در شرایطی که به نظر میرسد جمهوری اسلامی به دنبال راههایی برای مذاکره با دولت دونالد ترامپ میگردد، علی خامنهای رهبر نظام جمعه ۱۹ بهمنماه ۱۴۰۳ در جمع فرماندهان و پرسنل نیروی هوایی ارتش اعلام نمود که «نباید با آمریکا مذاکره کرد.»
![](https://kayhan.london/wp-content/uploads/2021/10/لال.jpg)
خامنهای تأکید کرد، «مذاکره با آمریکا عاقلانه، هوشمندانه و شرافتمندانه نیست و مشکلات کشور را حل نمیکند.»
در واکنش به این اظهارات، سخنگوی شورای امنیت ملّی آمریکا اعلام کرد، همانطور که دونالد ترامپ بارها اعلام کرده او متعهد است که حکومت ایران هرگز به سلاح هستهای دست پیدا نکند.
برایان هیوز در پاسخ به پرسش «صدای آمریکا» افزود: «به لطف اقدامات اسرائیل در سال گذشته، حکومت ایران در ضعیفترین موقعیت خود در سالهای اخیر قرار دارد.»
این در حالیست که پیش از این کمال خرازی و علیاکبر ولایتی دو مشاور ارشد علی خامنهای گفته بودند که نظام برای مذاکره با آمریکا آمادگی دارد. همچنین محمدجواد ظریف وزیر خارجه اسبق جمهوری اسلامی که در دولت مسعود پزشکیان به عنوان «معاون راهبردی» وی به کار گرفته شده، چندی پیش در مقالهای در نشریه «مسائل بینالمللی» نوشته بود، «میشود با دولت ترامپ به توافق رسید.»
ترامپ قاتل سلیمانی است
پس از آنکه خامنهای در سخنان اخیر خود مذاکره با آمریکا را رد کرد، امامان جمعه در سراسر ایران به صورت سازمانیافته به محافلی که در جمهوری اسلامی مذاکره با دولت ترامپ را توصیه میکنند، حمله کردند. همسو با آنها محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی نیز در همایش ویژه فرماندهان سپاه پاسداران گفت: «رهبری گفت که با همه دولتها مذاکره میکنیم، فقط آمریکا استثنا است؛ توقع ما از دولت این است که این راهبرد را پیش ببرد.» او افزود: «ترامپ قاتل قاسم سلیمانی است و مذاکره با او شرافتمندانه نیست.»
به نظر میرسد آنچه خامنهای بر آن تأکید کرده است، احتمالاً اختلافها درون نظام را افزایش دهد. در همین ارتباط قالیباف هشدار داد «جبهه انقلاب دوقطبی بر سر مذاکره ایجاد نکند.» او همچنین گفت: «ترامپ به دنبال خلع سلاح ایران است.»
علمالهدی: دستانی در کار است
اظهارات خامنهای و سایر مقامات ارشد نظام در مورد مذاکره نکردن با آمریکا موج تازهای از افزایش قیمت دلار و موادغذایی و انواع کالاهای مصرفی را در پی داشت. احمد علمالهدی امام جمعه مشهد در خطبههای نماز از یکسو گفت: «نمیشود مردم شب بخوابند و صبح بیدار شوند و یک جنس ۲۰۰ درصد گران شود» و از سوی دیگر هشدار داد که «دستی در کار است و یک جریان پشت پرده تلاش میکند وضعیت اقتصادی و معیشتی مردم را در داخل کشور به گونهای درآورد که مردم نسبت به نظام مسئلهدار شوند.» این در حالیست که خود جمهوری اسلامی و ناکارآمدیها و سیاستهای آن سبب شرایطی شده که تازه نیست ولی اکنون بیش از همیشه وخیم به نظر میرسد.
با اینهمه هم علی خامنهای و هم قالیباف در جمع نظامیها اعلام کردهاند که جمهوری اسلامی با آمریکا مذاکره نمیکند. قالیباف پنج روز پیش از این خواسته بود: «حقوق نیروهای مسلح جمهوری اسلامی باید ۲۰ درصد بیشتر شود.»
حکومت نگران است نارضایتیهای عمومی، ریزش در نیروهای مسلح را تسریع کند؛ وضعیتی که مشابه آن باعث فروپاشی رژیم بشار اسد شد. در همین ارتباط روزنامه «جمهوری اسلامی» ۲۷ آذرماه ۱۴۰۳ با اشاره به سرنگونی اسد در سوریه هشدار داده بود که «بحران اقتصادی در هر کشوری میتواند باعث از دست رفتن پشتوانه مردمی نظامهای سیاسی شود و زمینه را برای تضعیف و حتی سقوط آنها فراهم نماید.»
در این میان، اعتراضها به علی خامنهای حتا از درون حکومت نیز رو به افزایش است. تعداد زیادی از بسیجیها و حامیان دوآتشه نظام اکنون به صف منتقدان پیوستهاند. صدای تحلیلگرانی که زیر پرچم ولایتمداری سینه میزدند و اکنون انتقادهای تند و صریح به کل سیستم دارند، از «شبکه افق» وابسته به سپاه پاسداران شنیده میشود.
به نظر میرسد صدای منتقدان درون حکومت علیه عملکرد نظام به گوش مقامات ارشد هم رسیده است. در همین ارتباط، محمد نبیموسوی نماینده خامنهای در استان خوزستان میگوید، «نوجوانان و جوانان میگویند حکومت پهلوی بهتر از جمهوری اسلامی بود.»
در واکنش به این انتقادات حسین سلامی فرمانده سپاه با اعلام حمایت از نظام و رهبرش گفته «خامنهای ما را موسیوار از نیل تحریم، تکفیر، انزوا و جنگ عبور داد!» اما واقعیت اینست که در چهل و ششمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، ابعاد نارضایتیها به حدی رسیده است که راه چارهای برای نظام باقی نمانده و گزینههای در دسترس از جمله رسیدن به سلاح اتمی برای حفظ نظام آنقدر پیامدهای منفی دارد که حیات نظام را با تهدید بیشتری روبرو خواهد کرد.