آزاده کریمی – کامران دیبا هنرمند معمار و نخستین مدیر موزه هنرهای معاصر تهران، هرگونه همکاری برای انتقال و نمایش گنجینه موزه هنرهای معاصر را به خارج از ایران تکذیب کرد. وی در گفتگویی با کیهان لندن گفت: «این مجموعه تنها یادگار من در ایران است؛ این مجموعه آرامگاه و مزار من در ایران است. این مطالب حرف‌های مغرضانه و اخبار دروغ است.»
احمد توکلی نماینده سابق مجلس شورای اسلامی روز پنجشنبه ۲۵ خردادماه در توییتر خود، از رضا صالحی امیری وزیر فرهتگ و ارشاد اسلامی خواست تا اعلام کند آیا انتقال بخشی از گنجینه موزه هنرهای معاصر به اروپا صحت دارد یا خیر ولی پس از مدتی این متن را از توییتر پاک کرد.
وی نوشته بود: «آقای صالحی امیری وزیر محترم ارشاد؛ آیا واقعیت دارد که بخشی از گنجینه موزه هنرهای معاصر در شُرُف انتقال به اروپاست؟ شفاف به مردم توضیح دهید.»
نمایش بخشی از گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران در گالری ملی برلین برای دو بار متناوب به تعویق افتاد و در نهایت لغو شد. به گفته مدیران این گالری در آلمان، «با ارزش‌ترین مجموعه هنری قرن بیستم خارج از مرزهای اروپا و آمریکای شمالی» قرار بود برای اولین‌بار در معرض تماشای مردم جهان قرار بگیرد.
برای پنهان کردن دلایل اصلی تعلل‌ها در برگزاری این نمایشگاه بهانه های بی‌اساسی مطرح شد از جمله اینکه چون این آثار پیش از انقلاب توسط شهبانو فرح خریداری شده ممکن است خود ایشان و یا افرادی از خانواده پهلوی به طور حقوقی مدعی آنها شده و مانع از بازگشت این آثار به ایران گردند. حال آنکه شهبانو فرح بارها در گفتگوهای گوناگون هرگاه صحبت از خریداری آثار هنری در دوران پهلوی شد، تأکید کردند که این آثار به مردم ایران تعلق دارد و جزو دارایی‌ها و ثروت ملی است و از همین رو هرگز هیچ یک از اعضای خانواده پهلوی از جمله خود ایشان یک لحظه به این نیندیشیدند که هنگام خروج از ایران حتی آنهایی را هم که در کاخ‌های سلطنتی بودند با خود خارج کنند چه برسد آثار متعلق به موزه را که برای مردم ایران خریداری شده بود.
با این وجود، انتقال و نمایش بخشی از گنجینه موزه هنرهای معاصر خبری بود که دوباره برسر زبان‌ها افتاد. افشین پرورش کارشناس امور هنرهای تجسمی در اینستاگرام خود حتی مدعی شد که «بر طبق اخبار رسیده از منابع موثق طی چند روز آینده، بخشی از گنجینه موزه هنرهای معاصر بدون تایید مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان، به طور محرمانه و پنهانی از کشور خارج خواهد شد.»
وی همچنین اعلام کرد: «کامران دبیا به عنوان نماینده مالکان آثار (خاندان پهلوی) مسوولیت انتقال این آثار و برگزاری نمایشگاه‌ها را به عهده دارد.»
کامران دیبا اولین مدیر موزه هنرهای معاصر و گردآورنده گنجینه آن، در گفتگویی با کیهان لندن، ضمن تکذیب هرگونه همکاری برای انتقال و نمایش این گنجینه به خارج از ایران گفت: «۹۰ درصد این مجموعه را من جمع‌آوری کردم و اینها تنها یادگار من در ایران است؛ این مجموعه آرامگاه و مزار من در ایران است. این مطالب حرف‌های مغرضانه و اخبار دروغ است. اخباری بی‌پایه که با حقیقت تطبیق ندارد.»
وی با بیان اینکه «همیشه نقش حامی این مجموعه را داشته‌ام»، گفت: «من بدون حقوق در موزه کار کردم، فقط به خاطر عشق و علاقه‌ای که به این کار داشتم. حالا بیایم اینجا یک دسیسه‌ای درست کنم؟»
کامران دیبا همچنین گفت: «این آثار به خانواده پهلوی تعلق ندارد و کسی هم در این باره حرفی ندارد. حتی شنیده‌ام، اوایل انقلاب کسانی پیشنهاد خرید این آثار را به شهبانو داده بودند، که ایشان نپذیرفتند.»
گردآورنده گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران در ادامه افزود: «این کارها با بودجه‌ی دولت هویدا و یک مقداری هم شرکت نفت، تهیه شد که در اختیار شخص نگذاشتند و در اختیار بنیاد و دفتر مخصوص گذاشتند. بعدا هم موزه هیات مدیره داشت، ما اصلا به دربار کاری نداشتیم. من هیچ نقشی در مجموعه‌ای که کاخ شهبانو بود نداشتم. شهبانو می‌توانست همه این تابلوها را با پول شاه فقید بخرد و بگذارد در کاخ. این تابلوها اصلا به خانواده پهلوی تعلق ندارد. خانواده پهلوی فقط می‌خواستند به مملکت خدمت کنند و قدم‌های مثبت برداشتند و از من حمایت کردند تا موزه را درست کنم.»
اولین مدیر موزه هنرهای معاصر تهران به کیهان لندن گفت: «اولا من نه پوزیشنی دارم، نه اسمم آنجاست، نه موزه برای من بزرگداشتی گذاشته که به حرف من گوش کند، نه ارتباطات زیرجلکی آنجا دارم؛ این حرف‌ها تخیلات آدم‌های کوتاه فکر است.»
دیبا با تاکید بر اینکه در زمان مبادله نقاشی ویلم دکونیگ با شاهنامه طهماسبی، از گنجینه موزه هنرهای معاصر دفاع کرده است، گفت: «چند سال پیش در فیس‌بوک خودم مطلبی در حمایت از این مجموعه نوشتم؛ نوشتم به هیچ وقت صحیح نیست که این کلکسیون را با این شرایط به خارج بفرستیم. انتشار این مطلب در روزنامه کیهان اینترنشنال باعث شد تا روند فروش و معاوضه گنجینه فاش شود. وگرنه این کلکسیون را به تاراج داده بودند. این سابقه من است.»
کامران دیبا با اشاره به چگونگی آگاه شدنش از برپایی نمایشگاه لغو شده گنجینه موزه هنرهای معاصر تهران در شهر برلین، تاکید کرد: «وقتی می‌خواستند این کلکسیون را به آلمان بفرستند، من اصلا خبر نداشتم. کریتور یا مجموعه‌دار موزه برلین با من تماس گرفت که آقای دیبا، شما این کلکسیون را گردآوری کردید، چیزی بنویسید تا در کاتالوگ بیاوریم و در مراسم هم شرکت کنید. اولین سوالی که کردم این بود که خیلی تعجب می‌کنم که اینها، کلکسیون را دادند به شما. چطور آنها این ریسک را کردند که این آثار را به شما بدهند و شما هم این ریسک را کرده‌اید که اینها را بیاورید. و گفتم من هم نمی‌خواهم اصلا در این مورد نقشی داشته باشم. این کریتور گفت که تمام قوانین را چک کردیم، خیال شما راحت باشد. قانونی وجود دارد که وقتی ما آثاری را می‌گیریم، فقط ما امانت‌دار هستیم و اگر هر نوع قانون و قاضی، حکمی صادر کند، ما می‌گوییم، این امانت را پس می‌دهیم و شما بروید با صاحب این آثار، دعوا کنید. آنها گفتند ما به عنوان واسطه امانت‌داریم و نمی‌توانند جلوی بازگشت این کلکسیون را به ایران بگیرند.»
نخستین مدیر موزه هنرهای معاصر تهران اضافه کرد: «موزه برلین به من اطمینان داد و بعد من گفتم که حاضرم بیایم و در این مراسم شرکت کنم و راجع به این کلکسیون صحبت کنم. این آن حدی است که من در این نمایشگاه مطلع بودم ولی بعضی‌ها می‌خواهند این موضوع را سیاسی کنند.»
مدیر و معمار موزه هنرهای معاصر به کیهان لندن گفت: «اولا روشن کنید که خانواده پهلوی چه کسانی هستند؟ شهبانو و فرزندانش هستند؟ والاحضرت‌هایی هستند که فوت کرده‌اند یا منظورشان به من است؟ باید بگویم که خوشبختانه وضع مالی من خوب است و در خارج از کشور دارم زندگی می‌کنم و تمام مال و اموالم را هم در ایران را از من گرفته‌اند و خانه‌ام را هم حراج کرده‌اند.»
کامران دیبا تصریح کرد: «منظور از این اخبار چیست؟ من آدم میهن دوستی هستم و خوبی ایران را می‌خواهم و اینکه چرا در ایران زندگی نمی‌کنم کاملا روشن است. آثار موزه هنرهای معاصر با بودجه شخصی خریداری نشده وگرنه نام موزه را می‌گذاشتیم شهبانو فرح! برای اینکه نمی‌خواستیم بگوییم موزه شخصی است. این مطالبی که نوشته می‌شود، کارهای سطحی و بدون منبع و تحقیق است، من این اخبار را تکذیب و محکوم می‌کنم. قرار نیست هیچ جایی با آن آثار نمایشگاه درست کنم. اینها با انتشار چنین اخباری چه هدفی دارند؟ هدفشان این است که بگویند ما که خارج از ایران هستیم می‌خواهیم ایران را چپاول کنیم؟! ثروتی که الان در ایران وجود دارد، اصلا قابل مقایسه با آن موقع نیست.»
