بعد از سرنگونی رژیم بشار اسد در سوریه، تقریباً تمام اعضای لشکر «فاطمیون» (افغانستانی‌های عضو سپاه قدس) به ایران بازگردانده و تعداد محدودی از آنها نیز به عراق منتقل شدند. شواهد نشان می‌دهد حکومت برای به کار گرفتن اعضای «فاطمیون» در دستگاه سرکوب زمینه‌سازی می‌کند. در شهر مشهد، اسدالله سعادتی آخوند رزمی‌کار از کسانی است که افغان‌های جوان و مستعد را آماده مأموریت‌های ویژه می‌کند.
بازگشت اعضای «فاطمیون» به ایران هم برای جمهوری اسلامی و هم برای مردم باعث دردسر شده است. آنها بیش از یک دهه به عنوان مزدور گوش به فرمان سپاه قدس در حلب، تدمر، دیرالزور یا مرز آن کشور با عراق در البوکمال و حوالی دمشق حضور مؤثر داشتند و در قبال آن حقوق و مزایا دریافت کرده و از همین راه امرار معاش می‌کردند؛ اما پس از سقوط اسد همگی بیکار شدند و اکنون در تأمین مخارج زندگی خود درمانده‌اند.
بعضی از این شبه‌نظامیان به عنوان کارگر ساختمانی، چاه‌کن و گورکن بطور روزمزد و به صورت محدود و موقت منبع درآمدی به دست می‌آورند. بعضی در شرکت‌های باربری و حمل نقل کار کرده و اسباب و اثاثیه منازل را جابجا می‌کنند. تعداد بسیار محدودی از آنها که ارتباطات نسبتاً بهتری با فرماندهان سپاه قدس داشتند به عنوان راننده، پادو یا سرایدار سپاهی‌ها به کار گرفته شده‌اند. اما عمده آنها بیکار مانده و با توجه به گرانی‌های کمرشکن برای امرار معاش با مشکلات زیادی روبرو هستند.
اشتغالزایی برای «فاطمیون»
با توجه به این وضعیت، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در حال زمینه‌سازی برای ایجاد برخی مشاغل است تا بتواند حداقل برای تعدادی از افغانستانی‌های عضو لشکر «فاطمیون» شغل و منبع درآمد ایجاد کند؛ هرچند ایجاد شغل برای اتباع افغان آنهم در شرایطی که بسیاری از ایرانی‌ها بیکار و به دنبال شغل هستند و جوّ عمومی جامعه نیز علیه آنهاست، بسیار دشوار است.
از اواسط اسفندماه ۱۴۰۳ با همکاری مساجد، پایگاه‌های بسیج، شهرداری و شورای اسلامی شهرها تعدادی از افغان‌هایی که سابقه حضور در مناطق عملیاتی سوریه داشتند نه به صورت سازمانیافته، بلکه بطور پراکنده و محدود در برخی مناطق و محلات در چند استان از جمله خراسان «رضوی»، قم، تهران، البرز و کرمان به عنوان نگهبان محلات یا پارکبان به کار گرفته شدند. همچنین با همکاری هیأت امنای مساجد و سازمان اوقاف، بخشی از نوسازی‌های ساختمانی یا تعمیرات به افغان‌های سفارش‌شده واگذار می‌شود.
در این میان، گزارش شده است که در تعطیلات نوروز ۱۴۰۴ در بعضی محلات در مشهد، قم و کرج برای گشت‌‌ها به ویژه گشت شبانه از افغان‌ها استفاده می‌شود. بعضی از آنها یونیفرم کامل به تن دارند که آرم و علائم ندارد و برخی دیگر فقط شلوار نظامی به پا دارند و بالاپوش آنها شخصی است. در بعضی محلات تهران نیز آنها در ساعات پایانی شب به همراه بسیجی‌ها در ایست‌های بازرسی شبانه همکاری می‌کنند.
برای تقویت افغان‌هایی که با بسیج و یا حراست شهرداری‌ها همکاری می‌کنند، کلاس‌های آموزش رزمی شامل کاراته، تکواندو، جودو، کونگ‌فو و دفاع شخصی نیز برگزار می‌شود. این دوره‌ها رایگان است و همزمان با آن کلاس‌های عقیدتی و آموزشهای مکتبی و قرآنی نیز برای آنها برقرار شده است.
آموزش مهارت‌های رزمی این نیروها اغلب توسط اساتید رزمی‌کار حکومتی انجام می‌شود که همزمان علاوه بر آمادگی جسمانی، روی ذهن آنها نیز کار شود. آموزشهای مکتبی این نیروها شامل روایاتی درباره «مهدویت»، «فرهنگ عاشورایی»، «مبانی شیعه»، «ضرورت حفط نظام جمهوری اسلامی» و «ولایتمداری» می‌شود هرچند که آنها شبیه همین آموزش‌ها و شستشوی مغزی را به صورت مداوم در سوریه نیز داشته‌اند تا همچنان وفادار به رژیم بمانند.
اسدالله سعادتی کیست؟
یکی از عوامل مرتبط با سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که نبض آموزشهای رزمی و مکتبی نیروهای «فاطمیون» را در مشهد در دست دارد، آخوندی به نام «اسدالله سعادتی» است. او علاوه بر آموزشهای رزمی به نیروهای جوان «فاطمیون»، در جذب افراد جدید و شستشوی مغزی نوجوانان افغان نیز فعال است.
اسدالله سعادتی، آخوند ۴۳ ساله از سال ۱۳۹۲ به عنوان «مدافع حرم» بارها به سوریه و عراق اعزام شد. او دارنده چندین مدال کشوری و بین‌المللی است و داور بین‌المللی چند رشته رزمی است. برخی می‌گویند او افغان‌تبار است. در سوریه نیز اغلب در پایگاه‌هایی مستقر بوده که نیروهای افغانستانی در آنجا حضور داشتند. او بزرگ شده محله «گلشهر» مشهد است. محله‌ای فقیرنشین و مذهبی که تعداد زیادی از خانواده‌های افغانستانی در آنجا ساکن‌اند.
سعادتی در همان حوالی یک سالن ورزشی دارد. این سالن پاتوق بسیجی‌ها و افغان‌های مهاجر است. منابع محلی می‌گویند سعادتی علاوه بر اینکه در همانجا برای لشکر «فاطمیون» عضوگیری می‌کرد و آموزشهای رزمی به آنها می‌داد، با اعضای باشگاه خود شامل ایرانی‌ها و افغان‌ها برای کمک به سرکوب اعتراضات سال ۱۴۰۱ در مشهد و حومه نیز با بسیج همکاری داشت.
سعادتی که به «شیهان» نیز شهرت دارد دروس حوزوی خود را در «جامعهالمصطفی» در شهر قم و مشهد طی کرده است. او مدرک کارشناسی رشته‌ای با عنوان «علوم قرآنی» و کارشناسی ارشد «گرایش تفسیر قرآن» دارد و از نفوذ خود در بین روحانیون مشهد و فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای اعطای امتیاز به افغان‌های «مدافع حرم» و خانواده‌های آنها استفاده می‌کند. او همچنین تلاش می‌کند شمار بیشتری از «فاطمیون» تحت پوشش «بنیاد شهید» قرار بگیرند و از امتیازات و دریافتی‌های آن برخوردار شوند.
اسدالله سعادتی در مشهد، معاون پایگاه بسیج «شهدای مدافع حرم» است. این پایگاه که در «خیابان آوینی۵۷» در مسجد «حضرت زهرا» کنار «مجتمع کوثر» قرار دارد از سال ۱۳۹۴ مرکزی برای جذب نیروی‌های افغان برای اعزام به سوریه به شمار می‌رفت.
منابع محلی می‌گویند سعادتی می‌تواند به نورچشمی‌های افغانستانی کمک کند تا اقامت‌شان را تمدید کنند یا برای آنها از ارگان‌های حکومتی کمک‌های مالی و بسته‌های معیشتی بگیرد.
وی در اطراف خودش یک باند از اتباع افغان نیز تشکیل داده که در خدمت حکومت‌اند. برخی از آدم‌های او طلبه‌هایی هستند که برایش خبرچینی می‌کنند. این طلاب به افغانستان هم رفت و آمد دارند.
با افزایش نارضایتی‌ها در میان مردم، حکومت نگران ریزش در نیروهای مسلح خود و به ویژه در میان پرسنلی است که مستقیم با سرکوب مردم سر و کار دارند. از این رو جذب اتباع افغان برای تقویت گروه‌های محلی به عنوان پشتیبان بسیج و سپاه در هنگام اعتراضات اهمیت ویژه‌ای دارد.
به کار گرفتن اعضای «فاطمیون»، «حزب‌الله» لبنان و نیروهای «حشدالشعبی» عراق برای مأموریت‌های ضدمردمی در داخل ایران سابقه دارد. موسی غضنفرآبادی رئیس پیشین دادگاه‌های انقلاب اسلامی تهران اسفند ۱۳۹۷ در یک مصاحبه گفته بود «اگر ما انقلاب را یاری نکنیم، حشدالشعبی عراقی، فاطمیون افغانی، زینبیون پاکستانی و حوثی‌های یمنی خواهند آمد و انقلاب را یاری خواهند کرد.»
با روی گرداندن و ریزش اعضای سپاه و بسیج، اتباع شیعه افغان ساکن ایران، در دسترس‌ترین نیرو برای پر کردن جای خالی آنها هستند. در همین ارتباط حسن حسن‌زاده فرمانده «سپاه محمد رسول‌الله تهران بزرگ» ۲۱ دی‌ماه ۱۴۰۳ (یک روز پیش از برگزاری رزمایش خیابانی سپاه در تهران) گفته بود بر اساس رویه‌ای که پس از سقوط اسد افزایش یافته است، بسیاری از نیروهای سپاهی و بسیجی از پذیرش دعوت برای شرکت در رزمایش خوداری کرده‌اند و ۲۷ هزار افغان فرم شرکت در رزمایش سپاه پاسداران را پُر کردند. البته این خبر ساعاتی پس از انتشار تکذیب شد.
ده‌ها نفر از افغانستانی‌های ساکن ایران به ویژه در مناطق فقیرنشین شهرها به دلیل مشکلات معیشتی و اقامتی مجبورند در خدمت تبلیغات و یا مأموریت‌های میدانی سپاه و بسیج باشند. یکی از همین نیروها در مصاحبه با وبسایت «مشرق» می‌گوید «فاطمیون نه راه پس دارند و نه راه پیش!»
