سیاوش پندار – اقدام وزارت خارجه آلمان در ممانعت از حضور و سخنرانی شاهزاده رضا پهلوی در کنفرانس امنیتی مونیخ که به دعوت این کنفرانس تدارک دیده شده بود، اقدامی است که نقض فاحش حقوق بین‌الملل عرفی و همچنین نقض تعهدات دولت آلمان در خصوص آزادی بیان محسوب می‌شود.
کنفرانس‌های بین‌المللی مانند کنفرانس امنیتی مونیخ، کنفرانس اقتصادی داووس و دیگر گردهمایی‌های مهم جهانی، نقش حیاتی در تبادل ایده‌ها، تقویت همکاری‌های بین‌المللی و حل مشکلات جهانی ایفا می‌کنند. میزبانی چنین رویدادهایی با مسئولیت‌هایی فراتر از تأمین امکانات فیزیکی و لجستیک همراه است. یکی از این مسئولیت‌ها، اطمینان از دسترسی برابر و بی‌طرفانه به همه مهمانان، فارغ از دیدگاه سیاسی آنها یا موضع دولت میزبان درباره دیدگاه سیاسی آنهاست.
اصل بی‌طرفی در میزبانی کنفرانس‌های بین‌المللی مستلزم این است که کشور میزبان به عنوان یک تسهیل‌کننده بی‌طرف عمل کند. این به معنای آن است که همه مهمانان، صرف نظر از دیدگاه‌های سیاسی، مذهبی و… حق شرکت در بحث‌ها و تبادل نظرات را دارند. ممانعت از حضور برخی به دلایل سیاسی، نه تنها به اصل عدم تبعیض آسیب می‌زند بلکه اعتبار کنفرانس را نیز زیر سوال می‌برد.
دولت آلمان با پذیرش مسئولیت میزبانی کنفرانس امنیتی مونیخ، به نوعی تعهدات بین‌المللی را پذیرفته است. این تعهدات شامل احترام به آزادی بیان، تجمع و حقوق بشر است. سازمان‌های بین‌المللی و توافقنامه‌های متعددی مانند اعلامیه جهانی حقوق بشر و میثاق بین‌المللی حقوق مدنی و سیاسی، حق حضور در مجامع عمومی را به رسمیت شناخته‌اند و ممانعت از حضور مدعوین به دلایل سیاسی نقض این تعهدات تلقی می‌گردد.
جلوگیری از حضور و سخنرانی یکی از مدعوین یعنی شاهزاده رضا پهلوی که نماینده بخش کثیری از ملت ایران است و از سوی دیگر به عنوان شخصی که صدای ملت ایران در دفاع از آزادی‌های خود، حقوق بشر و مقابله با دیکتاتوری جمهوری اسلامی است، اقدامی بی‌شرمانه است که باید محکومیت همه‌جانبه را از سوی فعالین سیاسی و احزاب و گروه‌هایی که ادعای دفاع از آزادی بیان را دارند به همراه داشته باشد. دولتی که وزیر خارجه‌اش شتابان به استقبال احمد الشرعی رفت که هنوز چند ماه نیست که از فعالیت‌های تروریستی و همکاری‌هایش با داعش گذشته، حق ندارد به دلایل سیاسی اقدام به چنین محدودیت‌های ناقض آزادی و حقوق بشری برای کسی نماید که همه عمر برای دموکراسی، آزادی و مبارزه به دور از خشونت تلاش کرده است.
محدود کردن دسترسی به کنفرانس‌ها بر اساس مواضع سیاسی، نه اعتبار مدعوین بلکه اعتبار و اهمیت این رویدادها را کاهش می‌دهد. یکی از اهداف اصلی این کنفرانس‌ها، ایجاد یک محیط برای گفتگوی باز و متنوع است که در آن شرکت‌کنندگان بتوانند از تجربیات و دیدگاه‌های مختلف بهره‌مند شوند. با محدود کردن حضور برخی مهمانان، میزبان نه تنها تنوع آراء را کاهش می‌دهد، بلکه از پتانسیل کامل کنفرانس برای حل مشکلات جهانی بهره نمی‌برد.
در نهایت، میزبانی کنفرانس‌های بین‌المللی یک افتخار و مسئولیت است. کشورهای میزبان باید به اصول بی‌طرفی، عدم تبعیض و حقوق بشر پایبند باشند. ممانعت از حضور مدعوین به دلایل سیاسی نه تنها خلاف این تکالیف است، بلکه می‌تواند پیامدهای جدی برای اعتبار این کشورها داشته باشد و دولت و سیاستمداران آلمانی باید بدانند چنین مداخله‌ای که به نفع جمهوری اسلامی انجام شده است، از حافظه تاریخی ایرانیان پاک نخواهد شد. جمهوری اسلامی با کمک کشوری مانند آلمان یا هر کشور دیگر ماندگار نخواهد بود و اراده ملت ایران پیروز خواهد شد. آنچه خواهد ماند ملت ایران و دولت ملی آن پس از سقوط جمهوری اسلامی است و در حافظه ملت ایران، فراموش نخواهد شد که آلمان در بزنگاهی تاریخی علیه ملت ایران و در سمت غلط تاریخ ایستاد. بد نیست آلمانی‌ها از گذشته‌ی خود درس بگیرند و در انتخاب سمت خود در تاریخ بیشتر بیاندیشند.
*سیاوش پندار استاد علوم سیاسی
