کتایون حلاجان – روز یکشنبه ۱۶ ماه مارس ۲۰۲۵ چند روز پیش از عید باستانی نوروز انجمن AIA با همکاری جنبش رنسانس ایرانی و FIAP Jean Monnet همایشی با عنوان «زرتشت، راهنمای امروز و آینده» در پاریس برگزار کرد.
انجمن فرهنگی AIA در سال ۲۰۲۱ توسط وانشا رودبارکی هنرمند نقاش و پژوهشگر در زمینه انسانگرایی تأسیس شد. هدف این انجمن ترویج تبادل فرهنگی میان هنرمندان و اندیشمندان در سراسر جهان است. شهبانو فرح پهلوی از زمان تأسیس این انجمن پیوسته از آن حمایت کرده است.
بخش اول این همایش شامل کنفرانسی به سه زبان فرانسه، انگلیسی و فارسی بود و بخش دوم آن به اجرای موسیقی و رقص اختصاص داشت.
سخنرانانی که در این همایش به صورت حضوری و ویدئویی شرکت داشتند عبارت بودند از شهین بخردنیا (قاضی و انسان‌شناس از دانشگاه آکسفورد)، سوسن آبادیان (مدیر اجرایی شورای بین مذهبی منطقه کلانشهری واشنگتن)، موبد کامران جمشیدی، الکساندر بارد ( فیلسوف سایبری و سخنران عمومی)، شاهین نژاد (تاریخ‌شناس و سخنگوی جنبش رنسانس ایرانی) و رامین گلبانگ ( متخصص فیزیک، ریاضیات و نجوم از دانشگاه اسلو).
همایش با ویدئویی از شعر خوانی هما ارژنگی شاعر، نویسنده، مترجم و پژوهشگر آغاز شد. سپس وانشا رودبارکی درباره آیین و فلسفه زرتشت سخن گفت: « فلسفه زرتشت بر خرد، آزادی و مسئولیت پذیری تاکید دارد. زرتشت خود را پیامبر نمی‌دانست و وحی یا معجزه ای نداشت بلکه با تفکر به حقیقت رسید. اهورامزدا، خدای زرتشت به معنای (دارنده خرد) است. انسان با اختیار خود مسیر نیکی یا بدی را بر می‌گزیند. زرتشت انسان را نزدیک‌ترین پدیده به خدا می‌داند، زیرا از میان جانداران، تنها اوست که خرد دارد. در این آیین مرجع دینی و سیاسی بر اساس شایستگی تعیین میشود. انسان برای ارتباط با اهورامزدا به واسطه نیاز ندارد. شش صفت اهورامزدا شامل راستی، اندیشه نیک، شهریاری، مهربانی، تکامل و جاودانگی است که امشاپندان نامیده میشود. از دیدگاه زرتشت، هر فرد می‌تواند سوشیانت (نجات‌دهنده) باشد و در بهبود جامعه بکوشد.»
موبد کامران جمشیدی در مورد آموزه‌های زرتشت و تاثیر آن بر امروز و آینده جهان سخنرانی کرد. وی از جمله گفت: «امروز گرد هم آمده‌ایم تا یادی کنیم از آموزه‌های جاودانه یکی از بزرگترین رهبران مینوی (معنوی) اشو زرتشت بنیانگذار جهان‌بینی و دین و آیین زرتشتی یا مزدیسنی. پیام زرتشت که از فرازنای بیش از ۳۰۰۰ سال پیش به ما رسیده است از زمان، جغرافیا و فرهنگ‌ها نیز فراتر می‌رود و دانش و خردی را به ما نشان می‌دهد که می‌تواند راهنمای جهان امروز به سوی یگانگی و آرامش، بر بنیادی اخلاق‌مدارانه باشد. در دل آموزه‌های زرتشت مفهوم آشا یا آرتا قرار دارد، واژه‌ای که مفهوم آن را می‌توان در«راستی/ حقیقت»، «سامان/ نظم» یا «داد/ عدالت» دریافت.»
وی در ادامه افزود: «یکی دیگر از بنیادهای جهان‌بینی زرتشتی اصل وهو مانا یا منش و اندیشه نیک است که همانا خرد است. او بر نیروی اندیشه نیک و سازنده و خرد پافشاری می‌کرد و پیروان خود را به اندیشگری واسنجانه (انتقادی) و گزینش‌های خردورانه می‌انگیزاند. فراخوان زرتشت برای درگیر کردن و به کار انداختن خرد راستی‌جو و نیک‌گزین در ما، یک یادآوری زندگی‌ساز است. گزیرهایی (تصمیم‌هایی) که ریشه در خرد و مهربانی دارند می‌توانند درمانگر جدایی‌ها و دشمنی‌ها باشند، درگیری‌ها را از میان بردارند و میان فرهنگ‌ها و ملت‌ها پل یگانگی بزنند. زرتشت همچنین فرایافت (مفهوم) اراده آزاد را پیش روی ما می‌نهد و می‌گوید که هر فردی دارای توانایی و خویشکاری (مسئولیت) گزینش میان نیک و بد، راست و درست یا سازنده و ویرانگر است.»
سوسن آبادیان در پیامی ویدئویی در مورد «زرتشتی‌گری: ندای جاودان» برای تجدید و ارتقای جهان صحبت کرد.
همچنین عنوان صحبت‌های شهین بخردنیا «نوروز نماد نوزایی و شادی» بود. وی در همین زمینه گفت: «نوروز نماد نوزایی، شادی و تولد دوباره‌ی طبیعت در زمان اعتدال بهاری است که آن را جشن می‌گیریم. زرتشتیان این مناسبت را با چیدن سفره‌ی ویژه‌ای به نام هفت شین/ سین/ میوه گرامی می‌دارند که عناصر حیات‌بخش را در آن نشان می‌دهد. این سنت در میان فرهنگ‌های ایرانی، کردی، افغانی و تاجیکی مشترک است. عدد ۷، که در این جشن اهمیت ویژه‌ای دارد، به هفت امشاسپندان مرتبط است که انسان را به سوی خرد و تعادل هدایت می‌کنند. بر اساس باورهای زرتشتی رسیدن به شادی هدف نهایی زندگی است که با شاد کردن دیگران تحقق می‌یابد. از آنجا که هیچ اثباتی برای زندگی پس از مرگ وجود ندارد، باید از نعمت‌های طبیعت قدردانی کنیم. جشن‌های زرتشتی مانند یلدا و مهرگان به عناصر طبیعی ادای احترام می‌کنند و نوروز یکی از مهمترین آنهاست. سفره‌ی نوروز نماد هماهنگی میان آتش، خاک، آب و هوا است و عناصری مانند گل‌ها، میوه‌ها و سکه‌ها نمایانگر سلامت، رفاه و خوشبینی هستند. نوروز همچنین یادآور احترام به طبیعت است. در حالی که تخریب محیط زیست در جهان امری جدی است که همواره ما را تهدید می‌کند، حفظ این سنت‌ها به نسل‌های آینده درک و آگاهی زیست محیطی را منتقل می‌کند.»
الکساندر بارد در سخنان خود زرتشت را به عنوان پدر فلسفه‌ی حقیقی معرفی کرد و گفت: «مزداپرستی به معنای «عشق به خرد» پیشگام آن چیزی است که هراکلیتوس بعدها در یونان فیلسوفیا نامید. این سنت فکری و اخلاقی عمیق نه تنها از فلسفه‌ی غربی پیشی می‌گیرد، بلکه به جرأت می‌توان گفت که پایه‌های آن را نیز بنیان نهاده است.»
شاهین نژاد تاریخ‌شناس و سخنگوی جنبش رنسانس ایرانی از سه اصل بنیادین آموزه‌های زرتشت، خردگرایی، دادگری و آبادگری صحبت کرد: « خردگرایی که امروزه در سایه تبلیغات و نفوذ ایدئولوژی‌ها کمرنگ شده، دعوتی است به سنجش‌گری و انتخاب آگاهانه، زرتشت خرد را بازتابی از وهومن (اندیشه نیک) می‌داند که راه را به سوی خردورزی و خردمداری می‌گشاید. دادگری یعنی هر چیز و هر کس در جای درست خود باشد. امروزه بسیاری از ناعدالتی‌ها، هم در میان انسان‌ها و هم در طبیعت، ناشی از دوری از این اصل هستند. اشا، نظم و هماهنگی هستی پایه این نگرش زرتشتی است. آبادگری شامل پیشرفت، رفاه، دانش و فرهنگ است. این اصل تجلی هنوروتات (خرداد)، به معنای رشد و تکامل در جهان است. بدون آبادگری، خرد و عدالت نیز جایگاهی نخواهند داشت و بی‌نظمی و ستم جای آنها را خواهد گرفت».
رامین گلبانگ متخصص ریاضیات و نجوم در مورد اهمیت تقویم در فرهنگ و تمدن صحبت کرد و تاکید کرد «گاه‌شماری (تقویم) مرکز آگاهی هر تمدنی است. هرآنچه در یک تمدن رخ می‌دهد و تمام ارجاعات به گذشته و آینده بر پایه گاه‌شماری است که آن تمدن از آن استفاده می‌کند. ایران تنها کشور مسلمان است که گاه‌شماری آن اسلامی نیست و زبان‌اش هم عربی نیست.»
در ادامه این همایش علیرضا قیامتی پژوهشگر شاهنامه در ویدئویی بخش‌هایی از شاهنامه را به مناسبت نوروز روایت کرد و سپس رقصندگان، خوانندگان و نوازندگان به هنرنمایی پرداختند.
آریانا وفاداری خواننده ساکن فرانسه قسمتی از گاتاها را به صورت اپرا اجرا کرد. پارسا عمیدی فرد نوازنده به همراه احمد یحیا به اجرای موسیقی پرداختند و سپس گروه رقص «تاماریونی» از کشور گرجستان به هنرنمایی پرداخت.
