مارک فوگل معلم آمریکایی که نزدیک به چهار سال در روسیه به اتهام «قاچاق مواد مخدر» زندانی بود، سرانجام به ایالات متحده بازگشت. آزادی او در چارچوب یک توافق میان دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین انجام شده که بر اساس آن، یک شهروند روسی نیز که در آمریکا بازداشت بوده و نام وی اعلام نشده آزاد می‌شود.
مارک والتز مشاور امنیت ملی ترامپ سه‌شنبه ۱۱ فوریه (۲۴ بهمن) در بیانیه‌ای اعلام کرد: «این مبادله نه تنها نشان‌دهنده حسن نیت روس‌هاست، بلکه گواهی بر این است که در مسیر درستی برای پایان دادن به جنگ فاجعه‌بار و ویرانگر اوکراین قرار داریم.»
به گفته والتز، از زمان آغاز دوره ریاست جمهوری ترامپ، او موفق شده است آزادی چندین آمریکایی بازداشت‌شده در سراسر جهان را تأمین کند و این روند تا بازگشت همه شهروندان آمریکایی به کشورشان ادامه خواهد داشت.
فوگل در اوت ۲۰۲۱ در فرودگاه مسکو به دلیل حمل ۱۷ گرم حشیش بازداشت شد؛ خانواده و وکیل او مدعی شدند پزشکِ درمانگر وی این ماده مخدر را برای درمان «درد شدید ستون فقرات» فوگل تجویز کرده بود.
به گزارش «وال‌استریت ژورنال» فوگل پس از آزادی گفت: «احساس می‌کنم خوش‌شانس‌ترین مرد روی زمین هستم. برای همیشه خود را مدیون رئیس جمهور ترامپ و استیو ویتکوف می‌دانم.»
نقش دیپلماسی غیرمعمول ترامپ در مبادله زندانیان
آزادی فوگل بار دیگر رویکرد متفاوت ترامپ در سیاست خارجی را برجسته کرد. برخلاف شیوه‌های متداول دیپلماتیک، اینبار ترامپ از طریق استیو ویتکوف سرمایه‌دار املاک و مستغلات و نماینده ویژه آمریکا در خاورمیانه و یکی از دوستان نزدیکش، این مذاکرات را پیش برد.
در بیانیه کاخ سفید مشخص نشد که آمریکا در ازای آزادی فوگل چه امتیازی به روسیه داده است. اما در مبادلات پیشین، واشنگتن چندین زندانی روس از جمله هکرهای معروف، رومن سلزنوف و ولادیسلاو کلیوشین، و همچنین وادیم کونوشچونوک را که متهم به قاچاق غیرقانونی مهمات بود، آزاد کرد.
یکی از چهره‌های روسی که همچنان در بازداشت آمریکا باقی مانده، الکساندر وینیک بنیانگذار صرافی بیت‌کوین BTC-e است که به پولشویی متهم شده و در انتظار صدور حکم نهایی است.
سیاست جدید ترامپ درباره اوکراین؛ تغییر معادلات جنگ؟
همزمان با آزادی فوگل، دولت ترامپ اعلام کرد که آمریکا دیگر بخش عمده‌ای از کمک‌های نظامی و غیرنظامی به اوکراین را تأمین نخواهد کرد؛ سیاستی که می‌تواند معادلات جنگ را دستخوش تغییر کند.
پیت هگسِت، وزیر دفاع آمریکا تأکید کرده است: «واشنگتن دیگر روابط نامتعادل با متحدانش را تحمل نخواهد کرد. این اروپاست که باید بخش عمده‌ای از کمک‌های آینده به اوکراین را تأمین کند.»
او همچنین صراحتاً اعلام کرد که آمریکا نیروهای خود را برای نظارت بر توافق صلح احتمالی میان روسیه و اوکراین در آنجا مستقر نخواهد کرد.
تغییر موضع آمریکا درباره تمامیت ارضی اوکراین
هگست همچنین تصریح کرد که بازگرداندن مرزهای اوکراین به وضعیت پیش از سال ۲۰۱۴ «هدف غیرواقع‌بینانه‌ای» است و هرگونه توافق صلح باید با پذیرش این واقعیت آغاز شود.
به باور برخی تحلیلگران این موضع‌گیری زنگ خطر جدی برای اوکراین است، زیرا نشان می‌دهد که دولت ترامپ دیگر از پس گرفتن کامل مناطق اشغالی حمایت نخواهد کرد. روسیه تا کنون پنج منطقه از خاک اوکراین، شامل کریمه، دونتسک، لوهانسک، خرسون و زاپوریژیا را به خاک خود الحاق کرده است، هرچند کنترل کامل آنها را در اختیار ندارد. در عین حال از سوی ولودیمیر زلینسکی رئیس جمهور اوکراین نیز انعطاف‌هایی مبنی بر توافق بر سر واگذاری برخی مناطق به روسیه دیده می‌شود.
نگرانی‌های اوکراین و فرصت برای روسیه
با اینهمه پیشتر کی‌یف همواره تأکید کرده بود که بدون تضمین‌های امنیتی قوی از جمله عضویت در ناتو یا حضور نیروهای حافظ صلح هرگونه توافق صلحی فقط به روسیه فرصت خواهد داد تا تجدید قوا کرده و حمله‌ای دیگر را برنامه‌ریزی کند.
اوکراین همچنین تلاش دارد با حمایت بریتانیا و فرانسه، نیروهای این دو کشور را در قالب یک مأموریت نظارتی به خاک خود بیاورد. اما هگست در اظهارات اخیر خود این احتمال را رد کرده و تأکید کرده است که آمریکا هیچ نیرویی برای اجرای یک توافق صلح به اوکراین اعزام نخواهد کرد.
آینده ناتو و فشار ترامپ بر متحدان اروپایی
سیاست‌های جدید ترامپ نگرانی‌های شدید متحدان آمریکا در ناتو را برانگیخته است، به‌ویژه پس از آنکه او خواستار افزایش دو برابری هزینه‌های دفاعی کشورهای عضو این پیمان نظامی شد.
تصمیم ترامپ به کاهش کمک‌های آمریکا به اوکراین، در حالی که جنگ همچنان ادامه دارد، نه‌تنها به سود روسیه تمام می‌شود، بلکه اروپا را در موقعیتی دشوار قرار می‌دهد.
بر همین اساس ناظران می‌گویند، آزادی مارک فوگل نشان‌دهنده روش‌های غیرمتعارف ترامپ در معامله با روسیه است. کاهش حمایت‌های آمریکا از اوکراین، فشار سنگینی را بر اروپا وارد خواهد کرد. ناتو در برابر چالش جدیدی قرار گرفته و باید در قبال تعهدات خود به اوکراین تصمیم بگیرد.
با این شرایط، به نظر می‌رسد که سال ۲۰۲۵ نقطه عطفی در معادلات جهانی خواهد بود؛ دورانی که تصمیمات ترامپ می‌تواند مسیر جنگ در اوکراین و همکاری‌های بلوک غرب در ناتو را تغییر دهد.
