فیروزه رمضان زاده- شکایت و دعوای حقوقی بین سازمان میراث فرهنگی و بنیاد مستضعفان، یکی از بزرگ‌ترین نهادهای اقتصادی ایران بر سر تصاحب مالکیت کاخ سعدآباد و نیاوران همچنان ادامه دارد.
ماجرا از زمانی شروع شد که دولت یازدهم تقاضای اصلاح سند مالکیت دو کاخ سعدآباد و نیاوران و برخی دیگر از مجموعه‌ها ازجمله کاخ مرمر به نام دولت را مطرح کرد. تا پیش از آن، سند مالکیت سعدآباد از سال ۱۳۶۳ به نام بنیاد مستضعفان ثبت شده بود اما در طول این سال‌ها بنیاد مستضعفان ادعایی در این زمینه مطرح نمی‌کرد و اعلام کرده بود که مدیریت این دو مجموعه در اختیار سازمان میراث فرهنگی است.
اما بعد از تقاضای اخیر دولت یازدهم برای اصلاح سند مالکیت این مجموعه، مسئولان بنیاد مستضعفان هم اعلام کردند این دو کاخ و زمین‌ها و بناهای اطرافش در مالکیت بنیاد مستضعفان است.
روح‌الله خمینی در تاریخ ۱۳ اسفند ۱۳۵۷گفته بود: «به دولت ابلاغ نمایید که این غنائم مربوط به دولت نیست و امرش با شورای انقلاب است و آنچه مأموران دولت به دست آورده‌اند یا می‌آورند باید تحویل بدهند»؛ اکنون بر همین اساس بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی ادعا می‌کند که کاخ‌های سعادت آباد و کاخ نیاوران متعلق به خاندان پهلوی بوده و باید در اختیار این بنیاد باشد.
اگر چه سرانجام در فروردین ۱۳۹۶ با رأی شعبه ۶ دادگاه انقلاب اسلامی مالکیت این دو کاخ موزه به بنیاد مستضعفان رسید اما محمدحسن طالبیان، معاون میراث فرهنگی سازمان میراث فرهنگی، در مورد ادعای تملک بنیاد مستضعفان بر دو کاخ موزه گلستان و نیاوران می‌گوید: «بنا بر آنچه تعریف شده کاخ موزه‌ها ارتباطی به خاندان پهلوی ندارند و ارتباط مستقیمی به میراث فرهنگی پیدا می‌کنند.»
با این تفاسیر، سازمان میراث فرهنگی در دولت یازدهم می‌گوید پرونده‌ای به‌منظور ثبت جهانی معماری معاصر تهران تهیه شده و در این پرونده، آثار معماری سعد آباد و نیاوران از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند.
نگهداری سعدآباد و نیاوران به سازمان میراث فرهنگی می‌رسد
دعوای بنیاد مستضعفان و سازمان میراث فرهنگی بر سر مالکیت این دو کاخ از سال ۱۳۸۷ بالا گرفت. حمید بقایی، رییس وقت آن سازمان، از طریق مدیر وقت مجموعه سعدآباد، خواستار ابطال اسناد مالکیت بنیاد بر آن کاخ شد، اما در واکنش به این موضوع در آن زمان، معاونت حقوقی بنیاد مستضعفان با تشکیل پرونده‌ای در دادگاه انقلاب اسلامی، خواستار تعیین تکلیف بر ادعای مالکیت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری بر آن دو مجموعه شد.
پس از باز شدن این پرونده در دادگاه، محمدرضا رحیمی، معاون حقوقی و امور مجلس وقت محمود احمدی نژاد، رئیس‌جمهور پیشین، یازدهم شهریور ماه آن سال در نامه‌ای خطاب به محمدرضا فروزنده، رئیس وقت بنیاد مستضعفان، با استناد به مصوبه شورای انقلاب در سال ۱۳۵۹ بر مالکیت سازمان میراث فرهنگی بر کاخ‌های نیاوران و سعدآباد تاکید کرد.
رسیدگی به درخواست سازمان میراث فرهنگی برای درخواست ارائه اسناد مالکیت دو کاخ سعدآباد و نیاوران سه سال طول کشید تا اینکه در دولت یازدهم مسئولان بنیاد مستضعفان و مدیران جدید میراث فرهنگی، دعاوی خود را مطرح کردند و در حال حاضر بنیاد مستضعفان با رأی دادگاه بدوی فعلاً توانسته مالکیت این دو کاخ را از آن خود کند.
پس از انقلاب، بر اساس حکم روح‌الله خمینی خطاب به شورای انقلاب اسلامی به ریاست بهشتی اعلام شد که «کلیه اموال منقول و غیرمنقول سلسله پهلوی به نفع مستضعفان مصادره و هزینه شود.» در آن زمان کاخ‌های نیاوران و سعدآباد از این فرمان مستثنی شدند.
شورای انقلاب جمهوری اسلامی در ۲۳ فروردین‌ماه ١٣۵٩ مصوبه‌ای اعلام کرد که بر اساس آن، کاخ‌های سعدآباد و نیاوران با محوطه و تأسیسات آن جهت ایجاد موزه و پارک در اختیار وزارت فرهنگ و آموزش عالی وقت قرار گیرد.
این مصوبه در جلسه ۲۶۹ مجلس شورای اسلامی در تاریخ ١١ بهمن ١٣۶٠ به ریاست اکبر هاشمی رفسنجانی تصویب شد. در ماده شماره یک لایحه قانونی راجع به کاخ‌های نیاوران و سعدآباد آمده است: «کلیه کاخ‌های نیاوران و سعدآباد با محوطه و تأسیسات جهت ایجاد موزه و پارک در اختیار وزارت فرهنگ و آموزش عالی قرار می‌گیرد.»
یکی از کارشناسان سابق بخش حقوقی سازمان میراث فرهنگی در این زمینه به کیهان لندن می‌گوید: «بنیاد مستضعفان در همان سال‌های اول انقلاب همه اموال دربار و وابستگانش را مصادره کرد. انگشت‌شمار زرنگ بودند کسانی که پیشگام شدند و زمین‌های خود را با این کارتل اقتصادی، پنجاه پنجاه شریک شدند. به اسم بیت‌المال همه را رفیقدوست مصادره کرد. حتی هتل‌هایی که ساخته شده بود. هر کس در آن روزهای پر التهاب انقلاب، ایران را ترک کرد یا اعدام شد، اموال‌اش توسط بنیاد مصادره شد.»
او معتقد است: «این زحمت بهشتی بود که توانست به پیشنهاد مرحوم طالقانی کاخ سعدآباد را به موزه تبدیل کند وگرنه مثل کفش ملی ساختمان‌اش هم نابود می‌شد. بنیاد، بنگاه اقتصادی زیر نظر رهبری است، می‌خواهند هر طور شده آنجا را هم مثل باغ رامسر و بناهای باارزش دیگر تصاحب کنند.»
این کارشناس سابق بخش حقوقی سازمان میراث فرهنگی تاکید می‌کند: «اگرچه بخش حقوقی برای آماده کردن دفاعیه در دادگاه ضعیف بود اما الان دعوا بین رئیس جمهور و رهبری است برای اثبات قدرت‌شان.»
به اعتقاد وی، در این زمینه مجلس وارد عمل می‌شود و مسئولیت نگهداری این دو مجموعه به میراث واگذار خواهد شد چرا که بنیاد شایستگی نگهداری از این دو بنا را ندارد؛ در طول سال‌های گذشته این بنیاد بسیاری از موزه‌های در اختیار خود را بست، بسیاری از بنگاه‌هایی که در اختیار بنیاد قرار گرفته دچار ورشکستگی شده‌اند.
موزه «تماشاگه تاریخ» واقع در محدوده خیابان ولی‌عصر- میرداماد تهران، یکی از چند موزه وابسته به بنیاد مستضعفان است که پس از مدتی فعالیت تعطیل و بدون استفاده رها شده اس.
به گفته این کارشناس سابق حقوقی سازمان میراث فرهنگی، در حال حاضر معاونت حقوقی دولت در حال پیگیری است برای اجرای فوریت وزارتخانه شدن و بالا بردن قدرت اجرایی سازمان اما بنیاد می‌خواهد قبل از وزارتخانه شدن سازمان، حق نظارت و نگهداری از این دو مجموعه را در اختیار داشته باشد اما در شرایط انتخابات بعید است موفق شود.
او تاکید می‌کند: «چنانچه کاخ موزه‌های سعدآباد و نیاوران به بنیاد مستضعفان واگذار شود، این دو مجموعه به سرنوشت کاخ مروارید (کاخ شمس) که پیشتر در اختیار بنیاد مستضعفان قرار داشت دچار خواهد شد.»
کارشناس سابق بخش حقوقی سازمان میراث فرهنگی معتقد است: «چنانچه حکم بدوی قطعی شود، مالکیت به بنیاد مستضعفان تعلق خواهد گرفت اما حفظ و نگهداری این دو مجموعه با ارزش تاریخی به طور حتم در اختیار سازمان میراث فرهنگی خواهد بود.»
در حالی بنیاد مستضعفان داعیه مالکیت این دو مجموعه به جا مانده از دوره پهلوی را دارد که کلنگ ساخت و سازها در حریم کاخ مروارید (شمس)، سکونتگاه شمس پهلوی، دختر دوم رضاشاه، در مهرشهر کرج، این بنای تاریخی برجای مانده از دوران پهلوی را تهدید می‌کند.
این بنا پس از پیروزی انقلاب اسلامی بیش از سه دهه در اختیار بنیاد مستضعفان بود و سازمان میراث فرهنگی پس از سال‌ها تلاش در دولت یازدهم آن را از بنیاد مستضعفان پس گرفت.
در طی سال‌های واگذاری این بنای ارزشمند به بنیاد مستضعفان بخش زیادی از این بنا تخریب شد و اکنون به دلیل متروک شدن، بسیاری از فضاهای آن دچار آسیب‌های جدی شده است.
به گفته پیروز حناچی، معاون معماری و شهرسازی وزیر راه دولت یازدهم، در این کاخ، باند فرودگاه و کلیسا وجود داشته که در حال حاضر اثری از آنها دیده نمی‌شود.
برآورد ارزش دارایی‌ها و املاک بنیاد مستضعفان که به گفته محسن رفیقدوست، رییس پیشین این نهاد، «یکی از بزرگ‌ترین هلدینگ‌های اقتصادی خاورمیانه» محسوب می‌شود تقریباً کاری غیرممکن است. اما آن‌گونه که در وبسایت این نهاد اقتصادی منتشرشده است بنیاد مستضعفان و جانبازان در حال حاضر مالکیت و مدیریت ۱۸۰ شرکت را در اختیار دارد.
در مورد قرارداد افغانستان با مرحوم هویدا و دروغ بودن ان از طرف اقای حسین بر ..برای شما نوشتم که دروغ است این گزارش.عکس العمل نویسنده و اقای حسین بر سکوت بود.در این گزارش مینویسید:پس از پیروزی انقلاب و در ۱۳ اسفندماه ۱۳۵۷،
امروز مملکت ما ٬فرهنگ ما و تاریخ و همه هستی ما رو به ویرانی ست.وظیفه همه وطن پرستان انتشار واقعیت های ۴۰ سال قبل ماست و نه صحه گذاشتن بر فتنه قدرتهای بزرگ و الت دست انان خمینی.ان صحنه پردازی ها نه انقلاب بلکه یک فتنه تباه کننده ما و ملت ما بود و هست و باید مدام تکرار کرد.