هدی رؤوف (ایندیپندنت عربی) – می‌توان گفت که وضعیت داخلی ایران حامل پیامی درباره مسائل خارجی به ویژه مذاکره با ترامپ درباره پرونده هسته‌ای است.
برکناری‌ها و فشارهای وارده به سیاست به اصطلاح «وفاق» و «آشتی» میان دو جناح اصلاح‌طلب و اصولگرای رژیم، از سوی تندروها نشان می‌دهد، سیاستی که از سوی رهبر رژیم برای مصلحت نظام پیشنهاد شده بود، با موانعی روبروست. آشتی میان جناحین داخل رژیم شکست خورده و اکنون جریان اصلاح‌طلب می‌گوید که رئیس جمهورشان از زمان انتخاب اعضای کابینه خود با محدودیت‌هایی مواجه بوده است و بحران اقتصادی ایران را نمی‌توان تنها در شش ماه از روی کار آمدن دولت او حل کرد. آنها علت اصلی این بحران را تحریم‌ها و سیاست خارجی نظام می‌دانند.
طی هفته گذشته، ایران شاهد رخدادهای داخلی بسیاری بود که بی‌تردید پیامدهایی برای مسائل خارجی نیز داشت، به ویژه اینکه تهران می‌خواهد از موضع قدرت و نه ضعف با آمریکا مذاکره کند. پس این وقایع را چگونه می‌توان تفسیر کرد؟
چند روز پیش، عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد برکنار شد؛ مجلس شورای اسلامی که اکثریت آن را اصولگرایان تشکیل می‌دهند، با ۱۸۲ رأی موافق و ۸۹ رأی مخالف به عدم کفایت او رأی داد.
یک روز بعد، محمدجواد ظریف از سمت معاونت ریاست جمهوری در امور استراتژیک استعفا داد. اما درواقع، او برکنار شده زیرا رئیس قوه قضائیه از او خواست که برای کاهش فشارها و چالش‌های دولت استعفا دهد.
رخداد دیگر در این تحولات، سخنرانی مسعود پزشکیان رئیس دولت چهاردهم است که اعلام کرد قصد مذاکره با آمریکایی‌ها را داشته، اما با توجه به نظر رهبر نظام مبنی بر عدم مذاکره، چاره‌ای جز تبعیت از اوامر او ندارد.
این رویدادهای داخلی حامل پیام‌های بسیاری در سطح داخلی هستند. برکناری وزیر اقتصاد و پس از آن جواد ظریف و اکنون بحث بر سر استیضاح و برکناری وزرای نیرو و نفت، همگی نشان می‌دهد که بحران اقتصادی ایران تنها به مدیریت اقتصادی بازنمی‌گردد، بلکه به سیاست‌های خارجی و تحریم‌ها نیز مرتبط است. اصلاح‌طلبان معتقدند که اصولگرایان اشتباه می‌کنند که فکر می‌کنند نرخ ارز تنها نتیجه مدیریت اقتصادی است و سیاست خارجی هیچ تأثیری بر آن ندارد.
در مورد ظریف، گفته می‌شود که دولت نه تنها به او کمکی نکرده، بلکه او را تحت فشارهای سیاسی و رسانه‌ای نیز قرار داده، به‌ویژه در مورد مسئله تابعیت آمریکایی فرزندانش. ظریف انتظار داشت که «قانون مشاغل حساس» تغییر کند، زیرا بر اساس این قانون، انتصاب ظریف به عنوان یکی از معاونان رئیس دولت نقض آشکار قانون محسوب می‌شود.
برکناری وزیر اقتصاد و معاون رئیس جمهور در امور استراتژیک نشان می‌دهد که اصولگرایان بطور کامل بر تمام ارکان دولت جمهوری اسلامی مسلط شده‌اند و قادرند کار آن را مختل کنند. سؤال این است که آیا رهبر رژیم اجازه می‌دهد که رئیس دولت اصلاح‌طلب که برای پاسخگویی به صحنه داخلی به قدرت رسیده، به کار خود ادامه دهد؟
رأی به پزشکیان اصلاح‌طلب، با یک مأموریت مشروع، به دلیل نیاز رژیم ایران که با شرایط منطقه‌ای و تهدیدات اسرائیل مواجه است، به یک رئیس جمهور اصلاح‌طلب صورت گرفت. آنهم در حالی که انتظار می‌رفت دونالد ترامپ جایگزین جو بایدن شود. به همین دلیل نظام ایران تلاش کرد تا پیش از آمدن ترامپ، یک رئیس جمهور و دولت اصلاح‌طلب را روی کار بیاورد. اما واقعیت داخلی نشان داد که اصولگرایان توانایی زیادی در مختل کردن کار دولت دارند.
با وجود اختلافات و عدم آزادی عمل اصلاح‌طلبان، می‌توان گفت که این وضعیت داخلی حامل پیام دیگری در مورد مسائل خارجی است، به ویژه در ارتباط با مذاکره با ترامپ و غرب درباره پرونده هسته‌ای.
نظام جمهوری اسلامی در ایران، با وجود تمایل به داشتن یک رئیس جمهور اصلاح‌طلب در برابر ترامپ اما احساس ضعف می‌کند پس تلاش دارد تا از موضع قدرت مذاکره کند. به همین دلیل، شاید هدف از فشارهای وارد شده به دولت پزشکیان و استعفا این باشد که این پیام را به واشنگتن منتقل کنند که باید اکنون و پیش از آنکه دولت اصلاح‌طلب از قدرت خارج و دولتی تندرو جایگزین آن شود، مذاکره کرد. به عبارت دیگر، رژیم ایران تلاش می‌کند با اعمال فشار بر دولت پزشکیان، موقعیت خود را در برابر غرب و اسرائیل تقویت کند، بجای اینکه تصویری از ضعف به دلیل فرسایش قدرت بازوهای نیابتی خود و قدرتمند شدن دولت راستگرای اسرائیل به نمایش بگذارد.
*منبع: ایندبپندنت عربی
*نویسنده: هدی رؤوف
*ترجمه و تنظیم از کیهان لندن
