رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور وضعیت بارشها را «بسیار نامطلوب و واقعا نگرانکننده» خوانده و با تأکید بر اینکه «یکی از بدترین سالها از نظر شرایط بارندگی را سپری میکنیم» گفته این بارشها کمبودها را جبران نمیکند.
در روزهای گذشته دمای هوا در ایران کاهش یافته و بسیاری از استانها با بارش برف و باران روبرو شدند. بر اساس پیشبینی سازمان هواشناسی، بارشها در هفته نخست بهمنماه نیز ادامه خواهد یافت اما همچنان میزان بارش نسبت به سالهای گذشته با کاهش قابل توجهی روبروست و نخواهد توانست ذخایر مطلوب آبی را برای بهار و تابستان تأمین کند.
احد وظیفه رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور امروز شنبه ۲۹ دیماه ۱۴۰۳ در گفتگو با «خبرآنلاین» گفته: «وضعیت بارشها تا کنون خیلی خوشایند نبوده و میزان بارندگیها تقریبا مشابه پارسال است و سال گذشته یکی از بدترین سالهای بارشی ما تا اواخر بهمنماه بود و امسال هم دی ماه در حال پایان است، یکی از بدترین سالها از نظر شرایط بارندگی را سپری میکنیم.»
وی افزوده که «تا کنون بارشهای امسال کشور تقریبا نصف مقدار نرمال بوده است؛ الان باید حدود ۳۷ درصد بارشها یعنی ۴۳ میلیمتر بارش را دریافت کرده بودیم و آنچه که دریافت کردهایم ۱۸/۵ درصد بارش مورد نیاز بوده است، در حالیکه باید ۸۷ میلیمتر بارش را دریافت میکردیم.»
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور با ارائه آماری تکاندهنده گفته «در برخی از استانها مثل هرمزگان وضعیت بارشها ۸۵ درصد زیر نرمال است و تاکنون فقط ۱۰ میلیمتر بارش داشتهایم و در واقع باید ۶۴ میلیمتر بارش دریافت میکردیم و در نقاطی مثل کهگیلویه و بویراحمد که یکی از نقاط پربارش کشور در این موقع از سال به حساب میآید، تنها ۷۸/۵ میلیمتر بارش دریافت شده، در حالیکه میانگین بارش کهگیلویه و بویراحمد تا این موقع از سال ۳۳۴ میلیمتر است و به عبارتی ۲۵۶ میلیمتر کمتر از میزان بارشی که باید دریافت کند را دریافت کرده است و ۷۶/۵ درصد کمتر از میانگین است.»
او همچنین درباره وضعیت بارشها در تهران گفته «استان تهران با این تراکم جمعیت تا کنون باید حدود ۹۷ میلیمتر بارش را دریافت میکرد و متاسفانه تنها ۵۴ میلیمتر بارندگی دریافت کرده و ۴۳ میلیمتر کمتر بوده است و در استان تهران بارشها تاکنون به لحاظ درصدی ۴۴ درصد کاهش داشته و زیر نرم است.»
بر اساس اطلاعات ارائه شده از سوی احد وظیفه، وضعیت بارشها در غالب مناطق کشور شدیدا منفی است؛ به خصوص استانهایی که در جنوب غرب کشور و سرچشمه رودخانههای بزرگ ایران مثل کارون، دز و کرخه را تشکیل میدهند، بارشهای قابل توجهی را دریافت نمیکنند و شاید اصلا بارانی در این مناطق نبارد؛ در زاگرس مرکزی هم در یکی دو روز آینده بارشهایی که به صورت برف در ارتفاعات است میبارد اما باز هم قابل توجه نیست.
گزارشهای رسمی نشان میدهد که از ابتدای سال آبی جاری تا ۲۳ دیماه ۱۴۰۳ شش سد زیر ۱۰ درصد آب دارند و حجم آب موجود در مخازن ۴۴ درصد است.
عباس علیآبادی وزیر نیرو در دولت پزشکیان نیز نیمه دیماه در جلسهای در مجلس شورای اسلامی از در پیش بودن «تابستان سخت» به علت کمبود آب و انرژی خبر داد.
کمبود ذخایر آب پشت سدها تولید برق از طریق نیروگاههای آبی را دچار اختلال و بحران کمبود برق را نیز در ماههای آینده تشدید خواهد کرد. وزیر نیرو در اینباره هشدار داده و گفته «تابستان سال گذشته بیش از ۲۰ هزار مگاوات ناترازی داشتیم، پیشبینی میشود که ناترازی به ۲۵ هزار مگابایت برسد.»
علی آبادی در ادامه گفته «خدا کند که این اتفاق نیفتد. باید اجازه داد که وزارت نیرو خود را آماده ناترازی برق در تابستان گرم آینده بکند چراکه سرمای زمستان با پوشیدن لباس گرم سپری میشود، اما عبور از شرایط تابستان به این سادگی نیست.»
بحران کمبود آب برای بسیاری از استانهای کشور مشکلاتی جدی در حوزه کشاورزی و تأمین آب آشامیدنی ایجاد کرده است. خبرگزاریهای داخلی گزارشهایی تکاندهنده از بحران کمآبی منتشر کردهاند.
خبرگزاری «تسنیم» نیز در گزارشی اعلام کرده شهرستان کوهرنگ که سرچشمه رودخانههای زایندهرود و کارون است دچار خشکسالی بیسابقهای است و کمبود بارش در این منطقه به اوج رسیده است.
معصومه نوروزی مدیرکل هواشناسی چهارمحال و بختیاری به «تسنیم» گفته بارشهای سال زراعی جاری استان چهارمحال و بختیاری نسبت به بلندمدت باحدود ۱۶۵ میلیمتر کاهش بارش نسبت به بلندمدت معادل ۶۳ درصد کمبود بارش را تا الان داشته است.
معصومه نوروزی افزوده پس از استان کهگیلویه و بویراحمد، استان چهارمحال و بختیاری با ۱۶۵ میلیمتر کاهش بارش نسبت به بلندمدت دومین استان کمبارش کشور است.
خبرگزاری «تسنیم» تأکید کرده «چهارمحال و بختیاری که همواره بهعنوان یکی از مناطق استراتژیک آبی ایران مطرح بوده، اکنون در خط مقدم بحران کمبود بارش قرار گرفته است. آینده این استان به شدت وابسته به مدیریت درست منابع آبی و تطبیق با شرایط اقلیمی جدید است.»
خبرگزاری «ایسنا» در مطلبی با عنوان «یزد تشنهتر از همیشه» نوشته یزد با چالش جدی کمآبی دست و پنجه نرم میکند و کاهش بارندگیهای پیاپی، برداشت بیرویه از منابع آب زیرزمینی، افزایش جمعیت و تغییر الگوی کشت، این استان تاریخی را با بحران کمآبی مواجه کرده و این بحران نه تنها زندگی روزمره مردم را تحت تأثیر قرار داده، بلکه بر اقتصاد و محیط زیست منطقه نیز تأثیرات مخربی گذاشته است.
بر اساس این گزارش مسئولان شهر یزد میگویند که این شهر با اقدامات ایمنسازی صورت گرفته برای هدایت روانآبها، برای بارشهای شدید آماده است ولی به رغم هدایت آبهای سطحی و روانآبهای ناشی از چنین بارشهایی، هنوز برای جمع آوری و ذخیرهسازی این آبها برای استفاده در مواردی مانند آبیاری فضای سبز، برنامهای ندارند.
گزارشها از جنوب ایران و استان سیستان و بلوچستان نیز حکایت از کمبود شدید آب آشامیدنی دارد بطوری که شهروندان در برخی مناطق استان با جیرهبندی آب روبرو هستند.
در همین رابطه خبرگزاری «ایلنا» گزارش داده که شهرهای ساحلی سیستان و بلوچستان، بهویژه چابهار و کنارک، با بحران جدی در تأمین آب شرب مواجه هستند. این مناطق با توجه به محدودیت منابع آبی طبیعی، به تأسیسات شیرین سازی آب دریا وابستهاند. اما به دلیل ناکافی بودن ظرفیت این تأسیسات، آبرسانی به مردم با چالشهای فراوانی روبهرو است.
رحیم جدگال رئیس شورای شهر چابهار گفته «آب شیرینکنی که در چابهار مورد استفاده مردم قرار گرفته، از ۳۰ سال قبل احداث شده و برای ظرفیت حدود ۷۰ هزار نفر، در نظر گرفته شده و جوابگوی جمعیت فعلی چابهار که بیش از ۱۴۰ هزار نفر است، نخواهد بود.»
رئیس شورای شهر چابهار گفته «مسیر لولههای آب شهرستان چابهار باز است و مردم باید به صورت حوض انبار، آب را ذخیره کنند و در حقیقت آب جیرهبندی استفاده کنند. آب بصورت هر روزه در کانال لولهکشی وجود ندارند و مردم آب ذخیره شده را در زمان نبودِ آب استفاده میکنند.»
هفته گذشته نیز یک مقام وزارت بهداشت نسبت به اثرات تغییر اقلیم بر تولید مواد غذایی و به خطر افتادن امنیت غذایی در ایران هشدار داد.
زهرا عبداللهی مدیر امنیت غذایی در دبیرخانه شورای عالی سلامت و امنیت غذایی وزارت بهداشت گفت: «تغییر اقلیم از یکسو به دلیل شوری خاک و کمبود منابع آب و از سوی دیگر به علت جاری شدن سیل و از بین رفتن منابع سبب کاهش تولید محصولات کشاورزی و به خطر افتادن امنیت غذایی خواهد شد.»
زهرا عبداللهی با تأکید بر اینکه در حال حاضر آمار دقیقی از تهدید امنیت غذایی به علت تغییر اقلیم در دست نیست گفت: «اگر ظرف سالهای آینده اقدامات مداخلهای در مورد تغییرات اقلیم انجام نشود، ممکن است امنیت غذایی مردم به خطر بیافتد.»