بیست و دوم مهر ماه یک روز پس از سخنرانی دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا علیه برجام و تهدید سپاه پاسداران به تحریم‌های شدید از سوی ایالات متحده، در حالی که پیش‌بینی میشد نرخ دلار با بالاگرفتن تنش‌ها افزایش پیدا کند، اما چنین نشد و حتی در بازار آزاد نرخ ارز اندکی سیر نزولی به خود گرفت.
تسنیم، خبرگزاری نزدیک به سپاه در گزارشی با عنوان «تیر ترامپ به سنگ خورد، دلار ارزان شد» نوشت حاصل سخنرانی ترامپ در بازار داخلی به‌ویژه بازار سرمایه و ارز و سکه چیزی نبود جز آرامش، و شاخص بورس هم بدون اعتنا به سخنان ترامپ رشد کرد.
این خبرگزاری حتی به نقل از کارشناس اقتصادی خود پیش‌بینی کرد که بازار واکنش زیادی به سخنان ترامپ نشان ندهد و چه‌بسا به‌زودی نرخ ارز اندکی کاهش یابد.
دولت حسن روحانی هم از آن به عنوان یک دستاورد و نشانهی مستحکمتر شدن اقتصاد جمهوری اسلامی در مقابل تنش‌ها دانست و خبرگزاری ایرنا در تیتری افتخارآمیز با عنوان «ضربه فنیِ شوک ارزی ترامپ در سه روز» نوشت، تکاپوی فعالان و سفته‌بازان ارزی برای ماهی گرفتن از آبی که ترامپ می‌خواست گل آلود کند، ثمری نداشت.
حالا اما قیمت دلار و یورو در بازار آزاد بیسر و صدا و با چراغ خاموش سیر صعودی به خود گرفته و در یک هفته گذشته بیش از ۵۰ تومان گرانتر شده است. روز یکشنبه هفتم آبان ماه در بازار آزاد تهران قیمت دلار تا ۴۰۶۰ تومان فروخته شد.
ایسنا با اشاره به افزایش نرخ ارز در بازار تهران نوشت باید منتظر ماند و دید آیا سرانجام تا پایان سال جاری دولت یکسان‌سازی نرخ ارز را اجرایی می‌کند و یا اینکه بار دیگر مانند دفعات گذشته پس از افزایشی شدن نرخ دلار با تزریق ارز به بازار نرخ دلار را پایین می‌آورد تا این خواسته اصلی فعالان اقتصادی مجدداً به تعویق بیفتد.
جمهوری اسلامی تلاش می‌کند در معاملات وابستگی به دلار را کاهش دهد، اما تا کنون توفیق چندانی در اجرای آن نداشته است.
راهکارهای زیادی برای مقابله با تحریم وجود ندارد
لطفعلی بخشی، عضو هیات علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه در یادداشتی در روزنامه دنیای اقتصاد پیش‌بینی کرده «با توجه به روند حاکم بر سیاست آمریکا، باید منتظر تحریم‌های گسترده و عمیق‌تری نسبت به تحریم‌های قبلی بود».
او به مدیران دولتی توصیه کرده باید اقتصاد را برای مواجه شدن با تحریم‌ها آماده ساخت و تاکید کرده در وضعیت فعلی نمی‌توان چندان به مواضع اروپایی‌ها امیدوار بود چرا که به اعتقاد او حمایت آنها جنبه تاکتیکی دارد که بهای آن را باید در جای دیگر پرداخت.
لطفعلی بخشی همچنین تاکید کرده «با توجه به روحیه جدید آمریکایی‌ها و اتفاق نظری که بین رییس‌جمهوری، کنگره و سنا در مورد ایران وجود دارد، بعید است که منافذ قبلی برای دور زدن تحریم‌ها بتواند مورداستفاده قرار گیرد و برای مقابله با تحریم‌های جدید گزینه‌های زیادی پیش‌روی ما نیست».
این کارشناس اقتصادی گفته در چنین شرایطی میشود روی معامله با ترکیه، روسیه، چین و هند حساب کرد و با آزادسازی قیمتها به بخش خصوصی فرصت حضور در اقتصاد داد. او تاکید کرده برای اثربخش بودن این راهکارها باید جلوی مفاسد اقتصادی و اختلاسها و قاچاق را گرفت.
دست‌کم پروندهی بابک زنجانی و همدستان او و بسیاری دیگر از پروندههای مربوط به مفسدین اقتصادی حاکی از آن است که بخش عمدهی فساد، اختلاس و قاچاق از جانب مسوولان و مدیران حکومتی در ایران است که زیر عنوان دور زدن تحریم‌ها و اقتصاد مقاومتی به صورت مستقیم و یا در پوشش اطرافیان خود با استفاده از رانت و زد و بند و رشوه، اقدام به پولشویی و اختلاس و قاچاق می‌کنند.
یکی از برنامه‌های دولت ترامپ که با همکاری سازمان‌های اطلاعاتی آمریکا در صدد پیاده کردن آن است، بستن منافذی است که رژیم ایران از طریق آنها تحریم‌ها را دور میزد.
از سویی دیگر او با شروع ریاست جمهوری، در اقتصاد آمریکا دست به اصلاحاتی زده است که گرچه در روزهای نخست با انتقاد گسترده از سوی بسیاری از اقتصاددانان آمریکا مواجه شد و حتی شهروندان این کشور دست به اعتراضات گسترده زدند، اما حالا نتیجه‌بخش بودن آنها خود را نشان میدهد.
روزنامه واشنگتن پست روز شنبه نوشت طبق آخرین گزارش‌ها اقتصاد آمریکا در ماه‌های ژوئن و سپتامبر ۳ درصد رشد داشته و این پیروزی بزرگی برای دونالد ترامپ است. شاخص بازار سهام آمریکا نیز ۱۵ درصد رشد داشته است. اقتصاد آمریکا در دوران اوباما، سالانه به طور متوسط ۲٫۱ درصد رشد کرد، اگر چه در ماههایی به بیش از ۳ درصد هم رسیده بود.
شاید مهم‌ترین دستاورد ترامپ در ماه‌های گذشته آن بود که دست‌کم مخالفین و منتقدین خود را که می‌گفتند او با سیاست‌های غلط از جمله سرگرم شدن با مسئلهی ایران و کره شمالی و یا خروج از توافق‌ها و پیمانهای بین‌المللی از جمله آسیاپاسیفیک به اقتصاد آمریکا لطمه وارد می‌کند، مجبور به عقبنشینی کرده چرا که بسیاری از شاخص‌های اقتصادی ایالات متحده بهبود یافته است از جمله رشد تولید ناخالص ملی (GDP)، افزایش صادرات و کاهش واردات نشانه‌های بارز این تحولات هستند. همچنین ترامپ به بازار کسب و کار آمریکا رونق بخشیده و رکورد بسیار خوبی تا کنون از خود بر جای گذاشته است. او در هفت ماه گذشته برای شهروندان آمریکایی حدود یک میلیون و ۲۰۰ هزار فرصت شغلی ایجاد کرده و این یعنی پیروزی بر باراک اوباما در مقایسه با هفت ماه نخست ریاست جمهوری وی در کاخ سفید. این گزارشی است که CNN منتشر کرده، یعنی رسانهای که در صف اول مخالفت با ترامپ قرار داشت.
شاید این وضعیت به ترامپ و کاخ سفید این فرصت را بدهد تا در مورد ایران با دست بالا تصمیمگیری کنند.
