پرحاشیه میراث‌فرهنگی در شیراز در آبان‌ماه امسال، خبری منتشر شد مبنی بر اینکه یک تفاهم‌نامه همکاری سه‌جانبه میان شهرداری شیراز، پژوهشگاه میراث فرهنگی و دانشگاه هنر شیراز بسته شده که در عملیات پروژه‌های حمل و نقلی شهرداری شیراز پیش از اجرا، بررسی‌های باستان‌شناسی انجام دهند، در حالی که میراث فرهنگی به عنوان نهاد ناظر، همزمان در حال بررسی پرونده تخلف شهرداری در خصوص مترو حافظیه بود! این به معنای تبانی میان معاون حمل و نقل و ترافیک شهرداری شیراز (هادی شهدوست شیرازی)، رییس پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری کشور (مصطفی ده پهلوان) و با عاملیت دانشگاه هنر شیراز با تسهیلاتی از سوی ثابت اقلیدی مدیرکل میراث‌فرهنگی استان فارس است.»
او در ادامه می‌گوید: «شنیده شده مدیرکل میراث فرهنگی استان فارس قول انعقاد یک قرارداد پژوهشی چهار میلیارد تومانی با ده پهلوان را برای گرفتن نظر موافق میراث‌فرهنگی در خصوص مترو حافظیه داده است. بررسی این گزارش‌ها نشان می‌دهد که ثابت اقلیدی به عنوان مدیرکل نهاد مسئول حفاظت از آثار تاریخی استان فارس، برای حفظ صندلی مدیریتی خودش در اداره کل میراث فرهنگی استان فارس، نگران و حافظ منافع نهادهای متجاوز به آثار تاریخی است؛ نهادهایی مانند شهرداری و شورای اسلامی شهر شیراز، تولیت شاهچراغ و نمایندگان امنیتی مجلس شورای اسلامی در استان فارس.»
این کارشناس میراث فرهنگی در ادامه توضیح می‌دهد: «بد نیست بدانید که شهردار شیراز (محمد حسن اسدی) از افراد حامی سیدابراهیم رئیسی و از اصولگرایان نزدیک به سعید جلیلی است و معاون عمرانی شهرداری شیراز (محمد امین) قبل از انتصاب به این مقام، مسئول قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء سپاه پاسداران در شیراز بوده؛ همچنین علی کلانتری مزرعه نو رییس سازمان قطار شهری شهرداری شیراز هم از یکی از شرکت‌های زیرمجموعه سپاه پاسداران به شهرداری شیراز منتقل شده است.»
به گفته وی، بسیاری از اعضای شورای اسلامی شهر شیراز سابقه فعالیت در سپپاه پاسداران انقلاب اسلامی دارند و برخی از آنها هم که سپاهی نیستند، وابستگان نهادها و شرکت‌ها و زیرمجموعه‌های سپاه هستند. از جمله محمدتقی تذروی که فرمانده سابق سپاه شیراز بوده، رئیس کمیسیون تلفیق شورای اسلامی چهارم در شیراز و عضو دور چهارم و پنجم این شورا است و برای سومین بار به آن راه یافته است.
ابراهیم حسینی، نفر دوم انتخابات شورای اسلامی شهر شیراز «دکترای فقه و مبانی حقوق اسلامی» از دانشگاه قم دارد! مهدی طاهری هم بازنشسته سپاه بوده و در قرارگاه «خاتم‌الانبیاء» و چند شرکت فنی مهندسی سابقه فعالیت دارد و چندین سال در سوریه نیز حضور داشته است.
این کارشناس میراث فرهنگی در ادامه صحبت‌هایش تأکید می‌کند: «وابستگان نظامی و امنیتی و آخوندهای حامی جمهوری اسلامی در شیراز به دنبال این هستند که هویت فرهنگی و تاریخی شیراز را کاملا تغییر دهند و از شیراز شهری مذهبی با عنوان «سومین حرم اهل بیت» در ایران بسازند که این اقدامات در پی سفر خامنه‌ای به شیراز در سال ۸۷ و نامیدن شیراز با این عنوان، افزایش یافته است. البته بخشی از رفتار و عملکرد آنها هم در حوزه عمرانی، ناشی از بی‌سوادی و نادانی و بی‌اطلاعی و نگاه منفعت‌طلبانه مدیران باقیمانده از دولت رئیسی است.»
اینهمه در حالیست که اعضای دوره پیشین شورای اسلامی شهر شیراز عبور مترو از زیر حافظیه را غیرقانونی اعلام و تصویب کرده بودند که جابجایی مسافران در این مسیر باید با تراموا صورت بگیرد.
کارشناس میراث فرهنگی با اشاره به اعضای دوره پیشین شورای اسلامی شهر شیراز توضیح می‌دهد: «برخی از اعضای شورا بعدتر از آن خارج شدند؛ مثل ترابی به خاطر شرکت در انتخابات مجلس شورای اسلامی؛ یا اصنافی که شهردار شیراز شد اما یک سال بعد استیضاح شد و به استانداری فارس رفت. اسدی هم بعد از اصنافی، شهردار شیراز شد. نصیری هم به اتهامات مالی دستگیر شد و از شورا کنار گذاشته شد؛ سلطانی عضو دیگر شورای اسلامی شهر شیراز به اتهامات مالی دستگیر شد و از آن کنار گذاشته شد. فرخزاده هم از شورای اسلامی خارج شد و به عنوان معاون زیارتی و گردشگری به استانداری فارس رفت.»
وی در مورد اهداف مسئولان پیمانکاری پروژه طرح اتصال خط ۲ مترو شیراز از زیر حافظیه توضیح می‌دهد: «مدیران شهری هدف از اتصال خط ۲ مترو به خط ۴ را افزایش دسترسی حرم شاهچراغ عنوان می‌کنند اما در شهر شیراز، بسیاری از پروژه‌هایی که به قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء وابسته به سپاه پاسداران واگذار شده، توسط شرکت‌های عمرانی دیگر هم قابل اجراست اما معمولا این قراردادها به قرارگاه خاتم الانبیاء به صورت عمده و بدون رعایت تشریفات معاملاتی و به صورت ترک ضروریات معامله واگذار می‌شوند و معمولا انگیزه‌های اقتصادی خاص پشت واگذاری این پروژه‌ها وجود دارد.»
این کارشناس میراث فرهنگی در پایان تاکید می‌کند: «به همین دلیل، موضوعات مذهبی مانند توسعه حرم شاهچراغ، موضوعات امنیتی مانند دسترسی سریع‌تر به نقاط مرکزی و پیرامونی شهر که عمدتا محل استقرار پادگان‌های سپاه هستند و مانند آن را برای تعریف و طراحی این پروژه‌ها و سپس واگذاری آنها به شرکت‌های تحت پوشش سپاه، بهانه قرار می‌دهند.»
جدا از موضوع عبور مترو از زیر حافظیه، این محوطه از درون نیز با آسیب‌های متعددی روبروست. در حال حاضر ورود برخی عناصر غیرمأنوس و بی‌مورد به این فضا، حافظیه را از آن هدفی که فضای آن طراحی شده است دور کرده است. رقص نور و نورپردازی در اطراف حوض‌های آن، کاشت گل‌های رز هلندی و درختان کاج غیربومی، وجود کافه و فروشگاه‌های متعدد در ضلع‌های مختلف حافظیه و حضور دستفروشان در یک قدمی آن و… همگی باعث تغییر هویت و چهره این اثر تاریخی شده است. چندی پیش نیز نحوه شستشوی محوطه و احتمال آسیب رسیدن به سازه به دلیل رطوبت در لایه‌های میانی این بنا سبب نگرانی‌هایی برای فعالان میراث فرهنگی و دوستداران حافظیه شده بود.
بنای معروف حافظیه در سال ۱۳۱۴ توسط علی اصغر حکمت وزیر فرهنگ وقت و به دستور رضاشاه پهلوی بر اساس طرحی از آندره گدار معمار و باستان‌شناس فرانسوی بازسازی شد.
