با آغاز مسافرتهای نوروزی و افزایش مصرف بنزین، ناکارآمدی جمهوری اسلامی در تولید بنزین مورد نیاز داخل کشور برجسته شده و در برخی مسیرهای پر رفت و آمد جادهای بازار سیاه فروش بنزین راه افتاده است.
در روزهای گذشته به علت آغاز مسافرتهای نوروزی مصرف بنزین افزایش یافته است. پیشبینی دولت از میزان افزایش بنزین درست نبوده و در برخی مناطق توزیع بنزین با اختلال روبرو شده است.
رضا نواز سخنگوی صنف جایگاهداران از رکوردشکنی تاریخی مصرف بنزین در روز پایانی سال خبر داده و اعلام کرده که با مصرف ۱۶۴ میلیون لیتر در یک روز، ایران به هشتمین کشور دارای بیشترین مصرف روزانه بنزین در جهان تبدیل شده است.
شرکت ملی پخش فرآوردههای نفتی ایران نیز اعلام کرده روز پنجشنبه، ۳۰ اسفندماه در مجموع ۱۴۴ میلیون و ۸۰۰ هزار لیتر بنزین در کشور توزیع شده است.
رضا نواز گفته در هفتههای منتهی به نوروز، پیشبینیها حاکی از رشد ۱۰ تا ۲۵ درصدی مصرف بود، اما مصرف واقعی ۱۵ میلیون لیتر بیشتر از سقف برنامهریزیشده بوده است. او این افزایش را «فراتر از تصور» توصیف کرد و از احتمال تکرار رکوردهای جدید در روزهای آینده خبر داد.
سخنگوی صنف جایگاهداران اعلام کرده ذخایر موجود به گونهای است که روند توزیع طبق برنامه ادامه خواهد یافت. این اطمینان میتواند نگرانیها از احتمال کمبود در تعطیلات نوروزی را کاهش دهد.
کرامت ویس کرمی مدیرعامل شرکت ملی پخش فراوردههای نفتی پیشتر در ۲۶ اسفندماه گفته بود «میانگین مصرف بنزین کشور در سال ۱۴۰۳ به ۱۲۴ میلیون لیتر در روز بود که پیشبینی میشود این رقم در نیمه نخست فروردین ۱۴۰۴، با توجه به افزایش تردد و مصادف شدن عید فطر با تعطیلات نوروز، به ۱۳۵ میلیون لیتر در روز برسد.»
رضا نواز هم مدعی شده که مشکل کمبود بنزین در نوروز رخ نخواهد داد: «برای ایام تعطیلات به ویژه تا پایان فروردین ماه تدابیری اندیشده شده که برای هر جایگاههای سوخت حداقل یک کارت سوخت اضافه شود.
وی افزود: این موضوع در برخی از استانهای کشور اجرایی شده و امیدواریم تا چند روز آینده کامل در سراسر کشور اجرایی شود.»
سخنگوی صنف جایگاهداران سوخت همچنین از شهروندان خواسته بود که حتما کارت سوخت خود را به همراه داشته باشند و تأکید کرده بود «جایگاهداران موظفند با مشاهده اتمام سهمیه کارت سوخت شهروندان، کارت آزاد را در اختیار آنان قرار دهند.»
در حالی که رضا نواز ذخیره و توزیع بنزین را مناسب توصیف کرده اما گزارشها از ایجاد بازار سیاه فروش بنزین در برخی جادههای پرتردد مثل جادههای شمال کشور خبر میدهند.
خبرگزاری «فارس» گزارش داده در مسیرهای پرتردد شمال کشور، این روزها خرید و فروش بنزین دیگر پنهانی انجام نمیشود. قیمتها از ۲۰ هزار تومان برای بنزین معمولی شروع میشود و گاهی تا ۳۰ هزار برای بنزین سوپر میرسد. معاملهها سریع انجام میشود.
این گزارش افزوده در طول مسیر چالوس و هراز، دستفروشان بنزین به یک تصویر ثابت تبدیل شدهاند. وانتها و خودروهای شخصی، کنار جاده میایستند و گالنهای پلاستیکی در صندوق عقب یا حتی کنار دست راننده چیده شده.
به گزارش «فارس» یک فروشنده در جاده هراز، حوالی آمل، گفته «وقتی صفها قفل میشه، لیتری ۳۰ هزارم میفروشم. مشتری هم داره. خودشون میدونن که جای دیگه گیر نمیاد».
همچنین مسافری که از نوشهر به تهران بازمیگشت، گفته «دیگه بازار سیاه نیست، بازار علنی شده. انگار بخشی از جاده است. اگه بخوای اعتراض کنی، اولین کسی که بهت میخنده، رانندههایی هستن که همون لحظه دارن لیتری ۲۵ هزار تومان پول میدن».
خبرگزاری «فارس» تأکید کرده کار تا جایی پیشرفته که بنزین فروشها نه فقط در جادههای شمال بلکه در تهران هم رویت میشوند.
این گزارش تأکید کرده آنچه بازار سیاه بنزین در شمال کشور را عجیب میکند، نه پنهانی بودن آن است و نه ترس فروشندگان؛ بلکه حضور آشکار آنها در طول روز و مقابل دیدگان مسافران و رهگذران است. فروشندگان با گالنهای رنگی و ظرفهای پلاستیکی، بیواهمه کنار جاده میایستند، مشتری جذب میکنند و پول نقد میگیرند.
قاسم حامدی کارشناس حوزه انرژی در گفتگو با «فارس» گفته «این بازار از کمبود نیست. از بینظمی در توزیع و پیشبینی نکردن نیاز مسافران شکل میگیرد و وقتی تقاضا بالا برود، بازار سیاه هم شکل خواهد گرفت».
برخی معقتدند فروش علنی بنزین ۳۰ هزار تومانی در جادههای پرتردد شاید مقدمهای بر آزادسازی قیمت بنزین از سوی دولت باشد؛ اگرچه مقامات وزارت نفت مدعی هستند فعلا برنامهای برای حذف یارانه و گران کردن بنزین ندارند!