در شرایطی که اخیراً از داخل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی انتقادها نسبت به «خیانت روس‌ها» به جمهوری اسلامی بیشتر شده، هفته‌نامه «نیوزویک» ۱۳ ژانویه (۲۴ دی‌ماه) با اشاره به سفر مسعود پزشکیان به روسیه که قرار است جمعه ۲۸ دی‌ماه صورت گیرد، نوشت احتمال دارد ولادیمیر پوتین توافقنامه‌ای جدید با جمهوری اسلامی امضاء کند که جنبه هسته‌ای داشته باشد.
طبق اعلام کرملین، پوتین و پزشکیان درباره «چشم‌اندازهای گسترش همکاری‌های دوجانبه، از جمله در تجارت، سرمایه‌گذاری، حمل و نقل، لجستیک و فرهنگ، همچنین مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی کنونی» گفتگو و «توافقنامه مشارکت استراتژیک جامع را امضا خواهند کرد.»
گزارش‌های اخیر نشان می‌دهد که بخش هسته‌ای این توافق، شامل مبادله‌ای است که بر اساس آن مسکو برای راه‌اندازی برنامه اتمی جمهوری اسلامی کمک خواهد کرد و در مقابل، تعداد بیشتری پهپادِ مورد نیاز روسیه را تأمین خواهد کرد.
در بخشی از این مطلب آمده، امضای توافقنامه جدید میان پوتین و پزشکیان برای تقویت روابط روسیه و جمهوری اسلامی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، زیرا در صورتی که دو کشور شروع به تسلیح یکدیگر کنند، ممکن است مذاکرات صلح برای جنگ در اوکراین را به تعویق بیاندازد و موجب تخریب بیشتر و افزایش تنش‌ها در خاورمیانه شود.
به نوشته‌ی «نیوزویک»، پیامدهای دسترسی و استفاده از سلاح‌ها توسط روسیه و رژیم ایران به دنبال امضای این توافقنامه می‌تواند تأثیرات زیادی بر کشورهای مختلف جهان در نسل‌های آینده داشته باشد.
در حالی که هر دو کشور در انزوای بین‌المللی قرار دارند، توافقنامه مشارکت استراتژیک جامع که سه روز پیش از مراسم سوگند دونالد ترامپ به امضا خواهد رسید، تلاشی از سوی روسیه و جمهوری اسلامی برای تقویت همکاری‌های دو جانبه در چندین بخش خواهد بود.
مسکو و تهران به دلیل نقش آنها در جنگ علیه اوکراین و دخالت در انتخابات ۲۰۲۴ آمریکا با تحریم‌های سنگینی روبرو هستند. این توافقنامه جدید که به گفته برخی پنج سال در دست تدوین بوده، جایگزین توافق استراتژیک ۲۰ ساله‌ای می‌شود که بین دو کشور در سال ۲۰۰۱ امضاء و در سال ۲۰۲۰ تمدید شده بود.
پیشتر روزنامه «تایمز» گزارش داده بود که طی هفته‌های اخیر علی لاریجانی مشاور ارشد رهبر جمهوری اسلامی چند بار بطور محرمانه به روسیه رفت و آمد داشته است. بخشی از این مأموریت مخفیانه در ارتباط با تقویت توانمندی‌های نظامی و دفاعی تهران پیش از امضای توافق جدید بوده است.
با وجود مذاکرات رژیم ایران با قدرت‌های اروپایی در مورد توافق هسته‌ای، گفته می‌شود که جمهوری اسلامی از روسیه در زمینه هسته‌ای کمک می‌خواهد. روس‌ها سال‌ها سوخت هسته‌ای برای رآکتور آب سبک ۱۰۰۰ مگاواتی ایران را تأمین کرده است. بسیاری معتقدند امضای توافق جدید با روسیه همچنین شامل همکاری نظامی در توسعه تسلیحات هسته‌ای با ایران خواهد بود.
جمهوری اسلامی پس از آنکه متهم به تلاش برای توسعه سلاح‌های هسته‌ای شد، به شدت از سوی غرب مورد انتقاد قرار گرفته است. اگرچه مقامات تهران تلاش برای ساخت سلاح هسته‌ای را رد کرده‌اند، اما گفته‌اند که خود را «تا حد لازم برای دفاع از امنیت ملی» مجهز خواهند کرد.
«نیوزویک» در بخش دیگری از این گزارش می‌نویسد، به نظر می‌رسد جمهوری اسلامی در حال آماده شدن برای مسلح کردن خود به سلاح هسته‌ای است زیرا غنی‌سازی اورانیوم را به ۶۰ درصد افزایش داده که نزدیک به سطح ۹۰ درصد مورد نیاز برای ساخت سلاح است.
روسیه و جمهوری اسلامی سابقه روابط قوی اقتصادی و سیاسی دارند. اخیراً، رژیم ایران متهم به تأمین موشک و پهپاد برای مسکو جهت کمک به جنگ پوتین علیه اوکراین شده است. رژیم اسلامی این موضوع را رد می‌کند. در مقابل، گفته می‌شود که روسیه به ایران جنگنده‌های سوخو-۳۵ و سیستم‌های پیشرفته پدافند هوایی داده است. علاوه بر سلاح‌ها، این دو کشور همچنین به شرکای تجاری قوی در میان تحریم‌های بین‌المللی که علیه آنها از سوی قدرت‌های غربی اعمال شده است، تبدیل شده‌اند.
آنچه دیگران می‌گویند
یورگن نودیت یک کاربر طرفدار اوکراین در «ایکس» می‌نویسد: «توافقنامه مشارکت استراتژیک جامع بین روسیه و ایران در ۱۷ ژانویه امضاء خواهد شد. گفته می‌شود این توافق شامل ۴۷ ماده است و تمام حوزه‌های همکاری را در بر خواهد گرفت. پیش از این، روس‌ها توافق مشابهی با کره شمالی امضاء کرده بودند.»
نیکول گراجوسکی یکی از اعضای «بنیاد کارنگی برای صلح بین‌المللی» نیز گفته که «معاهده همکاری جامعه و استراتژیک روسیه و ایران این دو کشور را به همکاری نزدیکتر در زمینه‌های امنیتی و دفاعی سوق می‌دهد.»
الکساندر کوکچاروف تحلیلگر ژئوپلیتیک هم گفت: «روسیه و ایران روز جمعه یک معاهده «همکاری استراتژیک جامع» امضاء خواهند کرد. بنابراین مسکو و تهران این واقعیت را که بخشی از یک ائتلاف ضدغربی هستند بطور رسمی اعلام می‌کنند».
در پایان این گزارش آمده، امضای توافقنامه جدید ایران و روسیه احتمالاً باعث انزوای بیشتر هر دو کشور از دیگر قدرت‌های جهانی خواهد شد و به آنها جرأت می‌دهد تا سلاح‌های یکدیگر را تأمین کنند که ممکن است منجر به کشمکش‌های طولانی‌تر در شرق اروپا و خاورمیانه شود.
هرچند نهادهای اطلاعاتی غرب مدام درباره افزایش همکاری‌های جمهوری اسلامی و روسیه هشدار می‌دهند، اما در عمل روسیه از نظر اقتصادی کمک قابل توجهی به رژیم ایران نکرده است. با اینهمه در حوزه‌هایی که رژیم ایران بتواند تقویت‌کننده منافع روسیه باشد، مسکو سطح همکاری‌ها را ارتقاء داده است.
اخیراً سردار پاسدار بهروز اثباتی مسئول قرارگاه فضای مجازی ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی و از فرماندهان «سپاه قدس» در سوریه در یک سخنرانی محفلی گفته روس‌ها در سوریه به جمهوری اسلامی «خیانت» کردند.
فایل صوتی این سخنرانی را ۱۹ دی‌ماه ۱۴۰۳ وبسایت «تابناک» نزدیک به محسن رضایی منتشر کرد. اثباتی در این سخنرانی اعتراف کرده است که روس‌ها تمام سیستم رادارهایشان را خاموش می‌کردند تا اسرائیل با خیال راحت فرماندهان مهم سپاه پاسداران از جمله محمدرضا زاهدی معاون سپاه قدس، سید رضی موسوی مسئول پشتیبانی سپاه قدس در سوریه و صادق امیدزاده معاون اطلاعات نیروی قدس سپاه پاسداران را هدف قرار دهد.
او همچنین عنوان کرد، نیروهای سپاه هزار قبضه سلاح کلاشنیکف از روسیه خواستند تا یکی از خطوط را حفظ کنند اما روس‌ها دریغ کردند و پس از آنهم اسرائیل از ورود هواپیمای حامل تسلیحات جمهوری اسلامی جلوگیری کرد.
