ژنو – بیانیهٔ گزارشگر ویژهٔ سازمان ملل متّحد در آزادی ادیان که روز دوشنبه ۲۲ می ۱۳۹۶ صادر شد نمایانگر شباهت چشمگیر حملات اخیر بر ضد بهائیان در یمن و آزار بهائیان در ایران بود.
به گفتهٔ احمد شهید، گزارشگر ویژهٔ سازمان ملل متّحد در آزادی ادیان، «تشدید اخیر الگوی مداوم فشار بر جامعۀ بهائی در صنعاء بازتابی از مشقاتی است که بهائیان در ایران متحمل گشتهاند».
کارشناس سازمان ملل متحد گفت: «آزار بهائیان بهعنوان یک اقلیت مذهبی نه تنها ادامه یافته بلکه شدیدتر نیز شده و به صورت فشار مذهبی در یمن آشکار گشته است.»
در ماه آوریل، مقامات مسئول خواستار بازداشت بیش از ۲۵ نفر بهائی شدند که اغلب آنها افراد برجستهٔ جامعه بوده و به ادارۀ امور جامعه کمک میکردند. این بازداشتها بر اساس تهمتهای واهی مانند یاری کردن خانوادههای نیازمند، ابراز شفقت و ابراز حسن رفتار برای جلب دیگران به دیانت بهائی انجام شد. از آن زمان تاکنون با روشهای بیش از پیش توطئهگرانه مانند آدمربایی توسط مأمورین با لباس شخصی، چهار بهائی دیگر از جمله آقای ولید عیاش رهبر برجستهٔ یکی از قبائل یمن نیز بازداشت شدهاند. تا تاریخ ۲۵ مه مقامات مسئول ۷ نفر بهائی را در بازداشت نگه داشته و از انجام کمکهای پزشکی لازم به آنان خودداری نمودهاند.
این وقایع نگران کننده تازهترین اقداماتی است که به دنبال یک سلسله از حملات بر علیه جامعۀ بهائی یمن انجام شده است از قبیل بازداشت آقای حامد بن حیدره در سال ۲۰۱۳ و ادامۀ پروندهٔ دادگاهی درازمدت وی و همچنین بازداشت جمعی بیش از ۶۰ شرکتکننده در یک گردهمایی آموزشی در سال ۲۰۱۶ که بیش از نیمی از آنان بهائی بودند. آقای کیوان قادری که در بین بازداشتشدگان بود بیش از هشت ماه است که در زندان بسر میبرد. اخیراً نیز در روز ۵ آوریل یکی از کارمندان یک سازمان بینالمللی، تنها به دلیل اعتقاد به دیانت بهائی در صنعاء بازداشت شد.
به گفتهٔ دکتر شهید: «به نظر میرسد که هدف این موج تازه از احضارها و بازداشتها ارعاب و اِعمال فشار به بهائیان یمن برای انکار دیانتشان میباشد.» وی افزود: «هیچ فردی، از جمله اقلیتهای مذهبی، نباید به خاطر عقیدهاش هدف تبعیض قرار گیرد.»
از سال ۲۰۱۶، بسیاری از منابع مستقل از طریق گفتگو با مسئولین یمن بارها تأکید نمودهاند که مقامات ایرانی مسئولیت رهبری آزار بهائیان در یمن را عهدهدار هستند. از جمله مسئولینی که به ویژه در اِعمال فشارهای اخیر بر بهائیان دست داشتهاند میتوان آقای راجح زاید در ادارۀ دادستانی که سالهای متمادی رفتار کینهتوزانه بر علیه بهائیان از خود نشان داده، ادارهٔ امنیت سیاسی و مقامات بلندپایهٔ ادارهٔ امنیت ملی را نام برد. افزون بر آن، گزارشها حاکی از آن است که این مقامات بلندپایه دستوراتی از ایران برای آزار بهائیان دریافت کردهاند.
به گفتهٔ خانم دیان علائی، نمایندهٔ جامعهٔ جهانی بهائی در ژنو «اینکه مقامات ایرانی با روشی هدفمند شهروندان خود را به دلیل اعتقاد دینی مورد آزار قرار میدهند امری ناگوار است؛ اما اینکه همان مقامات، شهروندان کشورهای دیگر را نیز در خارج از ایران به ویژه در کشوری که با بحران مشکلات بشری رو به رو است مورد آزار قرار دهند امری کاملاً ناگوار و زشت میباشد.»
دخالت ایران در آزار بهائیان در یمن مطابق با خطّ مشی برخورد با بهائیان می باشد که در یادداشت محرمانۀ۱۹۹۱ دولت تحت عنوان «مسئلهٔ بهائیت» ذکر شده است.
این یادداشت که به تأیید رهبر ایران رسیده است حاوی طیف گستردهای از اقدامات اقتصادی، تحصیلی و اجتماعی به منظور «مسدود نمودن پیشرفت» جامعهٔ بهائی ایران می باشد. این یادداشت همچنین با صراحت گویای عزم مقامات ایرانی برای برخورد و از بین بردن ریشههای فرهنگی [بهائیان] در خارج از کشور [ایران] میباشد.
خانم علائی بیان داشت که «این آزارها بر خلاف تمایل مردم محلی است که حمایتهای بیسابقهای نسبت به بهائیان نشان دادهاند.»
تازهترین نمایش همبستگی در صبح روز ۱۵مه ۲۰۱۷ رخ داد که طی آن صدها یمنی با هدایت رهبران قومی و فعّالان حقوق بشر گرد هم آمدند تا مخالفت خود را بر علیه بازداشتهای اخیر بهائیان یمن از جمله رهبر برجستۀ قومی آقای ولید عیاش ابراز کرده و آزادی بیدرنگ آنها را مطالبه کنند.
در طول این تظاهرات صلحآمیز، آقای زاید جمعیت را با اسلحه تهدید کرد و سعی در ایجاد آشوب و خشونت نمود. بنا به گزارشها، وی بارها اظهار نمود که «امروز رود خون برپا خواهد شد». وی همچنین به مأمورین امنیتی دستور داد به سوی جمعیت شلیک کنند.
علیرغم تیراندازیهای پی در پی، جمعیت همچنان آرام باقی ماند. خوشبختانه هیچکس در این حادثه به صورت جدی صدمه ندید.
پس از این واقعه، رهبران قومی بیانیّهای صادر کردند و با ذکر جزئیات ماجرای روز ۱۵ مه خواهان آزادی آقای عیاش شدند. این بیانیه همچنین حاوی تقاضای تحت پیگرد قانونی قرار دادن آقای زاید به خاطر صدمه زدن عمدی به شیخ ولید عیاش و دوستانش، تداوم انجام این صدمات بدنی، سوءظن اقدام به قتل، حملۀ صریح با اسلحه به شهروندانی است که بدون ابراز خشونت در تظاهراتی آرام شرکت کرده بودند. این اقدامات خشونتآمیز میتوانست منجرّ به یک فاجعه و از دست دادن جان صدها نفر شود.
تمامی بیانیّۀ دکتر شهید را میتوانید در اینجا به انگلیسی و در اینجا به عربی ملاحظه نمایید. در اینجا ترجمهای به زبان فارسی نیز یافت میشود.