ایرانیان باستان٬ ۵ هزار سال پیش از انرژی پاک به عنوان سوخت کوره‌های کارگاه‌هایشان استفاده می‌کردند.
باستان‌شناسان با مشاهده آثار به جا مانده از محوطه‌های کارگاه اقماری درتپه دشت در سه کیلومتری جنوب شهرسوخته که نقش مهمی در فعالیت‌های صنعتی این شهر باستانی به‌ویژه صنعت سفال و ظروف سفالی داشته است، به دست‌آوردهای باستانی حیرت‌انگیزی رسیده‌اند که تولید انرژی پاک در پنج هزار سال پیش از جمله آنهاست.
بر طبق پژوهش باستان‌شناسان٬ سفالگران شهرسوخته٬ هزاران سال قبل برای پخت سفال در تپه دشت از فضولات گاو به عنوان سوخت کوره‌های خود استفاده می‌کردند که بین ۸۰۰ تا هزار و ۱۰۰ درجه سانتی‌گراد حرارت تولید می‌کرده است و جالب توجه است که این حرارت هیچ آلودگی زیستی ایجاد نکرده و به‌نوعی سوخت پاک به حساب می‌آید.
به گزارش خبرگزاری تسنیم٬ نتایج بررسی این سوخت نشان داده که هر چه فضولات حیوان ریزتر باشد، حرارت بیشتری تولید می‌کند، فضولات شتر و گوسفند که هرکدام تغذیه‌ای نسبتا متفاوت با هم دارند، به‌مراتب از فضولات گاو کوچک‌تر بوده و در کوره‌ها حرارت بیشتری تولید می‌کرده‌اند.
ایرانیان باستان این فرآیند را براساس علم و دانش اکتسابی اجرا کرده‌اند، یعنی براساس یک فرآیند و دست‌آورد علمی از آن بهره برده‌اند. آنها درساخت همین کوره‌ها از پارامترهای اقلیمی منطقه استفاده کرده و از باد به عنوان یک عنصر پرانرژی در افزایش توان تولید انرژی حرارتی بهره گرفته‌اند. به‌زبان ساده‌تر، کوره‌های پخت سفال را در سمت وزش باد غالب منطقه ساخته‌اند تا باد راندمان تولید انرژی را افزایش دهد.
نخستین جام انیمیشن دنیا
بر اساس این گزارش٬ کشف ظروف سفالی در شهرسوخته٬ همچنین باستان‌شناسان را به این فکر فرو برده که ممکن است نخستین جام انیمیشن دنیا با قدمت پنج هزار سال در آنجا تولید شده باشد، اما تا کنون شواهد قوی برای اثبات آن کشف نکرده‌اند.
احتمال رواج ورزش زیبایی اندام در بین ایرانیان باستان
کشف پیکرک یا مجسمه کوچک از یک مرد با اندام فوقانی زیبا، برجسته و شبیه به بدن‌سازان امروزی از دیگر یافته‌های جالب این تپه باستانی است. این مجسمه می‌تواند گویای رواج ورزش زیبایی اندام بین ایرانیان باستان باشد، اما تاکنون اطلاعات بیشتری در این‌باره نیز به دست نیامده است.
کشف نخستین اثر انگشت ایرانیان
کشف نخستین اثر انگشت مردم شهرسوخته با قدمت پنج هزار سال نیز از دیگر کشفیات این منطقه است که از اهمیت بیشتری برخوردار است، چرا که باستان‌شناسان با وجود آثار انگشت آنها می‌توانند به برخی ابهامات شهرسوخته پاسخ دهند.
آثار انگشت که ظاهری طبیعی و واضح دارند مربوط به سفالگران کارگاه تپه دشت است که در حین شکل دادن به سفال‌ها، اضافه‌های گل را جدا کرده و دور انداخته‌اند، این اضافه‌ها توسط باستان‌شناسان کشف شده و کمک زیادی برای تعیین سن و جنسیت افراد شاغل در کارگاه‌ها می‌کند.
آثار انگشت در زمستان سال ۹۳ کشف شده و هنوز اطلاعات بیشتری از مطالعات تکمیلی راجع به آنها رسانه‌ای نشده است.
گفته می‌شود٬ محوطه ۶هکتاری «تپه‌دشت» قبل از انقلاب ۵۷ توسط پروفسور ماریتسیو توزی باستان‌شناس اروپایی شناسایی و تا کنون سه بار توسط مهدی مرتضوی و گروه باستان‌شناسی وی کاوش شده و پیکرک‌های خام و پخته انسانی و گاو سیستانی، بقایای گیاهی، ظرف سفالی خام و پخته، غذاهای کپک‌زده، ابزارهای سنگی، پارچه‌هایی با بافت گیاهی و حیوانی، اثر انگشت، شواهد تولید انرژی پاک، مهرهای برنزی با نقوش مختلف و متفاوت در آن کشف شده است.
مرتضوی سرپرست گروه کاوش این محوطه تاریخی وعده داده است، اگرحمایت مالی از کاوش در «تپه‌دشت» انجام شود، ظرف ۱۰ سال آن را در فهرست آثار یونسکو به ثبت برساند. در واقع وی ظرفیت‌های باستانی این مجموعه را در سطح بالایی می‌داند.
اگرچه شرایط برای بازدید عمومی از این محوطه تاریخی فراهم نشده، اما اشیای کشف‌شده از این مکان در موزه‌های محلی استان سیستان و بلوچستان در معرض دید عمومی قرار گرفته است.
