با ورود موج جدید سرما به ایران بار دیگر بحران کمبود انرژی سبب تعطیلی گسترده در اکثر استانهای کشور شد. با اینهمه باز هم مقامات دولت از مردم خواستهاند برای «پایداری شبکه برق و گاز» یا به بیان دیگر برای قطع نشدن برق و گاز منازل مسکونی، در مصرف انرژی صرفهجویی کنند.
دور تازهای از تعطیلات سراسری در ۲۷ استان ایران از امروز شنبه ۲۰ بهمنماه ۱۴۰۳ و در پی ورود موج جدیدی از سرما در ایران آغاز شده است.
در میان ۳۱ استان ایران فقط استانهای سیستان و بلوچستان، کهگیلویه و بویراحمد، هرمزگان و یزد تعطیل نیستند و دیگر استانهای ایران با تعطیلی گسترده مدارس، دانشگاهها، ادارات، بانکها و دیگر سازمانهای دولتی و خصوصی روبرو شدهاند.
در تهران تمام مدارس، ادارات و موسسات دولتی و خصوصی، بانکها، دانشگاهها و مراکز آموزش عالی تهران، امروز شنبه، ۲۰ بهمن۱۴۰۳ بهدلیل «کاهش شدید دما» تعطیل است.
همچنین مدیر روابط عمومی و امور بینالملل سازمان بورس و اوراق بهادار نیز با صدور اطلاعیهای اعلام کرده «به دنبال تعطیلی برخی استانهای کشور از جمله استان تهران در روز شنبه ۲۰ بهمنماه به دلیل برودت هوا و به منظور مدیریت مصرف انرژی، بورس تهران، فرابورس ایران، بورس کالا و بورس انرژی نیز در این روز تعطیل خواهند بود.»
در این اطلاعیه آمده که «این تعطیلی با توجه به درخواست نهادهای مالی، کارگزاران و بورسها از سازمان بورس، به تصویب هیئتمدیره سازمان بورس و اوراق بهادار رسیده است.»
کارگروه مدیریت مصرف انرژی استان سمنان نیز در اطلاعیهای اعلام کرده تمام ادارات و بانکهای استان سمنان در روز شنبه ۲۰ بهمنماه تعطیل است.
این اطلاعیه مدعی شده «با هدف تثبیت انرژی درخطوط انتقال ومدیریت سفرهای درون و برون استانی کلیه ادارات و موسسات دولتی، آموزشگاهها، موسسات آموزش عالی، کلیه شعب بانکها وشهرداری های استان به استثنای مراکز امدادی، درمانی خدماتی که طبق اطلاعیه قبلى درآماده باش هستند فرداتعطیل خواهد.»
مشابه همین اطلاعیه از سوی سازمانهای مسئولِ دیگر استانها نیز صادر شده است. در استان لرستان نیز اعلام شده «ادارات، دستگاههای اجرایی، بانکها، مراکز آموزشی، مدارس کلیه مقاطع در نوبت صبح و عصر و دانشگاهها در شهرستانهای ازنا، الیگودرز، سلسله و دلفان غیر از دستگاههای امدادی و خدمات رسان و مراکز درمانی تعطیل میباشد. مدارس کلیه مقاطع در نوبت صبح و عصر در همه روستاهای شهرستان بروجرد تعطیل میباشند.»
مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان نیز روز گذشته و پس از تشکیل جلسه اضطراری اعلام کرده «کاهش ۸ تا ۱۲ درجه دما تا اواسط هفته پیشبینی شده و بارش برف از اواسط روز شنبه در مناطق شمال، غرب و مرکز استان تا روز یکشنبه ادامه دارد.»
ستاد بحران استانداری اصفهان افزوده «با توجه به کاهش محسوس دما و ناترازی های حوزه تأمین انرژی در بخش گاز و برق، ادارات و اماکن دولتی موظف میباشند نسبت به خاموش نمودن سیستمهای گرمایشی و موتور خانهها در روزهای تعطیل اقدام کنند.»
در برخی استانها هم که کاهش چند درجهای دما رخ نداده، علت تعطیلی «آلودگی هوا» عنوان شده است. بر اساس اعلام مقامات استان خوزستان هوای ۱۶ شهر این استان در وضعیت قهوهای، بنفش، قرمز و نارنجی آلودگی هوا قرار گرفته و بر اساس اعلام استانداری مدارس خوزستان امروز شنبه ۲۰ بهمنماه تعطیل است.
طبق اعلام سازمان هواشناسی در هفته جاری تمام استانهای ایران دمای منفی خواهند داشت و در پی کاهش دما مصرف گاز با افزایش روبرو خواهد شد. همچنین پیشبینی شده مصرف گاز در بخشهای مختلف خانگی و صنعتی از مرز ۶۹۰ میلیون مترمکعب در روز عبور کرده و به حدود ۷۲۰ میلیون مترمکعب برسد.
اسکندر مومنی وزیر کشور دولت پزشکیان نیز روز گذشته در جلسه ستاد ملی مدیریت بحران کشور در وزارت کشور، گفت: «ستاد مدیریت بحران در سطح شهرستانها و استانها در حالت آمادهباش کامل هستند و کمبودی برای تامین مواد غذایی، نان و آب وجود ندارد.»
وی با اشاره به اینکه «استانداران در استانها پای کار هستند و در صورت درخواست آنها کمکهای بیشتری به استانها ارسال میشود»، گفت که «رسانهها به شهروندان توصیه کنند در ۲۴ ساعت آینده از سفر به نیمه شمالی و شمال غرب کشور با توجه به اینکه بارندگیها ادامه دارد، خودداری کنند.»
هفته گذشته مسعود پزشکیان رئیس دولت چهاردهم بار دیگر از مردم خواست در مصرف انرژی صرفهجویی کنند و دمای خانههای خود را دو درجه کاهش دهند. به نظر میرسد دولت پزشکیان که با گذشت شش ماه از فعالیت هنوز طرحی پایدار برای مدیریت بحران کمبود انرژی ندارد، با طرحهای ضربتی مانند تعطیلی کشور و تشویق مردم به کاهش مصرف انرژی به دنبال عبور از زمستان است.
این در حالیست که به گفته کارشناسان، بحران انرژی با پایان فصل سرما پایان نخواهد یافت و پیشبینی شده که این بحران همواره در حال گستردهتر شدن خواهد بود.
در همین رابطه صادق الحسینی از اقتصاددانان اصلاحطلب هشدار داده که سال ۱۴۰۴ یکی از حساسترین سالهای ایران بعد از ۱۳۲۰ [اشغال ایران در جنگ جهانی دوم] خواهد بود و یکی از دلایل آن را «غیرقابل مدیریت شدن بحران انرژی» دانسته است.
او همچنین به موارد دیگری از جمله «پایینترین سرمایه اجتماعی بعد از انقلاب ۵۷»، «ظهور ۱۰ میلیون فقیر جدید در کشور»، «ریسک تغییرات احتمالی در توازن قوای داخلی»، «ریسک ترامپ» و «شرایط جدید منطقه» اشاره کرده است.
اینهمه در حالیست که طی روزهای گذشته قیمتها در بازر ارز و طلا به شکل فزاینده و پرسرعتی در حال افزایش بود بطوری که قیمت هر دلار آمریکا در بازار آزاد ایران به بیش از ۸۶ هزار تومان رسید. قیمت هر سکه طلا به مرز ۶۹ میلیون تومان رسید و قیمت هر گرم طلای ۱۸ عیار نیز از مرز ۶ میلیون تومان عبور کرد.
برخی ناظران معتقدند تعطیلی گسترده در ۲۷ استان ایران در پی اظهارات علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی درباره مذاکره با ایالات متحده و برای جلوگیری از انفجار قیمتها در بازار ارز و طلا بوده است. تعطیلی بیسابقه بورس ایران نیز بر این احتمال افزوده است.
علی خامنهای در سخنرانی روز جمعه ۱۹ بهمن در جمع فرماندهان نیروی هوایی و پدافند هوایی ارتش جمهوری اسلامی اعلام کرد مذاکره با آمریکا «عاقلانه نیست، هوشمندانه نیست، شرافتمندانه نیست».
رهبر جمهوری اسلامی گفت مذاکره با دولت ترامپ هیچ تأثیری در رفع مشکلات کشور ندارد و تأکید کرد: «اینجور به ما وانمود نکنند که اگر نشستیم پشت میز مذاکره با آن دولت، فلان مشکل یا فلان مشکل حل میشود. نخیر؛ از مذاکره با آمریکا هیچ مشکلی حل نمیشود».
این اظهارات در شرایطی که بازارهای مختلف از جمله بازار ارز و طلا به شدت تحت تأثیر انتظارات تورمی هستند میتواند بازار متلاطم ارز و طلا را با افزایش انفجاری قیمتها طی امروز روبرو کند. اکنون گفته میشود که تعطیلی سراسری امروز و وصل شدن آن به تعطیلی روز دوشنبه ۲۲ بهمنماه میتواند کمی از التهاب بازارهای ارز و طلا بکاهد.
این در حالیست که مشکلات ساختاری اقتصاد در کنار ادامه تنشهای جمهوری اسلامی با جهان و مبهم بودن روند مذاکرات حکومت با دولت ترامپ، همچنان عاملی برای تداوم قیمتها در بازار ارز و طلا و دیگر بازارهای کشور است.