تهران در شاخص شهرهای جهان در «کیفیت زندگی» از میان ۲۶۶ شهر سنجیده شده رتبه سوم از آخر را کسب کرده است.
تهران در رتبه‌بندی شاخص زندگی در سال ۲۰۲۴ در میان ۲۶۶ شهر جهان رتبه ناامیدکننده ۲۶۴ را کسب کرده و از آخر سوم شده است.
شاخص کیفیت زندگی (Numbeo)، معیاری برای سنجش کلی سطح رفاه در یک شهر یا کشور است که معیارهای مختلفی را در نظر می‌‌‌گیرد. این معیارهای شامل قدرت خرید، آلودگی محیط زیست، هزینه مسکن، امنیت، سلامت، امکانات حمل و نقل و شرایط آب و هوایی می‌‌‌شود.
به عبارت دیگر، این شاخص نشان میدهد که زندگی در یک مکان خاص تا چه حد مطلوب و باکیفیت است. با استفاده از این شاخص، می‌توان شهرهای مختلف را با هم مقایسه کرد و هر چه عدد این شاخص بالاتر باشد، نشان‌‌‌دهنده کیفیت زندگی بهتر در آن مکان است.
تهران بعد از مانیل پایتخت فیلیپین و لاگوس پایتخت پیشین نیجریه رتبه سوم از پایین را کسب کرده است. این شهرها هم مانند تهران با مشکلاتی چون آلودگی بالا، ناکافی بودن زیرساختها و هزینههای زندگی دست‌وپنجه نرم میکنند.
این شاخص می‌تواند بیانگر وضعیت جذب سرمایه و وضعیت نیروی کار و مهاجرت نخبگان باشد. شهرهایی که از کیفیت زندگی پایینی برخوردارند معمولا در جذب سرمایه و تحریک فعالیت‌‌‌های اقتصادی با چالش مواجه هستند.
افزایش نرخ جرم و جنایت، آلودگی محیط‌زیست و ضعف زیرساخت‌‌‌های بهداشتی، هزینههای تولید و خدمات را بطور قابل‌‌‌توجهی افزایش داده و در نتیجه، جذابیت این مناطق را برای سرمایه‌‌‌گذاران کاهش می‌‌‌دهند. این چالش‌‌‌ها، منابع عمومی را تحت فشار قرار داده و به همین علت امکان سرمایه‌‌‌گذاری در زیرساختها و خدمات اجتماعی را محدود می‌‌‌سازد. در نتیجه، رکود اقتصادی به عنوان یک معضل پایدار در این مناطق پدیدار می‌‌‌شود.
همچنین شهرهایی که شرایط زندگی ضعیفی دارند، کمتر احتمال دارد که سرمایه‌‌‌گذاری‌‌‌های داخلی و بین‌‌‌المللی را جذب کنند. شرکت‌‌‌ها در مورد فعالیت در مکان‌‌‌هایی که کارمندان ممکن است با مخاطرات بهداشتی، مشکلات ایمنی یا عدم دسترسی به امکانات عالی مواجه شوند، محتاط هستند.
بر اساس این گزارش، کیفیت بالای زندگی در شهرها، کلید طلایی توسعه پایدار است. چنین شهرهایی نه تنها رفاه شهروندان را تضمین میکنند، بلکه موتور محرک اقتصاد، خلاقیت و پایداری محیط‌زیست نیز هستند. شهرهایی که استانداردهای بالای زندگی را ارائه می‌‌‌دهند، همچون آهن‌ربایی قوی، استعدادها و نوآوران را به سوی خود جذب میکنند.
وقتی افراد احساس امنیت و تعلق به جامعه خود داشته باشند و از خدمات عمومی باکیفیت بهره‌‌‌مند شوند، انسجام اجتماعی تقویت می‌‌‌شود. سیاست‌‌‌های فراگیر، فضاهای عمومی دلنشین و فعالیت‌‌‌های فرهنگی متنوع، زمینه را برای مشارکت فعال شهروندان فراهم کرده و حس تعلق به مکان را در آنها تقویت می‌‌‌کند.
پایتخت ایران طی چهار دهه گذشته نه تنها با توسعه غیراصولی مواجه شده بلکه نتوانسته میان افزایش فزاینده جمعیت به علت مهاجرت نیروی کار به پایتخت و همچنین توسعه زیرساختها و امکانات تعادل برقرار کند. موارد دیگری از جمله زمین‌خواری در پایتخت و حومه آن نیز بر مشکلاتی مانند آلودگی هوا و ترافیک در شهر افزوده است.
آمارها نشان میدهد از ابتدای سال تا کنون کیفیت هوای تهران تنها پنج روز پاک بوده است. از ابتدای امسال تا کنون، شهروندان تهرانی پنج روز هوای پاک، ۱۷۵ روز هوای سالم، ۷۹ روز هوای ناسالم برای گروه‌های سنی حساس و ۸ روز هم ناسالم برای همه گروه‌های سنی جامعه استنشاق کرده‌اند.
سال گذشته و بر اساس روزشمار شاخص آلودگی در مجموع ۱۰ روز هوای پاک، ۲۳۶ روز هوای قابل قبول، ۱۰۷ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس و ۱۲ روز هوای ناسالم برای تمامی گروه‌ها در پرونده شاخص آلودگی هوای پایتخت ثبت شده است.
