رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور با بیان اینکه دورههای خشکسالی در ایران طولانیتر شده، تأکید کرده «این موضوع قطعاً تأثیر منفی بر کشاورزی و امنیت غذایی خواهد داشت.»
احد وظیفه رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور در گفتگو با وبسایت «تجارتنیوز» گفته «در سه دهه اخیر روند خشکسالی در کشور ما تشدید شده است. گرمایش جهانی و افزایش دمای منطقهای با سرعت بیشتری نسبت به گذشته در حال وقوع است. در دههای اخیر تقریباً هر ۱۰ سال، دمای میانگین کشور نیم درجه افزایش مییابد.»
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی افزوده «در پنج دهه گذشته، دمای متوسط کشور حدود ۲ تا ۲/۵ درجه بالا رفته است. هر درجه افزایش دما خود باعث افزایش شش تا هفت درصدی تبخیر میشود. این ۲ تا ۲/۵ درجه افزایش دما ممکن است بین ۱۵ تا ۲۰ درصد توان تبخیر را افزایش داده باشد. دما به عنوان یکی از پارامترهای مهم در زمینه خشکسالی و دسترسی به آب، تأثیر بسزایی دارد.»
او با بیان اینکه «دورههای خشکسالی نیز طولانیتر شده» گفته «این موضوع قطعاً تأثیر منفی بر کشاورزی و امنیت غذایی خواهد داشت. سال گذشته بارندگیها تا نزدیک به انتهای زمستان -مانند امسال- خوب نبود اما فصل بهار با بارندگیهای مناسب توانست کمبودهای گذشته را تا حدی جبران کند و باعث افزایش تولید محصولات کشاورزی به ویژه غلات شد.»
احد وظیفه با بیان اینکه در سال جاری آبی، استانهای پربارش ایران مانند چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، لرستان، خوزستان، ایلام و کرمانشاه وضعیت خوبی ندارند، افزوده «در مناطق جنوبی مانند بوشهر و فارس نیز خشکسالی بسیار شدید وجود دارد. اگر این روند ادامه یابد، قطعاً تأثیر منفی بر خروجی محصولات کشاورزی خواهد داشت.»
کاهش بارندگی در سال آبی جاری سبب بروز هشدارهایی از سوی کارشناسان و مدیران مسئول شده است. این روند نه تنها سبب نگرانی درباره تأمین آب آشامیدنی مورد نیاز شهروندان شده بلکه به تهدیدی علیه محیط زیست و حیات تالابها تبدیل شده است.
فرهاد یادگاری، معاون امور مشترکین آبفا با اشاره به کاهش شدید ذخایر سدهای تهران اعلام کرد که «تابستان آینده قطعا با کمآبی روبرو خواهیم شد» و برای جلوگیری از بحران، شهروندان باید حداقل ۱۰ درصد در مصرف آب صرفهجویی کنند.
او با اشاره به اینکه استان تهران جزو استانهای کم بارش است، گفت که در حال حاضر «پنجمین سال کم آبی را پشت سر میگذاریم.»
عبدالغفور امان زاده نماینده گرگان و آق قلا در مجلس شورای اسلامی نیز چهارشنبه گذشته در مجلس شورای اسلامی اعلام کرد که بحران بیآبی در حال تبدیل شدن به یک فاجعه ملی است و در حال حاضر حدود ۵۰ سد کشور خالی است.
این نماینده مجلس شورای اسلامی افزود «مزارع کشاورزی آبی نیز با مشکل سوخت و قطع برق چاهها مواجه هستند. حوزه کشاورزی نیز در آستانه نابودی است لذا دولت باید از هم اکنون برای خشکسالی در حال رخ دادن آمادگی داشته باشد.»
روزنامه «هممیهن» در گزارشی با اشاره به کاهش ۵۷ درصدی ظرفیت سدهای ایران و نبود پیشبینی بارشهای قابلتوجه در ماههای آینده، این احتمال را مطرح کرده است که سهمیهبندی آب در تابستان ۱۴۰۴ افزایش یابد.
بر اساس این گزارش، شش سد مهم کشور کمتر از ۱۰ میلیون مترمکعب آب دارند و سدهای «شمیل» و «نیان» در هرمزگان کاملا خالیاند. همچنین ورودی آب به سدها نسبت به سال گذشته ۵ درصد کاهش یافته و به ۵/۹ میلیارد مترمکعب رسیده است. خروجی آب نیز افزایش یافته و به ۸ میلیارد مترمکعب رسیده است.
عباس علیآبادی وزیر نیرو دولت پزشکیان کمبود آب را به مشترکان پرمصرف نسبت میدهد. به گزارش روزنامه هممیهن علیآبادی میگوید برنامههایی برای مدیریت مصرف و تدوین قوانین مناسب و برخورد جدی با مصرف کنندگان در دست تهیه دارد.
در این گزارش تاکید شده است که در صورت ادامه روند فعلی، ممکن است مصارف خانگی و صنعتی با قطعی یا سهمیهبندی آب مواجه شوند که میتواند به صنایع نیز آسیب برساند.
تالابهای ایران نیز از حشکسالی متأثر شدهاند بطوریکه طی سالهای گذشته روند خشکی تالابهای ایران با خشکیدن «گاوخونی»، «پریشان» و «ارومیه» شروع شد و با «بختگان»، «هامون»، «هورالعظیم»، «میقان»، «میانکاله»، «قوری گل»، «انزلی»، «صابری»، «هیرمند»، «یادگارلو» و «لپو» مازندران ادامه یافت. این فهرست در حال طولانیتر شدن است و مقامات جمهوری اسلامی نیز اقدامی برای مدیریت وضعیت بحرانی در تالابهای کشور انجام نمیدهند.
امسال و با گذشت پنج سال از تصویب «قانون حفاظت، احیا و مدیریت تالابهای کشور»، وضعیت تالابهای ایران مرز بحران را رد کرده و بسیاری از آنها خشک شدهاند.
در «قانون حفاظت، احیا و مدیریت تالابهای کشور» سازمان حفاظت محیطزیست موظف شد نیاز آبی اکولوژیکی تالابها را تعیین کند و وزارت نیرو براساس این نیازها، آب مورد نیاز را تأمین کند.
آرزو اشرفیزاده مدیر کل دفتر حفاظت و احیای تالابهای سازمان حفاظت محیط زیست ماه گذشته درباره «حال بد» تالابهای کشور گفته بود که «وضعیت تالابها عملکرد کل سیستم در مدیریت منابع آبی را نشان میدهد، در نتیجه نیازمند اتخاذ تصمیمات فوری و تغییر برخی رویکردها هستیم، با خشکسالی و تغییر اقلیم، ۱/۵ میلیون هکتار از تالابها غبارخیز شدهاند و ۵۵ درصد آنها ظرفیت غبارخیزی بالایی دارند.»
اواخر پاییز نیز گزارش شد کاهش بارندگی و عدم تخصیص حقابه به خشکسالیها دامن زده بطوری که ۹۹ درصد سطح تالاب بینالمللی گاوخونی خشک است.
حسین اکبری معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل محیط زیست استان اصفهان در اینباره با اشاره به اینکه میزان زهآبها و پساب حاصل از کشاورزی در فصل سرما یک کمی بیشتر میشود گفته بود «این میزان زهآب ورودی در فصل گرم به ۵۰ تا ۷۰ لیتر بر ثانیه میرسد و هوا که سرد میشود این میزان به حدود ۱۰۰ لیتر بر ثانیه میرسد که برای نیاز آبی تالاب بسیار ناچیز است و سطحی را نمیتواند آبدار کند و تنها سطح بسیار کمی از مصب تالاب را مرطوب میکند.»