رئیس اتاق بازرگانی ایران میگوید سهم ایران از صادرات جهانی با احتساب نفت ۳۴ صدم درصد و بدون نفت ۲۴ صدم درصد است.
غلامحسین شافعی، رئیس اتاق بازرگانی ایران، در مراسم بیست و یکمین سالروز ملی صادرات ایران با اعلام این خبر گفت: «بخش صادرات در مقابل تلاطمات سیاسی و اقتصادی بیشتر از سایر بخشهای اقتصادی تحت تاثیر است و بنابراین توجه به صادرات و نگاه بلند مدت برای رفع مشکلات صادرات بسیار حائز اهمیت است.»
رئیس اتاق بازرگانی ایران همچنین میگوید بخش قابل توجهی از صادرات ایران در شرایط فعلی به صادرات مواد کشاورزی و خام معدنی تعلق دارد و شاید یکی از جاذبههای بازار برای این محصولات استفاده از یارانههایی است هم در بخش کشاورزی و هم در بخش مواد خام معدنی منظور میشود. در همین حال او معتقد است نهایتا به دلیل آنچه پیش رو داریم، به دلیل منابع محدود آبی و فشردگی رقابت در صادرات مواد خام، باید به این موضوع توجه کرد که صادرات این محصولات در آینده توفیق چندانی نخواهد داشت.
به گفته غلامحسین شافعی یکی از مشکلات ایران در زمینه صادرات این است که از لحاظ قیمت کالاهای صادراتی در رقابت با رقبا مشکل وجود دارد و مشکل دیگر هم این است که در چند سال گذشته بخش صنعت ایران از نظر تکنولوژیک نتوانسته خودش را همراه جهان کند.
او مانع دیگری بر سر راه صادرات ایران نیز مطرح کرده است: «ما با اکثر کشورهایی که کار میکنیم عضو سازمان توسعه تجارت جهانی هستند در حالی که ما در این سازمان عضویت نداریم و به همین دلیل تعرفههای گمرکی ما با کشورهای رقیب فاصله زیادی دارد و در مقابل تعرفههای ۴ درصدی گمرکی آنها صادرکنندگان ما حتی تا ۲۰ درصد تعرفه گمرکی پرداخت میکنند و این بر قیمت تمام شده کالاهای صادراتی ما مؤثر است.»
رئیس اتاق بازرگانی ایران همچنین میگوید حتی ایران از کمترین امتیاز تعرفههای ترجیحی و قراردادهای تجارت آزاد با کشورهای همسایه برخوردار است و علاوه بر این موارد هزینههای بالای حملونقل و کندی حرکت ناوگان حملونقل در بالا رفتن هزینه صادرات در ایران مؤثر است به طوری که سرعت حملونقل ریلی ایران به کشورهای همسایه بین ۱۵ تا ۲۰ کیلومتر بر ساعت است.
رئیس اتاق بازرگانی ایران به نرخ بهره بانکی نیز اشاره کرد و گفت: «عدم دسترسی به منابع بانکی مشکل بزرگ ما است که مطابق آمار رسمی سهم مانده تسهیلات بخش صادرات از منابع بانکی در سال ۷۸ رقم ۵٫۴ درصد بوده است و در سال ۹۴ این رقم به نیم درصد رسیده است.»
در این میان مصطفی موسوی، از مسئولان انجمن صادرکنندگان ایران، شهریورماه ۹۶ اعلام کرد از جمله مشکلات صادرکنندگان ایرانی، عدم امکان نقل و انتقالات پول مثلا از روسیه به ایران و یا دریافت ویزا برای فعالان اقتصادی از قطر است، و ایران هنوز در انتقال ارز حاصل از صادرات مشکل دارد. به گفته این عضو انجمن صادرکنندگان ایران در حال حاضر ابتدا باید حوالهها به دوبی، سپس به مالزی، و از مالزی به سایر کشورهای هدف صادر شود.
از سوی دیگر محمدرضا فرشچیان، نائب رئیس انجمن صادرکنندگان ایران، نیز معتقد است موانعی که بر سر راه نقل و انتقال پول وجود دارد در سالهای گذشته به صادرکنندگان ایرانی اجازه نداد از فرصت ناشی از ممنوعیت ورود خشکبار، میوه و سبزیجات از اتحادیه اروپا و ترکیه به روسیه بهرهبرداری کنند و وارد بازار روسیه شوند.
نکته قابل توجه اینست که پیشبینی میشد در دوران پسابرجام با برداشته شدن تحریمهای بانکی هم محدودیتهای نقل و انتقال پول میان ایران و سایر کشورها برداشته شود و هم اینکه با برداشته شدن تحریمهای اقتصادی، سایر کشورها به واردات کالا از ایران تمایل نشان دهند که با توجه به آمارها و اظهار نظرهای موجود به نظر میرسد این پیشبینی که از سوی حسن روحانی به عنوان وعدههای برجامی نیز مطرح شده بود درست از آب در نیامده است.