خالی ماندن تعداد قابل توجهی از سدهای کشور و از مدار خارج شدن نیروگاه‌های آبی تولید برق سبب هشدار کارشناسان نسبت به تشدید کمبود برق در ماه‌های آینده شده است. در حالی که وزارت نیرو از طرح‌هایی برای کاهش کمبودها خبر داده اما کارشناسان معتقدند دست‌کنم ۲۴ هزار مگاوات کمبود برق در کشور وجود خواهد داشت.
حمیدرضا صالحی دبیر کل فدراسیون صادرات انرژی ایران درباره وضعیت تأمین برق تابستان سال ۱۴۰۴ گفت: «امسال با توجه به احتمال از مدار خارج شدن نیروگاه‌های برق آبی به دلیل کمبود آب، احتمالا ۲۴ هزار مگاوات کسری برق خواهیم داشت.»
وی با تأکید بر اینکه «برخی مشکلات نیروگاه‌ها همچنان باقی مانده» گفته «یکی از موضوعات در سال گذشته عدم اورهال به موقع نیروگاه‌ها بوده و مشکل دیگری که همچنان باقی است بحث راندمان نیروگاهی است. به هر حال عدد راندمان گازی باید تا ۵۵ درصد بالا برود.»
دولت پزشکیان طی ماه‌های گذشته راهکار اصلی خروج از بحران کمبود برق را تمرکز بر راه‌اندازی نیروگاه‌های خورشیدی ارزیابی کرده است؛ راهکاری که به گفته کارشناسان شاید به سرعت پاسخگو نباشد چون از یکسو منابع مالی برای سرمایه‌گذاری در این بخش با ابهام روبروست و از سوی دیگر بهره‌برداری از چنین پروژه‌هایی زمانبر است.
در چنین شرایطی «بهینه‌سازی مصرف انرژی» نیز راهکاری است که دولت تبلیغات گسترده‌ای درباره آن راه انداخته اما در عمل به صورت جیره‌بندی برق در بخش صنعت، کشاورزی و خانگی انجام می‌شود!
آخر اسفندماه گذشته نیز جلسه‌‌ای با عنوان جلسه «هماهنگی مدیریت مصرف برق فصل گرم سال ۱۴۰۴» با حضور عباس علی آبادی وزیر نیرو، همایون حائری معاون برق و انرژی وزارت نیرو، مصطفی رجبی مشهدی مدیر عامل شرکت مادر تخصصی شرکت توانیر و سایر مدیران ارشد صنعت برق سراسر کشور در وزارت نیرو برگزار شد.
در این جلسه از از ۳۶ بسته مدیریت مصرف برق برای عبور موفق از تابستان پیش رو رونمایی شد. وزارت نیرو از جمله محورهای مهم این بسته را بهبود بهره‌وری مصرف انرژی، کاهش مصارف سرمایشی در زمان‌های پیک مصرف، آگاهی بخشی و اطلاع‌رسانی به مشترکان در خصوص ضرورت صرفه‌جویی، هوشمندسازی شبکه برق، پایش ۲۴ ساعته شبکه برق، مدیریت و کنترل مصرف برق بخش‌های مختلف و برخورد با انشعابات غیرمجاز اعلام کرد!
همانطور که مشخص است وزارت نیرو با ایجاد محدودیت در مصرف به دنبال مدیریت بحران کمبود برق است و در عمل هیچ راهکار موثری برای ایجاد شرایط پایدار در تولید برق در دستور کار وزارت نیرو نیست!
وزارت نیرو اعلام کرده به دنبال اینست که ۱۰ هزار مگاوات از طریق بهینه سازی و مدیریت مصرف در تابستان پیش رو تأمین کند و حدود ۵ هزار مگاوات نیز از طریق نیروگاه‌های تجدیدپذیر و حرارتی به ظرفیت تولید برق افزوده شود.
این در حالیست که افزایش تولید از طریق نیروگاه‌های تجدیدپذیر و حرارتی با ابهام روبروست. چون از یکسو تولید از طریق نیروگاه‌های تجدیدپذیر در مراحل سرمایه‌گذاری قرار دارد و تولید از طریق نیروگاه‌های حرارتی نیز نیازمند سوخت‌رسانی به نیروگاه‌ها است اما کشور با کمبود گاز و گازوئیل هم روبروست!
با اینهمه حتی اگر وزارت نیرو موفق شود در مجموع ۱۵ هزار مگاوات برق تأمین کند باز هم بر اساس آماری که از سوی حمیدرضا صالحی دبیر کل فدراسیون صادرات انرژی ایران ارائه شده باز هم ۱۰ هزار مگاوات کسری برق وجود خواهد داشت.
صنایع نخستین قربانیان کمبود انرژی در ایران هستند و با جیره‌بندی روبرو می‌شوند. در شرایطی که در طول سال ۱۴۰۳ صنایع ایران با قطع و جیره‌بندی برق و گاز روبرو بودند، به نظر می‌رسد در سال ۱۴۰۴ وضعیت بحرانی‌تر خواهد شد.
در همین رابطه آرش نجفی رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران معتقد است: «چشم‌انداز روشنی برای سال آینده نیز وجود ندارد، زیرا ناترازی انرژی پدیده‌ای داخلی است و ارتباطی با تحریم‌ها ندارد.»
آرش نجفی از خسارت ۶ میلیارد دلاری صنایع در سال گذشته به دلیل جیره‌بندی انرژی خبر داده است: «سال ۱۴۰۳ با چالش‌های متعددی در زمینه تأمین انرژی همراه بود. رویکرد‌های اتخاذ شده در حوزه‌های برق، گاز، بنزین و گازوئیل صرفاً به عبور از بحران‌ها با هزینه‌های قابل توجه محدود شد. خسارات ناشی از قطع برق و گاز و توقف تولید بیش از ۶ میلیارد دلار برآورد می‌شود.»
او افزوده «ناترازی انرژی در سال ۱۴۰۳ پیامد‌های منفی متعددی برای بخش صنعت به همراه داشت. تعطیلی واحدها، بیکاری کارگران، عدم رشد صنایع و عدم توسعه ملی از جمله این پیامد‌ها هستند. شاخص‌های مختلف اقتصادی نیز دچار افول شده‌اند. کمبود گاز، افزایش قیمت برای پتروشیمی‌ها و سایر مسائل، منجر به فروش توانایی واحدهای صنعتی و ناتوانی آنها در ادامه کار شده است. راه‌اندازی مجدد این واحدها، دشوار خواهد بود.»
دولت به دنبال اینست که واحدهای صنعتی را مجبور کند خودشان انرژی مورد نیاز خود را تأمین کنند. آرش نجفی در اینباره گفته «الزام واحدهای تولیدی به سرمایه‌گذاری در حوزه نیروگاهی تصمیمی نادرست تلقی می‌شود، زیرا این واحدها فاقد تخصص کافی در این زمینه هستند و در آینده خسارات قابل توجهی را به کشور تحمیل خواهند کرد.»
رئیس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران درباره وضعیت صنایع در سال جدید نیز گفته «چشم‌انداز روشنی برای این سال نیز وجود ندارد، زیرا ناترازی انرژی پدیده‌ای داخلی است و ارتباطی با تحریم‌ها ندارد. برای حمایت از تولیدکنندگان برق و توسعه این حوزه باید تجهیزات کاهنده در کشور توسعه یابند و دولت در زمینه صرفه‌جویی انرژی، عملکردی کارآمد داشته باشد. در این بین انحصارطلبی سازمان‌ها و تغییرات مکرر در سازمان بهره‌وری و صرفه‌جویی انرژی مانع از اقدامات مؤثر در زمینه کاهش مصرف می‌شود. به همین دلیل، احتمال وقوع ناترازی برق در سال آینده بسیار زیاد است.»
