یک تحلیلگر اقتصادی با اشاره به منفی بودن تراز تجاری کشور از کمبود کسری ۳۰ میلیارد دلاری درآمدهای ارزی خبر داده است.
مسعود دانشمند تحلیلگر اقتصادی در گفتگو با وبسایت «اقتصاد ۲۴» گفته «هم اکنون ما رقمی در حدود ۴۰ میلیارد دلار صادرات غیر نفتی داریم و در حدود ۷۰ میلیارد دلار نیز نیاز ارزی کشور در تمامی موارد است. در شرایط فعلی ۳۰ میلیارد دلار نیاز ارزی بدون پاسخ وجود دارد که این نیاز را باید با صادرات نفت و گاز پاسخ دهیم.»
این تحلیلگر اقتصادی گفته «اگر عملیات‌های اقتصادی خود را اصلاح و کار را به درستی انجام دهیم، به سرعت می‌توانیم ناترازی تجاری خود را با توسعه صادرات و بدون نیاز به نفت و گاز جبران کنیم.»
کسری ۳۰ میلیارد دلاری منابع ارزی در حالی مطرح شده که هفته گذشته بانک مرکزی جمهوری اسلامی با تکذیب خبرهایی درباره کاهش ذخائر ارزی کشور ادعا کرده بود «ذخایر ارزی خارجی و ذخایر ارز و طلا در داخل کشور کاملا مطمئن و قابل استفاده است و مشکلی در تأمین ارز واردات کالا به کشور وجود ندارد.»
بانک مرکزی در ادامه اعلام کرده بوود «کل ارز تأمین شده توسط بانک مرکزی برای واردات کالاهای مورد نیاز به کشور از ابتدای سال تا امروز ۵۳ میلیارد و ۲۸۸ میلیون دلار بوده است.»
در هفته‌های گذشته قیمت ارز با افزایش قابل توجهی روبرو شد؛ بانک مرکزی تلاش کرد با انتشار خبر عرضه‌ی ۶۰۰ میلیون دلار از سوی پتروشیمی‌ها به بازار ارز تجاری، از افزایش قیمت ارز جلوگیری کند. اگر چه برای کمتر از یک هفته قیمت ارز کاهش یافت اما از دو روز پیش قیمت ارز بار دیگر افزایش یافت و تا ۸۱ هزار و ۸۰۰ تومان افزایش یافت.
محمدرضا فرزین رئیس کل بانک مرکزی روز گذشته در پاسخ به خبرنگاران درباره راهکار بانک مرکزی در رابطه با افزایش دوباره قیمت‌ها در بازار ارز گفته «با تزریق ارز بیشتر به بازار جلوی التهابات بازار را می‌گیریم»!
اکنون نه تنها مسعود دانشمند از کسری ۳۰ میلیارد دلاری درآمد ارزی خبر داده بلکه معتقد است سیاست‌های ارزی جدید دولت نیز بر افزایش قیمت موثر بوده است.
این تحلیلگر اقتصادی با اشاره به حذف ارز نیمایی و ایجاد بازار ارز تجاری از سوی تیم اقتصادی دولت پزشکیان گفته «اصولا تک نرخی کردن ارز یک هدف اقتصادی صحیح است، اما نحوه اجرای این عملیات صحیح نیست.»
او معتقد است شرایط برای اجرای این قانون درست نبوده و دولت هم نتوانسته در کنار اجرای این طرح حمایت‌های لازم از بخش‌های مختلف تجاری را داشته باشد.
با اینهمه مسعود دانشمند تأکید کرده که «بدیهی است که تک نرخی شدن ارز موجب از میان رفتن بسیاری از رانت‌های ارزی شده و بر سلامت و شفافیت فضای اقتصادی کشور می‌افزاید. لازم به ذکر است که تک نرخی شدن ارز موجب می‌شود که قیمت تمام شده و قیمت مصرف کننده در کالاهای وارداتی مشخص و سود تجار و دلالان نیز واضح شود؛ این موضوع برای نهاد‌های برنامه ریز و تصمیم گیرنده و همچنین نهاد‌های نظارتی و مالیاتی بسیار حائز اهمیت بوده و به مردم و فعالان اقتصادی نیز برای برنامه‌ریزی کمک می‌کند.»
اکنون در حالی قیمت ارز بار دیگر روند افزایشی پیدا کرده که محمدرضا فرزین رئیس کل بانک مرکزی روز گذشته در پاسخ به خبرنگاران درباره راهکار بانک مرکزی در رابطه با افزایش دوباره قیمت‌ها در بازار ارز گفته «با تزریق ارز بیشتر به بازار جلوی التهابات بازار را می‌گیریم»!
اگر چه حدف ارز نیمایی طرح عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد دولت پزشکیان بوده که با حمایت محمدرضا فرزین رئیس کل بانک مرکزی روبرو شده اما به طور کلی بسیاری از تحلیلگران عملکرد محمدرضا فرزین را دارای ایرادهای زیادی ارزیابی می‌کنند.
محمدرضا فرزین به تازگی درباره علت افزایش قیمت مدعی شد یک کانال تلگرامی هر روز ساعت ۹ صبح برای ارز در ایران نرخ می‌گذارد، سرورهایش در آمریکا ثبت شده است.
رئیس کل بانک مرکزی افزوده بود که «وقتی ۹ صبح معامله‌ای صورت نمی‌گیرد این کانال نرخ می‌گذارد و همه صرافی‌ها هم از روی آن نرخ دلار را می‌گذارند. یک کانالی ایجاد کرده‌اند که با آن به بازار ما علامت و علائم غیرواقعی به بازار می‌دهند.»
موج انتقادها به ادعاهای جنجالی رئیس کل بانک مرکزی؛ عملکرد تباه تیم اقتصادی پزشکیان در مورد ارز
فرشاد پرویزیان نایب رییس انجمن اقتصاد ایران در واکنش به این اظهارات رئیس کل بانک مرکزی با بیان اینکه «فرزین برای مسائل اقتصاد کلان، آدرس اقتصاد خرد می‌دهد» گفته «اگر یک کانال تلگرامی قیمت دلار را تعیین می‌کند، بهتر است بانک مرکزی را تعطیل کنیم.»
فرشاد پرویزیان گفته «اخیرا رئیس کل بانک مرکزی گفته است که یک کانال تلگرامی قیمت دلار را تعیین می‌کند؛ وقتی می‌گوییم «یک کانال» در ادبیات اقتصادی یعنی یک بنگاه اقتصادی. فرض می‌کنیم که حرف ایشان هم درست است، اما آیا یک بنگاه اقتصادی به تنهایی می‌تواند بانک مرکزی و کل اقتصاد کلان ما را فلج کند؟ این آدرس غلط دادن است. باید خطاب به ایشان بگویم که آقای رئیس کل بانک مرکزی! برای مسائل اقتصاد کلان، آدرس اقتصاد خرد ندهید.»
این اقتصاددان توضیح داده که «موضوع اصلی اینجاست که نرخ ارز لنگر اسمی تورم شده است. بدین معنا که وقتی نرخ ارز بالا می‌رود، انتظارات تورمی مردم افزایش پیدا می‌کند و نگران می‌شوند. حافظه تاریخی مردم به آنها اینطور یاد داده است که وقتی پول ملی بی‌ارزش می‌شود به سمت خرید طلا و ارز می‌روند؛ بنابراین هرگونه افزایش نرخ ارز هم تورم را افزایش می‌دهد و هم انتظارات تورمی را شعله‌ور می‌کند. زمانی که انتظارات تورمی بالا می‌رود، فعالان اقتصادی مناسبات اقتصادیشان را بر مبنای همین انتظارات جدید تنظیم می‌کنند و نرخ‌ها را بالا می‌برند. حتی اگر قیمت دلار ریزش پیدا کند هم آن انتظارات پایین نمی‌آید و می‌گویند موقت است. به همین دلیل است که قیمت دلار که کاهش پیدا می‌کند، چیزی ارزان نمی‌شود.»
فرشاد پرویزیان نیز معتقد است دولت به علت کسری بودجه از افزایش قیمت ارز حمایت می‌کند «تا زمانی که شما اقتصاد را دستوری اداره می‌کنید و بعد بخواهید نرخ ارز را به سمت بازار آزاد نزدیک کنید، به سوی تک نرخی کردن ارز نرفته‌اید بلکه به این سمت رفته‌اید که از طریق تسعیر، بودجه ریالی دولت را تأمین کنید؛ چرا که بزرگترین مالک ارز، دولت و شرکت‌های دولتی هستند. وقتی نرخ ارز در بازار بالا برود، ریال بیشتری نصیب دولت می‌شود تا بودجه‌اش را تامین کند ولی از آن طرف فشار تورمی بر مردم وارد می‌شود. اما آیا راهی وجود دارد؟ یعنی اگر من را به جای رئیس بانک مرکزی بگذارند، آیا می‌توانم مدیریت کنم؟ باید در پاسخ بگویم خیر!»
این اقتصاددان با انتقاد از تناقض‌گویی‌های رئیس کل بانک مرکزی گفته «نرخ همانی است که در بازار آزاد است. آقای فرزین با اینکه اقتصاد خوانده‌اند، اما یک مقدار اداری-مهندسی صحبت می‌کنند. مثلا می‌گویند ما ۸۰ الی ۹۰ درصد ارز کشور را با این نرخ داریم تأمین می‌کنیم و کالای اساسی کشور را می‌آوریم، اما یک عده در بازار کار‌هایی می‌کنند که ما به رسمیت نمی‌شناسیم. باید بگویم خیر، ما در اقتصاد قیمت موثر و رابطه مبادله داریم که همان ۵ درصد روی کل بازار ارز اثر می‌گذارد. نمی‌شود که بانک مرکزی دلار آزاد را به رسمیت نشناسد ولی بخواهد نرخ نیما را به بازار آزاد نزدیک کند؛ این یک تناقض است.»
محمدرضا فرزین پیشتر ادعا کرده بود نرخ ارز نیمایی قابل افزایش نیست چرا که ایجاد تورم می‌کند. او همچنین تأکید کرده بود که اگر بانک مرکزی با سیاست ارزی سبب افزایش تورم شود این سیاست مناسب نیست. او این را هم گفته بود که به عنوان رئیس بانک مرکزی «نگران تورم» است.
از سوی دیگر محمدرضا فرزین در اوایل امسال و در پی افزایش قیمت دلار در بازار آزاد گفته بود نرخ‌های بازار آزاد که توسط سوداگران در تلگرام تعیین می‌شود کاذب است و بانک مرکزی این قیمت‌ها را به رسمیت نمی‌شناسد و مبنای قیمت دلار را سامانه نیما عنوان کرده بود.
