قیمت برخی مواد خوراکی در روزهای گذشته با افزایش روبرو شده است. بر اساس گزارش رسانه‌های داخلی قیمت هرکیلوگرم سیب زمینی در سطح شهر تهران تا ۶۰ هزار افزایش یافته است.
مسعود بختیاری رئیس سندیکای صنایع کنسرو ایران نیز اعلام کرده که تُن ماهی ۱۴ درصد افزایش قیمت پیدا می‌کند و این امر برای بقای واحدهای صنعتی و استمرار تولید انجام شده است.
مسیح کشاورز دبیر انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج ایران هم خبر داده که «تأمین برنج به عنوان دومین محصول پرمصرف غذایی در کشور، همچنان وابستگی ۴۰ تا ۵۰ درصدی به واردات دارد و بانک مرکزی باید متوجه عواقب عدم همراهی با واردکنندگان این محصول باشد.»
افزایش قیمت مواد خوراکی و اجاره‌بها اثر قابل توجهی در به زیر خط فقر رانده شدن اقشار کم‌درآمد دارد چون سبد مصرفی این خانوارها متنوع نیست و به علت درآمدهای ناچیز اکثر درآمد آنها برای پرداخت اجاره‌بها و خوراک هزینه می‌شود.
گزار‌ش‌های رسمی نیز از کوچک شدن سفره خانوارها به علت تورم حکایت دارد. بانک مرکزی در گزارشی که به تازگی منتشر کرده مصرف سالانه خانوار از اقلام خوراکی را اعلام کرده که نشان می‌دهد سفره خانوار در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۹۳، کوچکتر و ناسالم‌تر شده است.
بر اساس این آمار، وضعیت سفره خانوار طی ۱۰ سال گذشته تغییرات چشمگیری داشته است. کاهش سطح رفاه خانوارها باعث شده از مصرف گوشت قرمز و گوشت ماهی صرف نظر کرده و به جای آن از گوشت پرندگان استفاده کنند.
آمارهای بانک مرکزی از مصرف اقلام خوراکی طی یک دهه نشان می‌دهد در سال ۱۳۹۳ مصرف خانوارهای شهری از برنج، نان، گوشت دام، ماهی، شیر، ماست، روغن‌های نباتی، قند، شکر و انواع چای بیشتر از سال ۱۴۰۲ بوده است. برای مثال خانوارها در سال ۹۳ ، حدود ۱۲۰ کیلوگرم برنج مصرف می‌کردند که این رقم به ۱۰۰ کیلوگرم در سال ۱۴۰۲ رسیده است. همچنین خانوارها در این سال ۴۱ کیلوگرم گوشت دام مصرف می‌کردند که به ۳۲ کیلوگرم کاهش یافته است.
با کاهش مصرف این اقلام، مصرف ۴ قلم از کالاهای خوراکی بیشتر شده است. این ۴ گروه عبارتند از: گوشت پرندگان، فرآورده‌های گوشتی، پنیر و تخم مرغ. به بیانی خانوارها الگوی مصرف خوراکی خود را تغییر داده و به سمت اقلام خوراکی ارزانتر حرکت کرده‌اند. این آمار نشان می‌دهد مصرف گوشت دام و گوشت ماهی توسط خانوارها به ترتیب کاهش ۲۲ درصدی و ۳۳ درصدی داشته است. در صورتیکه مصرف گوشت پرندگان (بیشتر مرغ) و فرآورده‌های گوشتی به ترتیب ۲۰ درصد و ۳۳ درصد افزایش یافته است. همچنین خانوارها به سمت مصرف بیشتر تخم مرغ حرکت کرده و مصرف این کالا ۳۶ درصد رشد داشته است.
همچنین این آمار حاکی از آن است که استفاده از ماست و شیر در خانوار کاهش یافته و خانوارها به سمت مصرف بیشتر پنیر حرکت کرده‌اند. مصرف پنیر در سال ۱۴۰۲ ، حدود ۳۱ کیلوگرم بوده که نسبت به سال ۹۳ رشد ۳۴/۸ درصدی داشته است.
کاهش قدرت خرید خانوارها اما طی دو سال گذشته با شیب تندتری ادامه داشته است و در نتیجه سفره خانوارها کوچکتر شده و مصرف مواد غذایی مفید و ضروری با کاهش روبرو بوده است.
هزینه سبد معیشت ۴۰ میلیون تومان است؛ کارگران فقر را نفس می‌کشند!
حمیدرضا امام قلی تبار بازرس مجمع عالی نمایندگان کارگران رقم هزینه سبد معیشت در ماه را حدود ۴۰ میلیون تومان اعلام و تأکید کرده که «این میزان برای یک خانواده ۳/۳ نفره است که حداقل‌های زندگی را بگذرانند. برای زندگی ایده‌آل هزینه سبد معیشت بیشتر از ۵۰میلیون تومان است.»
این فعال کارگری با اشاره به رقم احتمالی حداقل دستمزد در سال آینده گفته «اگر میانگین دریافتی جامعه کارگری را حدود ۱۵ میلیون تومان در حالت خوشبینانه در نظر بگیریم، تقریباً حدود ۳۰ درصد هزینه‌های خانوار با حقوق ۱۵ میلیون تومانی تأمین می‌شود.»
حمیدرضا امام قلی تبار افزوده که «در برخی از استان‌ها حدود ۹ درصد کارگران زیر قانون کار حقوق دریافت می‌کنند، یعنی حقوقی حدود ۷و ۸ میلیون تومان حقوق دریافت می‌کنند. به دلیل اینکه تعداد بازرسان ادارات کار در استان‌های مختلف کم است این تخلفات بروز می‌کند.»
چند روز پیشتر اما محسن باقری عضو هیئت مدیره کانون هماهنگی شوراهای اسلامی کار اعلام کرد که رقم سبد معیشت یک خانوار سه تا چهار نفره از سوی این شورا و «بر مبنای تورم مهرماه امسال» معادل ۲۷ میلیون و ۶۵۰ هزار تومان تعیین شده است.
بر اساس مصوبه سال گذشته کمیته دستمزد، رقم حداقل پایه حقوق حدود ۷ میلیون و ۱۶۰ هزار تومان است و در صورتیکه یک کارگر همه مزایای شغلی از حق مسکن تا حق اولاد را دریافت کند رقم دریافتی او در نهایت به حدود ۱۰ تا ۱۱ میلیون تومان خواهد رسید.
مقایسه دستمزد ۱۱ میلیون تومانی یک خانوار کارگری با هزینه سبد معیشت ۴۰ میلیون تومانی نشاندهنده فاصله عمیق میان دستمزد و هزینه زندگی اقشار کارگری، بازنشسته است. این در حالیست که بخش دیگری از شاغلان نیز درآمدهایی کمتر از رقم هزینه سبد معیشت دارند و به سختی هزینه‌های ضروری هر ماه را تأمین می‌کنند.
در همین رابطه روزنامه «شرق» در گزارشی با چند خانواده ساکن تهران که اغلب، اعضای خانه شاغل هستند درباره وضعیت معیشتی آنها گفتگو کرده است.
یکی از آنها زوج جوانی بودند که هر دو مشغول کارند و ماهانه حدود ۴۰ میلیون درأمد دارند، اما با این حال به دلیل هزینه اجاره و دیگر هزینه‌های روزمره، همچنان نگرانند اگر دچار بیماری شوند یا هزینه‌ای مثل خراب شدن وسایل برقی خانه و نیاز به تعویض آن اتفاق بیافتد، با مشکل مالی جدی روبرو خواهند شد.
خانواده دیگر که مادر سر پرست خانواده به همراه پسر بزرگ خانه شاغل هستند و دختر کوچکتر هم در نوزده سالگی به تازگی مشغول به کار شده با هم نزدیک به ۵۰ میلیون درآمد دارند. طبق گفته‌های مادر این خانه، علاوه بر هزینه مدرسه پسر کوچکتر و شهریه دانشگاه دختر بزرگ‌تر، ماهانه ۱۵ میلیون هزینه اجاره خانه پرداخت می‌کنند و ما بقی آن هزینه خرد و خوراک و قسط و قرض می‌شود.
خانواده دیگر که تنها پدر خانه شاغل است هم با وجود ۵۰ میلیون درآمد، باز با مشکلات مالی متعددی در طول ماه رو به رو است. خودش اشاره می‌کند که من دو فرزند دارم یکی کلاس سوم ابتدایی و دیگری چند ماهه. هزینه برای هر دو اینها به شدت زیاد است و ما فقط در ماه صرفه جویی می‌کنیم تا بتوانیم به آخر ماه برسیم.
این افراد و خانواده‌های مشابه دیگر که در همین شرایط قرار دارند، همه با درآمدهای بالای ۲۰ میلیون و کمتر از سه نفر روزگار می‌گذرانند که با این حال در انتهای ماه با فشار مالی روبرو هستند. هر چند که این تورم بعد از سال جدید، احتمالا با افزایش چشمگیری روبرو خواهد شد و همین پیچیدگی اقتصادی برای خانواده‌ها را هم بیشتر خواهد کرد.
روزنامه «شرق» تأکید کرده که با این وجود بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند که قشر متوسط، خیلی وقت است که به قشر فقیر تبدیل شده ولی هنوز آنقدر انرژی دارد تا صورتش را با سیلی سرخ نگه دارد و کم کم این انرژی هم تمام خواهد شد.
